Pytanie: Zakład pracy organizuje zagraniczną pielgrzymkę dla pracowników za pośrednictwem biura podróży. Jest to wycieczka częściowo finansowana z ZFŚS. Czy należy zróżnicować kwoty przyznanego dofinansowania do wycieczki? Czy pracownik musi złożyć podanie o dofinansowanie do wycieczki? Czy dofinansowanie do wycieczki należy wliczyć do wynagrodzenia pracownika i odprowadzić od niego podatek?

Odpowiedź:

Dofinansowanie, o którym mowa w pytaniu powinno być poprzedzone stosownymi wnioskami pracowników, a jego wysokość należy zróżnicować uwzględniając sytuację życiową, rodzinną i materialną uprawnionych osób. Świadczenie polegające na częściowym pokryciu ze środków ZFŚS kosztów wycieczki zagranicznej pracownika do kwoty 380 zł w skali roku należy uznać za zwolnione z opodatkowania. Niestety nie wszystkie urzędy skarbowe zgadzają się z tym poglądem.

1. Działalność socjalna

Środki ZFŚS są przeznaczone na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. Funduszem administruje pracodawca.

Działalnością socjalną są usługi świadczone przez pracodawców na rzecz:

różnych form wypoczynku (przepisy nie precyzują, o jakie formy wypoczynku chodzi, a zatem dopuszcza się tu wszelkie usługi wypoczynkowe dostępne na rynku turystycznym takie jak m.in. wczasy, pobyty sanatoryjne, wycieczki krajowe i zagraniczne, kolonie, pielgrzymki itp.),
działalności kulturalno - oświatowej (np. zakup biletów do kina, teatru) oraz sportowo - rekreacyjnej (bilety na basen, na siłownię);
opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego;
udzielania rzeczowej lub finansowej pomocy materialnej (np. zakup bonów lub talonów towarowych, paczek dla dzieci);
zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych odrębną umową.

Decyzję o przyznaniu konkretnych świadczeń z funduszu socjalnego przyznaje się na pisemny wniosek osoby uprawnionej.

2. Regulamin ZFŚS

Szczegółowe zasady i warunki korzystania z firmowej pomocy socjalnej, a także zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej powinny zostać określone przez pracodawcę w regulaminie gospodarowania funduszem.

Co ważne, jedynym kryterium, od którego uzależniane jest przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS, jest tzw. kryterium socjalne, czyli: sytuacja życiowa, rodzinna i materialna osoby uprawnionej do korzystania z funduszu socjalnego.

Stosowanie powyższego kryterium wyklucza przyznawanie wszystkim uprawnionym świadczeń socjalnych w jednakowej wysokości.

3. Opodatkowanie dofinansowania wycieczki

W kwestii opodatkowania dofinansowania wycieczki należy podkreślić, iż 17 lipca 2009 r. znowelizowano art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm., dalej: updof). Jego treść w nowym brzmieniu stanowi, że wolna od podatku dochodowego jest obecnie wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, zapisanej w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł.

Omawiana zmiana ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2009 r.

Z literalnego brzmienia ww. artykułu wynika, że zwolnienie z opodatkowania ma zastosowanie, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki:

otrzymane przez pracownika świadczenie ma związek z finansowaniem działalności socjalnej,
świadczenie przyznane jest na mocy regulaminu gospodarowania funduszem socjalnym i ma charakter rzeczowy bądź pieniężny (z wyjątkiem m.in. bonów i talonów),
ww. świadczenie jest w całości finansowane ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych (użyte przez ustawodawcę sformułowanie „sfinansowanie w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych" oznacza, że pracodawca lub związek zawodowy nie sfinansował tych świadczeń ze źródeł innych niż wspomniane. Ustawodawca nie odnosi się w tym przepisie do wielkości udziału w finansowaniu świadczeń rzeczowych, tj. możliwe jest pokrycie przez zakład pracy lub związek zawodowy 100% wartości świadczeń bądź częściowe jego sfinansowanie z wymienionych w przepisie źródeł - potwierdza to pismo Ministerstwa Finansów z 30 grudnia 2004 r., sygn. akt PB5/IK-066-504-2374/04),
łączna wartość otrzymanych przez pracownika ze wskazanych powyżej źródeł świadczeń rzeczowych i pieniężnych nie może przekracza w roku kwoty 380 zł.

Jak wynika z powyższych wyjaśnień wskazany przepis zwalnia od podatku nie tylko świadczenia rzeczowe, ale i pieniężne. Stąd, jako pieniężne, ze zwolnienia (w granicach obowiązującego limitu i po spełnieniu pozostałych przesłanek przewidzianych dla jego zastosowania) obecnie korzystać powinno zarówno świadczenie polegające na zakupie wycieczki, jak i jej dofinansowaniu sfinansowane ze środków funduszu socjalnego.

Niestety innego zdania są organy podatkowe, które uznają, że jeżeli sfinansowanie kosztów wycieczki ze środków ZFŚS odbywa się poprzez zakup wycieczki przez pracodawcę (to on jest nabywcą tej usługi), a więc chodzi tu nie o rzecz, lecz usługę turystyczną, to tego rodzaju świadczenie nie może korzystać ze zwolnienia określonego w znowelizowanym art. 21 ust. 1 pkt 67 updof, albowiem świadczenie to nie jest ani świadczeniem rzeczowym, ani świadczeniem pieniężnym.

Zdaniem fiskusa takiej kwalifikacji tego świadczenia nie zmieni fakt, iż część kosztów wycieczki będzie pokrywana z funduszu socjalnego, a część przez pracowników. W opinii urzędów skarbowych tylko w przypadku, gdy finansowanie lub dofinansowanie kosztów wycieczki z ZFŚS odbywałoby się w warunkach, gdy bezpośrednimi nabywcami wycieczki byliby pracownicy, a pracodawca przekazywałby im na ten cel środki pieniężne z funduszu socjalnego, wartość tego świadczenia korzystałaby ze zwolnienia z opodatkowania (do kwoty nieprzekraczającej w roku 380 zł.). Takie stanowisko zaprezentowano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 października 2009 r., nr IBPBII/1/415-596/09/BD oraz interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 września 2009 r., nr ILPB1/415-731/09-2/AK.

W celu uniknięcia ewentualnego sporu radzimy w analizowanym przypadku zwrócić się do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

- art. 2 i art. 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm.),
- art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Tekst opublikowany:

27 kwietnia 2010 r.