Czy pracownik zatrudniony jako kierowca pojazdu kategorii C i E wykonujący transport krajowy lub międzynarodowy wykonuje pracę w warunkach szczególnych?

Pytanie: Czy pracownik zatrudniony jako kierowca pojazdu kategorii C i E wykonujący transport krajowy lub międzynarodowy wykonuje pracę w warunkach szczególnych? Czy w świadectwie pracy i umowie o pracę z takim pracownikiem powinien być odpowiedni zapis? Jeśli tak, to jak powinien brzmieć? Czy może wymagane jest drugie świadectwo potwierdzające wykonywanie prac w szczególnych warunkach? Czy masa pojazdu, który jest prowadzony przez kierowcę, ma jakieś znaczenie w tej sprawie?

Odpowiedź: Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony zostały uznane jako prace w szczególnych warunkach. Dowodem wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest świadectwo pracy lub świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach.

W załączniku (w wykazie A) do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.) określono prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. W dziale VIII - W transporcie i łączności. Transport w pkt 2 wymieniono prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów, jako prace w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy.

W umowie o pracę należy określić stanowisko pracy w brzmieniu zgodnym w wymienionym w wykazie do cytowanego wyżej rozporządzenia, czyli kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Jednak najważniejszym dokumentem potrzebnym do skorzystania z prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach jest świadectwo pracy.

Sposób wypełnienia świadectwa pracy został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. nr 60, poz. 282 z późn. zm.). Świadectwo pracy w ust. 4 pkt 8 ww. rozporządzenia zawiera rubrykę, w której pracodawca powinien podać informacje o okresach wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pracodawca powinien zarówno określić w świadectwie pracy okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach, jak i podać stanowisko wykonywanej pracy (rodzaj, zajmowane stanowisko) ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz wskazać wykaz, dział i pozycję właściwego zarządzenia resortowego (jeżeli takie zostały wydane). Świadectwo pracy stanowi dowód potwierdzający wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, brak szczegółowego określenia wykonywanej przez pracownika pracy uniemożliwia zakwalifikowanie danego rodzaju pracy do odpowiedniego wykazu tych prac (A lub B), co może uniemożliwić zakwalifikowanie pracy jako pracy w warunkach szczególnych i skorzystanie z tego tytułu z prawa do wcześniejszej emerytury. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach może być również potwierdzone świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym wg wzoru określonego w zarządzeniach resortowych.