Czy członkowie zarządu mogą mieć ruchomy czas pracy?

Pytanie: Jestem członkiem zarządu oraz główną księgową. Jestem zatrudniona na podstawie umowy o pracę jako główna księgowa i zostałam powołana dodatkowo na członka zarządu. Jako członek zarządu firmy od 4 lat mam nienormowany czas pracy. W firmie jestem od 9 do 11 godzin dziennie. W chwili obecnej właściciel nakazał nam (zarządowi), że mamy przychodzić na 7 godz. do pracy. Natomiast w przypadku spraw prywatnych mamy brać 1/2 dnia urlopu. Pracownicy mają prawo do przepustek, które później odpracowują. Czy my jako zarząd mamy jakieś prawa? Czy można wyznaczyć zarządowi sztywną godzinę, a równocześnie wymagać pełnej dyspozycyjności przez 11 czy 12 godzin dziennie? Czy Kodeks pracy daje nam jakieś prawa? Zarząd ma mniejsze prawa niż pracownik, a pracuje dłużej i ponosi odpowiedzialność. Proszę o podanie podstawy prawnej, która by chroniła również zarząd.

Odpowiedź: Praca w nadgodzinach nie może być regułą, nie może zostać zaplanowana, a w sytuacji opisanej w pytaniu powinna wynikać z konieczności lub szczególnych potrzeb pracodawcy. Jeżeli zakres Pani obowiązków i zadań nie pozwala na ich wykonanie w normalnym czasie pracy, a wymaga ciągłego jego przekraczania, to może się okazać, że w tej sytuacji również pracownikom kierującym zakładem pracy przysługuje wynagrodzenia i dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.

Proszę zauważyć, że zgodnie z art.128 § 2 pkt 2 Kodeksu pracy, dalej kp przez pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy rozumie się pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych.

Zgodnie z art. 151⁴ § 1 kp pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych (w tym główna księgowa) wykonują w razie konieczności pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych (z wyjątkiem kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych w przypadku pracy w nadgodzinach w święto i w niedzielę).

Pracowników zarządzających zakładem pracy dotyczą pozostałe przepisy o czasie pracy tak jak innych pracowników (poza wyjątkami, m.in.: art. 131 kp – maksymalny limit łącznego tygodniowego czasu pracy, art. 132 kp – minimalny dobowy i tygodniowy odpoczynek, art. 149 kp – obowiązek ewidencjonowania godzin pracy).

Proszę również zwrócić uwagę również na to, że praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia, zdrowia lub mienia, środowiska albo usunięcia awarii oraz w razie szczególnych potrzeb pracodawcy (151 § 1 kp).

Praca w nadgodzinach nie może więc być regułą, nie może zostać zaplanowana, a w sytuacji opisanej w pytaniu powinna wynikać z konieczności lub szczególnych potrzeb pracodawcy.

Stałe świadczenie pracy w przedłużonym wymiarze czasu pracy nie należy do obowiązków pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym (wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 1988 r., I PR 11/88 , PiZS 1988 nr 8).

Z pytania wynika, że w zakładzie są nieprawidłowości w organizacji pracy, zmuszające Państwa do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy. Proces pracy powinien być tak zorganizowany, aby osoby kierujące zakładem pracy wykonywały swoje zadania w normalnym czasie pracy. Jeżeli zakres Pani obowiązków i zadań nie pozwala na ich wykonanie w normalnym czasie pracy, a wymaga ciągłego jego przekraczania, to może się okazać, że w tej sytuacji również pracownikom kierującym zakładem pracy przysługuje wynagrodzenia i dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.

Podstawa prawna: art.128, art. 151, art. 151⁴ ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).