Pytanie: Pracownicy budowlani w umowie o pracę mają wskazane jako miejsce świadczenia pracy siedzibę zakładu pracy oraz województwo małopolskie. Pracownicy budowlani wykonują prace tam gdzie skieruje ich pracodawca. Przez większość roku pracownicy pracują jednak poza województwem małopolskim, a więc tam gdzie pracodawca wygrał przetarg na roboty budowlane. Jest to praca na terenie całej Polski. Przedsiębiorca wysyła pracowników w podróż służbową i zwraca im koszty podróży służbowych w postaci diety i ryczałtu. Czy pracownicy budowlani mogą być wysyłani w podróż służbową czy nie? Czy powinni być traktowani jak pracownicy mobilni (np. jak kierowcy)?

Odpowiedź:

Pracownicy budowlani mogą odbywać podróż służbową. To czy pracownik odbywa podróż służbową czy też nie, (ponieważ pewien obszar geograficzny jest jego miejscem pracy) zależy od postanowień umowy o pracę.

Jako miejsce pracy pracownika można wskazać obszar geograficzny, po którym pracownik „porusza się” realizując swoje obowiązki. Obowiązek wypłaty należności z tytułu podróży służbowej uzależniony jest od wskazania w umowie o pracę miejsca wykonywania pracy, które jest jednym z koniecznych elementów umowy o pracę.

Pod pojęciem miejsca pracy należy rozumieć stały punkt w znaczeniu geograficznym, bądź pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić dopełnienie świadczenia pracy.

W świetle powyższego poglądu należy uznać, że skoro pracownik jest zatrudniony, jako pracownik budowlany a jego miejsce pracy często się zmienia, to w zawartej z nim umowie o pracę, jako miejsce wykonywania pracy można wskazać: „teren województwa małopolskiego”.

Do niedawna przyjmowano, że przy takim określeniu miejsca wykonywania pracy, pracownik przebywa w podróży służbowej i w związku z tym należą się mu określone przepisami należności (np. diety).

Jako przykład można wskazać wyrok Sądu Najwyższego z 19 marca 2008 r., (sygn. akt I PK 230/07), w którym stwierdzono, że pracownik, który nie ma stałego miejsca pracy, bo z uwagi na charakter zatrudnienia swoje obowiązki wykonuje przemieszczając się po określonym obszarze, przebywa w delegacji służbowej od chwili, gdy celem realizacji swoich obowiązków opuszcza miejscowość będącą siedzibą jego pracodawcy. Zdaniem Sądu, do takiego wniosku uprawnia treść art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy, zgodnie, z którym delegacją służbową jest wykonywanie zadania poza miejscowością, w której jest siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy pracownika.

Jednak pogląd ten uległ modyfikacji. Otóż w uchwale 7 sędziów z 19 listopada 2008 r. (sygn. akt II PZP 11/08) Sąd Najwyższy uznał, że możliwe jest wskazanie, jako miejsca pracy obszaru geograficznego pod warunkiem, że będzie on ściśle powiązany z obszarem aktywności zawodowej pracownika.

Zatem pracownik zatrudniony, jako pracownik budowlany, który w umowie o pracę, jako miejsce wykonywania pracy ma określone np. „województwo małopolskie” i wykonuje poszczególne zadania na tym terenie, nie jest w podróży służbowej i w związku z tym nie nabywa prawa to żadnych należności (świadczeń) pieniężnych z taką podróżą związanych.

Natomiast w sytuacji, gdy praca będzie wykonywana poza terenem województwa małopolskiego pracownik będzie przebywał w podróży służbowej, w związku, z którą będą mu przysługiwały należności z taką podróżą związanych (np. diety, zwrot kosztów podróży).

art. 29 § 1 pkt 2 i art. 77⁵ § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Tekst opublikowany:

21 sierpnia 2009 r.