Kiedy pracownica prowadząca jednocześnie działalność gospodarczą nabywa prawo do emerytury?

Pytanie: Pracownica złożyła w kwietniu br. wniosek o wcześniejszą emeryturę (w maju br. kończy 55 lat i ma ponad 32 lat pracy), prowadzi działalność gospodarczą i jest zatrudniona na etat. W lipcu br. kończy się jej umowa o pracę zawarta z naszą firmą, a pracownica nie ma jeszcze decyzji o przyznaniu emerytury. Czy w tym przypadku mam przekazać świadectwo pracy do ZUS? Czy pracownica prawo do emerytury nabywa od maja br.? Czy w takim wypadku ponownie musi się zarejestrować i obowiązkowo opłacać składki na ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej?Sprawdź, jaka jest odpowiedź eksperta.

Odpowiedź: Jeżeli pracownica posiadająca 32-letni okres zatrudnienia ukończyła 55 lat w maju 2007 r., to emerytura powinna być przyznana od daty osiągnięcia tego wieku (mimo że wniosek złożony był w kwietniu 2007 r.).

Z pytania wynika, że pracownica jest zatrudniona w Państwa firmie do końca lipca, zatem wypłata emerytury powinna być zawieszona do dnia rozwiązania umowy o pracę (art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej). Zakład Ubezpieczeń Społecznych podejmie wypłatę emerytury po dostarczeniu przez osobę zainteresowaną świadectwa pracy z podaną datą rozwiązania umowy o pracę.

Zasady ustalania i przyznawania prawa do emerytury reguluje ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm., dalej: ustawa emerytalna).

Zgodnie z tymi przepisami pracownica urodzona po 31 grudnia 1948 r. może uzyskać wcześniejszą emeryturę, jeżeli do 31 grudnia 2007 r. osiągnie 30-letni okres zatrudnienia i ukończy 55 lat, oraz nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego, a jeżeli jest członkiem OFE, jeżeli złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa (art. 46 ustawy emerytalnej).

Organ rentowy powinien wydać decyzję w sprawie prawa do emerytury w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji (art. 118 ustawy emerytalnej).

Jeżeli wniosek o emeryturę został złożony w kwietniu, a do końca lipca nie została jeszcze wydana decyzja emerytalna – to może oznaczać, że ZUS ma jakieś wątpliwości co do przedłożonych dowodów. O ich wyjaśnienie powinien zwrócić się do osoby zainteresowanej.

Jeżeli ZUS przez ponad 2 miesiące nie wydał pracownikowi zatrudnionemu w Państwa firmie decyzji i nie zgłaszał żadnych wątpliwości – radzimy, aby wnioskodawca niezwłocznie wystąpił do jednostki terenowej ZUS, w której złożono wniosek o emeryturę, o udzielenie wyjaśnień.

Jednocześnie wyjaśniamy, że osoba prowadząca działalność gospodarczą i jednocześnie zatrudniona na umowę o pracę z zarobkiem nie niższym od minimalnego wynagrodzenia jest zwolniona z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia tej działalności (art. 9 ust. 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).

Ponieważ osoba, o której mowa w pytaniu – jest zatrudniona do 31 lipca 2007 r. – do tej daty jest zwolniona z opłacania składek na ZUS z tytułu prowadzenia tej działalności, ponieważ jest ubezpieczona jako pracownik. Przyznana i zawieszona (niewypłacana przez ZUS) emerytura nie ma żadnego wpływu na prowadzoną działalność gospodarczą i obowiązek opłacania składek.

Proszę zauważyć, że obowiązek opłacania składek z tytułu prowadzonej działalności powstałby od 1 sierpnia 2007 r., gdyby osoba prowadząca działalność po ustaniu stosunku pracy nie miała prawa do emerytury. Ponieważ jednak takie uprawnienie posiada (jeśli zostanie potwierdzone decyzją emerytalną), to opłacanie składek na ZUS z tytułu prowadzonej działalności nie będzie obowiązkowe (art. 9 ust. 5 ustawy emerytalnej). Obowiązkowa pozostanie jedynie składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Ponieważ składki na ubezpieczenia społeczne za sierpień mogą być opłacone przez osobę prowadzącą działalność do 10 września 2007 r. (a jeżeli zatrudnia pracowników – do 15 września 2007 r.) – mamy nadzieję, że do tej daty osoba, o której mowa w pytaniu, otrzyma decyzję emerytalną.