Pytanie: Od maja 2007 r. jestem na wcześniejszej emeryturze (mężczyzna lat 60). Oprócz tego prowadzę działalność gospodarczą i rozliczam się na PKPiR. Z działalności gospodarczej opłacam tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne. A co z wysokością osiągniętego dochodu z działalności gospodarczej? Ile mogę zarobić dodatkowo, aby moje świadczenie nie uległo zmniejszeniu lub wstrzymaniu? Sprawdź, jaka jest odpowiedź eksperta.

Odpowiedź: Powinien Pan powiadomić organ rentowy w 2008 r. o osiąganych przychodach w 2007 r. Po upływie roku (kalendarzowego) 2008 powinien Pan powiadomić organ rentowy o sumie przychodów ze wszystkich źródeł osiągniętych w tym roku.

Musi Pan wiedzieć, że bez względu na wysokość przychodów nie podlega zmniejszeniu ani zawieszeniu emerytura przysługująca mężczyźnie, który ukończył 65 lat.

Proszę zauważyć, że przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm., dalej: ustawa emerytalna) określają pewne limity osiąganych przychodów, które mogą:

nie powodować żadnych skutków w wypłacie emerytury,
mieć wpływ na zmniejszenie emerytury lub
nawet spowodować zawieszenie jej wypłaty.

Na zmniejszenie wysokości wypłacanej emerytury ma wpływ przychód w wysokości przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie wyższej jednak niż 130% tego wynagrodzenia. Osiąganie przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powoduje zawieszenie wypłaty emerytury (renty).

Natomiast osiąganie przychodu niższego niż wynosi kwota 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nie powoduje żadnych skutków w wypłacie emerytury (ani zmniejszenia kwoty emerytury, ani zawieszenia jej wypłaty).

Kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłasza co kwartał prezes GUS.

Dla emerytów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód przyjmowana jest kwota zadeklarowana, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób w 2007 r. stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2007 r.; albo dla osób, które rozpoczęły prowadzenie działalności nie wcześniej niż 25 sierpnia 2005 r. - 30% minimalnego wynagrodzenia.

W celu ustalenia, czy osiągany przychód wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie należnego świadczenia, nie ma znaczenia to, czy emeryt opłaca składki na ubezpieczenia społeczne, czy też jest zwolniony z tego obowiązku z uwagi na posiadanie ustalonego prawa do świadczenia.

Jak wyżej podałam – za przychód osiągany przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

A zatem osoba prowadząca taką działalność, mimo że nie płaci składek na ubezpieczenia społeczne, informuje ZUS o kwocie przychodu w takiej wysokości, w jakiej – dla danego okresu – ustalona została, w myśl ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawa wymiaru tych składek.

Dla orientacji podaję, iż przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2007 r. prezes GUS określił w kwocie 2.644,34 zł. Podstawa wymiaru składek w wymiarze 60% za wrzesień , październik i listopad wynosiła więc 1.586,60 zł, natomiast przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 2007 r. – prezes GUS określił w kwocie 2.703,41 zł – wobec tego podstawa wymiaru składek w wymiarze 60% za grudzień wynosi 1.622,05 zł.

Dopuszczalne kwoty limitów osiąganych przychodów w 2007 r. wynoszą:

kwoty równe 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:

od 1 stycznia 2007 r. – 1.725,30 zł,
od 1 marca 2007 r. – 1.863,80 zł,
od 1 czerwca 2007 r. –1.896,40 zł,
od 1 września 2007 r. –1.851,10 zł,
od 1 grudnia 2007 r. – 1.892,40 zł;

kwoty równe 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:

od 1 stycznia 2007 r. – 3.204,10 zł,
od 1 marca 2007 r. – 3.461,30 zł,
od 1 czerwca 2007 r. – 3.521,90 zł,
od 1 września 2007 r. – 3.437,70 zł,
od 1 grudnia 2007 r. – 3.514,50 zł.

Graniczne kwoty przychodu dla 2007 r. wynoszą odpowiednio:

22.176, 90 zł – jest to suma kwot przychodu odpowiadająca 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2007 r.,
41.185, 40 zł – jest to suma kwot przychodu odpowiadająca 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2007 r.

Przychód osiągany przez emeryta do kwoty 22.176,90 zł w ciągu 2007 r. roku nie powoduje zmniejszenia świadczenia, przychód osiągany zaś w granicach od ponad kwoty 22.176,90 zł do 41.185,40 zł powoduje odpowiednie zmniejszenia emerytury, natomiast przychód powyżej kwoty 41.185,40 zł powoduje zawieszenie wypłaty emerytury.

Można domniemywać, że – wobec nabytego prawa do emerytury – jest Pan zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i nie zadeklarował Pan wyższej podstawy wymiaru składek niż 60% przeciętnego wynagrodzenia. Wobec tego, że podstawa wymiaru składek wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia, a dopuszczalna kwota przychodów, która nie powoduje zmniejszenia emerytury, określona jest w wysokości 70% przeciętnego wynagrodzenia – można stwierdzić, iż osiągany przychód nie spowoduje zmniejszenia emerytury. Chyba że osiągał Pan przychody z innego tytułu.

Po upływie 2007 r. powinien Pan powiadomić organ rentowy o osiąganych przychodach w tym roku (2007).

Dodaje się, że bez względu na wysokość przychodów nie podlega zmniejszeniu ani zawieszeniu emerytura przysługująca mężczyźnie, który ukończył 65 lat.

Nadmieniam, że przepisy ustawy emerytalnej określiły także kwoty maksymalnego zmniejszenia emerytury (renty) w przypadku osiągania przychodów niższych niż 130% przeciętnego wynagrodzenia.

Kwoty maksymalnego zmniejszenia emerytury lub renty od 1 marca 2006 r. wynoszą:

dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – 413,37 zł,
dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 310,05 zł,
dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba – 351,38 zł.

Podstawa prawna:

- ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.),

- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. nr 58, poz. 290 z późn. zm.),

- ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).

Autor: Zuzanna Turowska, naczelnik Departamentu Świadczeń Pieniężnych w centrali ZUS

Odpowiedź udzielona: 7 stycznia 2008 r.