Jak należy płacić za godziny nadliczbowe w przypadku pracy zmianowej?

Pytanie: Jak należy płacić za godziny nadliczbowe pracownikom zatrudnionym w systemie 4-brygadowym? Kiedy należy zapłacić 50%, a kiedy 100% wynagrodzenia? - pyta kadrowa z Olsztyna.

Odpowiedź: W obowiązujących przepisach prawa pracy dotyczących czasu pracy nie przewidziano systemu 4-brygadowej organizacji pracy.

Musicie Pani dostosować przepisy wewnętrzne obowiązujące u Pani pracodawcy, dotyczące czasu pracy, do aktualnie obowiązujących przepisów w tym zakresie. Wysokość dodatków (kiedy 50%, a kiedy 100%) określono w art. 151¹ Kodeksu pracy, dalej kp.

Proszę zauważyć, że w związku ze zmianami w Kodeksie pracy, które weszły w życie 1 stycznia 2004 r., nie ma systemu 4-brygadowej organizacji pracy.

Można jednak spróbować zastosować podobny sposób planowania czasu pracy, jak w 4-brygadowej organizacji pracy, na podstawie art. 146 kp. Zgodnie z art. 146 kp. praca zmianowa jest dopuszczalna bez względu na stosowany system czasu pracy.

Korzystając z norm podstawowych czasu pracy można zachować w ciągu doby 3 zmiany pracujące po 8 godzin. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 129 § 1 Kodeksu pracy, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (z pewnymi zastrzeżeniami, m.in. dotyczącymi pracy w rolnictwie, przy pilnowaniu, w systemie równoważnym, w ruchu ciągłym, systemie skróconego tygodnia pracy i systemu pracy weekendowej).

W związku z tymi zmianami powinna Pani dostosować obowiązujące w Pani firmie przepisy wewnętrzne dotyczące czasu pracy do obowiązujących w tym zakresie regulacji prawnych.

Proszę pamiętać, że praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Przypominam, że praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
2. szczególnych potrzeb pracodawcy.

Zgodnie z art. 151¹ § 1 Kodeksu pracy, za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

1. 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:

• w nocy,
• w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

Dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w pkt 1 i 2.