Pytanie: W naszej firmie zatrudniamy osobę na umowę zlecenia. Osoba ta jest w związku małżeńskim. Jej mąż otrzymuje emeryturę. Otrzymałam pismo z ZUS, żeby potrącać należności z wynagrodzenia tej pracownicy. Osoba ta w 2017 roku prowadziła działalność gospodarczą i nie zapłaciła składek do ZUS za jeden miesiąc. ZUS domaga się, aby nasza firma potrącała zleceniobiorczyni należności z wypłaty z umowy zlecenia. Czy mogę potrącać te należności, czy raczej mogę dokonywać tylko potrąceń komorniczych lub alimentów? Czy przy potrąceniu mogę zachować kwotę wolną od potrąceń, jeżeli pracownica jest w związku małżeńskim i ma wspólność majątkową?

Odpowiedź:

ZUS jest organem uprawnionym do prowadzenia egzekucji z tytułu zaległych składek m.in. z wynagrodzenia za pracę. To, czy firma może stosować kwotę wolną od potrąceń, zależy przede wszystkim od tego, czy należności z tytułu umowy zlecenia zaliczają się do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika.

Korzyści

Przeczytaj także:

Od czego zależy, czy firma może stosować kwotę wolną od potrąceń
Jakie uprawnienia ma ZUS przy egzekucji należności
Co trzeba wiedzieć o kwocie wolnej od potrąceń w przypadku zleceniobiorców – wyrok sądu

Aktualne wskaźniki:

Wysokość kwot wolnych przy potrąceniach z zasiłków

Wysokość kwot wolnych od potrąceń

Dowiedz się więcej na temat potrąceń z wynagrodzenia:

Czy wynagrodzenie zleceniobiorcy jest chronione przed potrąceniami

W jaki sposób dokonać potrącenia z wynagrodzenia przy dwóch zajęciach komorniczych

Pakiet medyczny – czy zgoda na potrącenie należności z wynagrodzenia za pracę jest konieczna

Jakie uprawnienia ma ZUS przy egzekucji należności

Organ rentowy odzyskuje należności przede wszystkim w toku egzekucji administracyjnej lub sądowej albo w postępowaniu upadłościowym. W egzekucji administracyjnej ZUS uczestniczy zarówno jako wierzyciel, jak również jako organ egzekucyjny, którego kompetencje wykonują dyrektorzy poszczególnych oddziałów.

ZUS ma prawo do przymusowego dochodzenia należności z tytułu składek. W trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej, mogą być ściągnięte nieopłacone w terminie:

składki,
odsetki za zwłokę,
koszty egzekucyjne,
koszty upomnienia,
dodatkowe opłaty.

Dyrektor oddziału ZUS jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych oraz z rachunków bankowych, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń wypłacanych przez ZUS, które nie mogą być potrącane z bieżących świadczeń (art. 19 § 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

Egzekucja komornicza ZUS - co trzeba wiedzieć o kwocie wolnej od potrąceń w przypadku zleceniobiorców

Od początku 2019 r., zgodnie z dodanym do Kodeksu postępowania cywilnego art. 833 § 2¹, do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną, stosuje się odpowiednio przepisy art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy. To, jak należy rozumieć pojęcie „świadczenia powtarzające się” w kontekście art. 833 Kodeksu postępowania cywilnego, wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 13 lutego 2014 r. (sygn. akt I ACa 1057/13): „Nie ulega wątpliwości, że do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, zalicza się również wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych (jak np. na podstawie umowy najmu). W doktrynie podkreśla się, że pojęciu świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, należy nadawać szerokie znaczenie. Zaliczenie danego świadczenia do wymienionej grupy świadczeń zależy wyłącznie od ustalenia, czy świadczenie to ma charakter periodyczny (powtarzający się) oraz czy spełnia cel wyżej wskazany. Świadczeniami powtarzającymi się są świadczenia wypłacane dłużnikowi okresowo w powtarzających się odstępach czasu”.

W razie dokonywania potrąceń ze świadczeń, o których mowa powyżej, wolna od potrąceń jest kwota ustalana na bazie ustawowej, pracowniczej płacy minimalnej (pomniejszona proporcjonalnie do liczby przepracowanych godzin w danym miesiącu), po odliczeniu składek ZUS i podatku (oraz wpłat do PPK wpłat dokonywanych do PPK, jeżeli zatrudniony nie zrezygnował z ich dokonywania). Górny pułap potrąceń wynosi:

w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – 3/5 wynagrodzenia netto,
w przypadku egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych - 1/2 wynagrodzenia netto,
przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów dotyczących egzekucji na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych – do wysokości 1/2 wynagrodzenia netto, a łącznie z potrąceniami należności alimentacyjnych – do 3/5 wynagrodzenia netto.

Dokonywanie potrąceń z umowy zlecenia – dwie ważne zasady

Jeśli podmiot zatrudniający otrzymuje pismo od organu egzekucyjnego w sprawie zajęcia wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia,	wówczas należy odebrać od zleceniobiorcy oświadczenie stwierdzające, czy zlecenie służy zapewnieniu utrzymania lub stanowi jedyne źródło dochodu.
Gdy zleceniodawca nie ma pewności co do właściwego sposobu dokonania w konkretnej sytuacji potrącenia z wynagrodzenia zleceniobiorcy,	powinien skontaktować się z organem egzekucyjnym, aby uzgodnić z nim, czy powinien stosować w stosunku do wypłacanego świadczenia ograniczenia wynikające z art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy czy też nie.