Wczasy pod gruszą dla nauczycieli

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Dodano: 16 czerwca 2010
Pytanie:  Nauczyciele pracujący w naszej szkole otrzymują świadczenie urlopowe z ZFŚS (w tym roku jest to kwota 1.047,84 zł), natomiast administracja, obsługa i emeryci dofinansowanie do wczasów pod gruszą, zróżnicowane ze względu na dochód na jednego członka w rodzinie. Czy jest to prawidłowe, czy oni też powinni otrzymać dofinansowanie do wczasów pod gruszą?
Odpowiedź: 

Nauczycieli nie można wyłączyć z kręgu osób uprawnionych do dofinansowania w postaci tzw. „wczasów pod gruszą”, albowiem spowodowałoby to nieuzasadnione pogorszenie sytuacji tej grupy zawodowej w stosunku do pozostałych pracowników. Takie posunięcie mogłoby być postrzegane, jako przejaw dyskryminacji.

1. Kto jest uprawniony do skorzystania z ZFŚS?

Zasady udzielania świadczeń z ZFŚS pracownikom jednostek organizacyjnych oświaty, działających na podstawie ustaw o systemie oświaty oraz o finansach publicznych, zostały określone w przepisach ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.) oraz ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm., dalej: ustawa o ZFŚS). Zgodnie z przytoczonymi aktami:

  • osobami uprawnionymi do korzystania z funduszu są: pracownicy i ich rodziny, byli pracownicy (renciści i emeryci) i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał w odpowiednim trybie prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu (art. 2 ustawy o ZFŚS),
  • z odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych nauczycieli wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym (art. 53 ust. 1 i 1a ustawy - Karta Nauczyciela),
  • dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na ZFŚS w wysokości ustalanej, jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym, liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) skorygowanej w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) i 110% kwoty bazowej określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej (art. 53 Karty Nauczyciela),
  • w zakresie zasad udzielania pozostałych świadczeń dla nauczycieli i emerytów/rencistów nauczycieli stosuje się przepisy ustawy o ZFŚS (art. 53 ust. 5 Karty Nauczyciela),
  • w zakresie udzielania świadczeń dla pracowników i emerytów spoza kadry pedagogicznej, zatrudnionych w jednostkach oświaty, stosuje się przepisy ustawy o ZFŚS.

W szkołach odpisy na ZFŚS na nauczycieli, łącznie z odpisami podstawowymi na pozostałych pracowników oraz emerytów i rencistów - byłych pracowników, stanowią jeden fundusz. M.in. z tego względu nie jest możliwe ograniczenie praw nauczycieli tylko do wypłaty świadczenia urlopowego. Nauczyciele zostali w tym zakresie uprzywilejowani przez ustawodawcę. Mają oni, bowiem prawo zarówno do świadczenia urlopowego, jak i innych świadczeń przewidzianych w regulaminie funduszu obowiązującym w szkole lub placówce oświatowej.

2. Regulamin ZFŚS

Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS określa regulamin. Jest on ustalany przez pracodawcę w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową (w przypadku, gdy w jednostce funkcjonuje kilka związków zawodowych pracodawca powinien dokonać stosownych uzgodnień z każdym z nich). Jeżeli u danego pracodawcy nie działa żaden związek zawodowy regulamin uzgadniany jest z pracownikiem wybranym przez załogę zakładu pracy do reprezentowania jej interesów. Powyższa procedura obowiązuje także przy wprowadzaniu zmian do regulaminu.

Regulamin tworzenia i funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych powinien być ogólnie dostępny w zakładzie pracy. Pracownicy i inne osoby uprawnione powinny mieć na bieżąco możliwość wglądu do jego postanowień i wiedzieć, o jaką pomoc i na jakich zasadach mogą ubiegać się z funduszu. Wszelkie zmiany we wspomnianym regulaminie powinny być podawane do wiadomości pracowników w sposób przyjęty w danej jednostce, np. przez ogłoszenie przez radiowęzeł, na tablicy ogłoszeniowej, w sieci intranet.

Warto w tym miejscu podkreślić, że w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, jedynym kryterium, od którego uzależniane jest przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS, jest tzw. kryterium socjalne, czyli: sytuacja życiowa, rodzinna i materialna osoby uprawnionej do korzystania z funduszu socjalnego.

Stosowanie powyższego kryterium wyklucza przyznawanie wszystkim uprawnionym świadczeń socjalnych w jednakowej wysokości.

W regulaminie gospodarowania środkami funduszu niedopuszczalne jest ustalenie kryteriów uzależniających przyznawanie tych świadczeń w zależności np. od stażu pracy czy wymiaru etatu poszczególnych pracowników.

Dodajmy, że o faktycznej sytuacji dochodowej uprawnionego do korzystania z pomocy socjalnej pracownika czy byłego pracownika (np. emeryta) decydować będzie nie tylko wynagrodzenie samego zatrudnionego, ale również dochody wszystkich członków rodziny, z którymi pracownik prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Chodzi tu o dochody ze wszelakich źródeł, obejmujące każde przysporzenie majątkowe realnie wpływające na sytuację rodziny (m.in. z tytułu działalności gospodarczej, umowy cywilnoprawnej, stypendium otrzymywanego przez dzieci).

Pracodawca odpowiednimi zapisami we wspomnianym regulaminie może zobligować pracownika do przedstawienia określonych oświadczeń, zaświadczeń czy deklaracji, obrazujących jego sytuację socjalną. I tak pracodawca może wymagać przykładowo:

  • oświadczenia o liczbie osób pozostających na utrzymaniu pracownika oraz o sumie dochodów wszystkich członków rodziny, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe (wzór takiego oświadczenia może być zamieszczony w postanowieniach regulaminowych),
  • przedłożenia deklaracji podatkowych za poprzednie lata,
  • tzw. odcinków rent i emerytur,
  • zaświadczeń z urzędu skarbowego o wielkości osiągniętego dochodu z działalności gospodarczej.

Co ważne, zbieranie powyższych informacji oraz dokumentów jest dopuszczalne w świetle ustawy o ochronie danych osobowych. W myśl wyroku Sądu Najwyższego z 8 maja 2002 r. (sygn. I PKN 267/01; OSNP 2004/6/99) takie działanie nie narusza dóbr osobistych pracownika.

Tekst opublikowany: 

13 czerwca 2010 r.

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Specjalista w zakresie kadr i płac. Autor licznych opracowań i publikacji z zakresu kadr, rozliczania wynagrodzeń, składek ZUS oraz podatku.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz