Od 1 lipca 2018 r. zmiana kwot wolnych przy potrąceniach z zasiłków

Jeżeli przykładowo pracownik w jednym miesiącu otrzyma zarówno przychód ze stosunku pracy (w tym wynagrodzenie chorobowe) jak i zasiłek np. chorobowy, potrąceń dokonuje się osobno, a więc np. z wynagrodzenia chorobowego według Kodeksu pracy i z zasiłku – według ustawy o FUS. Wspólnym mianownikiem obu regulacji jest objęcie świadczeń zasiłkowych ochroną w postaci ustanowienia kwot granicznych oraz wolnych od egzekucji.

Od 1 lipca 2018 r. kwoty wolne uległy zmianie.

Z przysługującego ubezpieczonemu zasiłku, po odliczeniu zaliczki z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, mogą być potrącone wyłącznie należności wymienione w art. 139 ust. 1 ustawy o FUS. Pracodawcy najczęściej mają do czynienia z potrącaniem sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności alimentacyjnych, oraz innych niż świadczenia alimentacyjne – np. niespłacone kredyty.

Tak jak przy potrąceniach z wynagrodzenia za pracę, tu również obowiązuje kolejność w dokonywaniu ujęć, oraz stosowanie granic potrąceń i kwot wolnych. Są to kwoty zabezpieczające świadczenie przed egzekucją. Granica zakreśla maksymalną dopuszczalną część zasiłku, którą można odjąć, natomiast kwota wolna to dotąd procentowo ustalona wysokość świadczenia niepodlegająca potrąceniom.

Zatem, w razie zbiegu należności alimentacyjnej z tą innego rodzaju, w pierwszej kolejności są potrącane alimenty, a potem – gdy pozwolą na to limity – zobowiązania pozostałe.

I tak, potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:

1) świadczenia alimentacyjne na mocy tytułów wykonawczych – do wysokości 60 % kwoty zasiłku,

2) inne egzekwowane należności na mocy tytułów wykonawczych – do wysokości 25 % kwoty zasiłku.

Wolna od potrąceń jest kwota zasiłku wypłacanego za cały miesiąc, odpowiadająca:

• 50% kwoty najniższej emerytury – przy potrącaniu sum ustalonych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi;
• 75% kwoty najniższej emerytury – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Od 1 marca 2018 r. kwota najniższej emerytury wynosi 1.029,80 zł. Do30 czerwcakwoty wolne to odpowiednio514,90 złoraz 772,35 zł.

Część świadczenia podlegającą potrąceniu ustala się od kwoty zasiłku przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (brutto). Natomiast samego potrącenia dokonuje się z zasiłku netto czyli po odliczeniu zaliczki podatkowej (zasiłek nie podlega żadnym składkom na ZUS). W razie zbiegu potrąceń sum egzekwowanych na pokrycie świadczeń alimentacyjnych z innymi należnościami z tytułem wykonawczym np. kredytem bankowym, łącznie potrącenia nie mogą przekroczyć 60% kwoty zasiłku. Obowiązuje tu bowiem zasada, że granicę potrąceń wyznacza najwyższy wskaźnik procentowy dla łącznych potrąceń.

Od 1 lipca 2018 r. kwoty wolne ulegną zmianom. Wprowadziła je ustawa z 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1076). Nowelizacja przewiduje, że kwoty wolne nie będą już powiązane z wysokością najniższej emerytury. Innymi słowy, najniższa emerytura nie będzie już stanowiła podstawy wyznaczania kwoty wolnej. W zamian wprowadzono konkretne kwoty wolne, w zależności od rodzaju potrącenia. Kwoty te uwzględniają poziom minimum socjalnego w 1-osobowym gospodarstwie emeryckim.

I tak, kwota wolna od potrąceń i egzekucji wynosi:

1) 500 zł - w przypadku potrąceń:

– sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi,

– należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;

2) 825 zł - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Kwoty wolne od potrąceń będą podlegały corocznej waloryzacji od dnia 1 marca, na zasadach określonych dla emerytur i rent.

Dodatkowo zastrzeżono, że jeżeli po odliczeniu zaliczki z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wysokość świadczenia okaże się niższa od kwoty wolnej, potrącenia w ogóle nie będą dokonywane. Ta zasada ma wyrażać ochronny i nienaruszalny charakter kwoty wolnej od potrąceń i egzekucji. Oznacza to w praktyce, że kwota zaliczki na podatek dochodowy podlega odliczeniu z kwoty świadczenia nawet wtedy, gdy w wyniku tego odliczenia zostanie wypłacone świadczenie niższe niż kwota wolna od potrąceń. Natomiast nigdy nie można dokonać żadnych innych potrąceń i egzekucji, gdy świadczenie po odliczeniu danin publicznoprawnych jest równe bądź niższe niż kwota wolna.