Ulgi i odliczenia w PIT za 2021 rok – sprawdź, jak najkorzystniej się rozliczyć

W tekście przedstawiamy podsumowanie najważniejszych ulg podatkowych  dostępnych przy rozliczeniu PIT, przewidzianych przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

• Wspólne rozliczenie z małżonkiem

Za rok 2021 podatnicy mogą skorzystać z preferencji w postaci wspólnego opodatkowania nawet wtedy, gdy związek małżeński zawarto w trakcie roku podatkowego.

Jest to istotna zmiana w porównaniu z latami poprzednimi. Wcześniej bowiem podatnicy, którzy chcieli skorzystać ze wspólnego rozliczenia PIT, musieli posiadać wspólność majątkową oraz być w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy.

Warunek posiadania wspólności majątkowej został przez ustawodawcę utrzymany, zatem ustanowienie rozdzielności majątkowej, nadal stanowi przesłankę wykluczającą wspólne rozliczenie.

• Wspólne rozliczenie z dzieckiem

Rok 2021 jest ostatnim rokiem, w którym samotni rodzice mogą skorzystać ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Od roku 2022 wspólne rozliczenie zostanie zastąpione ulgą 1.500 zł – będącą odliczeniem od podatku. Jest to niewątpliwie jedna z najgorszych i najbardziej krzywdzących zmian podatkowych wprowadzonych pakietem przepisów Polskiego Ładu.

Warunki do wspólnego rozliczenia się z dzieckiem za rok 2021 nie zmieniły się w stosunku do lat poprzednich. Zatem z ulgi skorzystać może rodzic lub opiekun, który samotnie wychowuje dziecko. Z ulgi nie skorzystają osoby pozostające w konkubinacie. Wspólne rozliczenie z dzieckiem nie wyklucza prawa do skorzystania z ulgi na dziecko.

• Ulga na dzieci

Ulga przewidziana w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może mieć zastosowanie jedynie do dochodów podatkowych według skali podatkowej. Ulga na dzieci stanowi odliczenie od podatku.

Obniżenie to przysługuje podatnikowi, który:

• wykonywał władzę rodzicielską;
• pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
• sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W roku 2021 możliwa jest do odzyskania kwota:

•  do 1.112,04 zł rocznie (92,67 zł mies.) na wychowywanie pierwszego i drugiego dziecka (ulga przysługuje na każde dziecko),

• do 2.000,04 zł rocznie (166,67 zł mies.) na trzecie dziecko,

• do 2.700,00 zł rocznie (225,00 zł mies.) na czwarte i każde kolejne dziecko.

Ulga przysługuje na dzieci:

• własne, nad którymi podatnik wykonuje władzę rodzicielską (czyli również dzieci przysposobione),
• w stosunku do których podatnik pełnił funkcję opiekuna prawnego, gdy dziecko z nim zamieszkiwało,
• pełnoletnie, które otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
• pełnoletnie, które nie ukończyły 25. roku życia i uczą się w szkołach lub na uczelniach wyższych i nie osiągają dochodów (z wyłączeniem renty rodzinnej) opodatkowanych na zasadach ogólnych lub liniowo w wysokości większej niż 3.089 zł.

Możliwe jest również skorzystanie z ulgi prorodzinnej przez podatników, których podatek nie wystarcza na pełne odliczenie. Jeżeli kwota przysługującego podatnikowi odliczenia jest wyższa od kwoty odliczonej od podatku w zeznaniu rocznym, to podatnikowi przysługuje kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną.

W takiej sytuacji kwota zwrotu nie może przekroczyć kwoty składek na ubezpieczenia społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne podlegających odliczeniu, pomniejszonych o składki odliczone w zeznaniu rocznym.

Podatnicy, którzy chcą skorzystać z ulgi zobowiązani są do wykazania liczby dzieci oraz ich numerów PESEL lub pełnych danych wraz z datą urodzenia w załączniku do PIT-37 lub PIT-36 tj. w PIT/0. Organ podatkowy może też wezwać podatnika do okazania dodatkowych dowodów tak jak odpisu aktu urodzenia czy też odpisu orzeczenia sądu o ustanowieniu rodziny zastępczej.

Podstawa prawna:

art. 27 oraz art. 27f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

• Ulga rehabilitacyjna

Na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT podatnicy mają prawo do ulgi w związku z poniesieniem  wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym.

Ulga przysługuję podatnikowi:

• będącemu osobą niepełnosprawną;

lub

• podatnikowi, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Wydatki na cele rehabilitacyjne oraz na cele ułatwiające wykonywanie czynności życiowych dzielą się na dwie kategorie:

• · wydatki limitowane – podatnik może odliczyć faktycznie poniesione wydatki w określonym limicie,
• · wydatki nielimitowane – podatnik ma prawo odliczyć co do zasady całą wartość faktycznie poniesionych kosztów.

Do nielimitowanych zaliczyć należy wydatki poniesione m.in  na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
•  zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;

Warto podkreślić, że odliczeniu w ramach ulgi podlegają tylko takie wydatki które nie zostały sfinansowane lub dofinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Odliczeń można dokonać w zeznaniach podatkowych PIT-37, PIT-36, PIT-28,  dołączając jednocześnie załącznik PIT/O.

Podstawa prawna:

art. 26 ust. 1 pkt 6 oraz ust. 7–7g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

• Ulga IKZE

Na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2b podatnicy mają prawo do odliczenia wydatków dotyczących wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Do rozliczenia ulgi niezbędne jest posiadanie  potwierdzenia przelania środków na IKZE w danym roku. Ulga wykazywana jest analogicznie, jak poprzednie ulgi w załączniku do zeznania PIT-0.

Podstawa prawna:

art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

• Ulga termomodernizacyjna

Od 2019 roku w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przewidziana ulga termomodernizacyjna. Jest to ulga proekologiczna, która zachęca podatników do szeroko rozumianych  przedsięwzięć termomodernizacyjnych zmierzających  do wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w domach mieszkalnych.

Ulga jest skierowana do właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych (także takich w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej).  

Termomodernizacja polega na:

• ulepszeniu, gdzie zmniejsza się zapotrzebowanie na energię dostarczaną na ogrzewanie i podgrzewanie wody użytkowej oraz ogrzewanie do budynków mieszkalnych;
• ulepszeniu, gdzie zmniejszają się straty energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki mieszkalne, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków;
• wykonaniu przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków mieszkalnych;
• całkowitej lub częściowej zamianie źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji.

Odliczeniu podlegają wydatki wskazane w załączniku do rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2489 ze zm.).

Do wydatków tych zaliczane są m.in.:

• materiały budowlane wykorzystywane do docieplenia przegród budowlanych, płyt balkonowych oraz fundamentów wchodzące w skład systemów dociepleń.

Podstawą do skorzystania z ulgi jest posiadanie przez podatnika faktur VAT dotyczących nabytych towarów lub usług. Co do zasady ulgą objęta jest kwota brutto (tj. z uwzględnieniem podatku VAT) danego towaru lub usługi. Z tym zastrzeżeniem,  iż odliczeniu nie podlegają wydatki, które zostały:

• sfinansowane (dofinansowane) ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, lub
• zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej.

W zależności od sposobu opodatkowania podatnika kwota odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej powinna być uwzględniona w załączniku PIT/O do zeznania PIT-37, PIT-36, PIT-36L lub PIT-28 (w zależności od stosowanej przez podatnika formy opodatkowania).

Podstawa prawna

art. 26h ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

• Odliczenie darowizn

W rozliczeniu rocznym  można darowizny:

• przekazane organizacjom realizującym cele pożytku publicznego tj. pomoc społeczna, charytatywna, działalność na rzecz niepełnosprawnych itp.
• kultu religijnego,
• krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z  22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników,
• kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy

- w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu

(art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT)

Darowizny rozliczane są w załączniku zeznania podatkowego PIT-O. Dodatkowo podatnicy zobowiązania są do ujawnienia w zeznaniu informacji w zakresie kwoty oraz danych obdarowanego przedmiotową darowizną. Warto przypomnieć, że nie można odliczyć darowizn, które  zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Możliwe jest odliczenie darowizn, której przedmiotem są towary lub środki pieniężne przekazane na rzecz:

• Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.
• Podmiotów świadczących opiekę zdrowotną, wpisanym do

wykazu, o którym mowa w art. 7 ustawy o COVID-19 z 2 marca 2020 r.

• Agencji Rezerw Materiałowych z przeznaczeniem na cele

wykonywania zadań ustawowych.

• Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych.