Czy system czasu pracy przedstawicieli handlowych może być uzależniony od sposobu ich wynagradzania?

Monika Frączek

Autor: Monika Frączek

Dodano: 3 lutego 2010
Pytanie:  Jaka jest możliwość ustalenia czasu pracy dla przedstawicieli handlowych, którzy otrzymują wynagrodzenie wyłącznie na podstawie stawki procentowej od wysokości obrotu netto osiągniętego w danym miesiącu? Zdarza się, szczególnie w miesiącach letnich, że z własnej inicjatywy i woli, przedstawiciele pracują więcej niż 8 godzin na dobę, aby wykonać jak największy obrót. Natomiast w miesiącach zimowych (IX-III) pracują przeważnie po 6 godzin na dobę i 16-17 dni w miesiącu. Nadmieniam, iż jesteśmy firmą handlową sprzedającą lody i mrożonki. Dlatego 3/5 obrotu rocznego wykonywane jest w miesiącach kwiecień - sierpień.
Odpowiedź: 

Zazwyczaj pracownicy - przedstawiciele handlowi są zatrudniani w systemie zadaniowego czasu pracy. Wynika to z faktu, że rodzaj ich pracy nie wymaga spędzania w pracy czasu od...do..., tylko wykonania konkretnych zadań. Natomiast trzeba podkreślić, że systemy czasu pracy występujące w prawie pracy nie są uzależnione od sposobu, w jaki pracownik jest wynagradzany.

1.   Zadaniowy system czasu pracy

Jak stanowi Kodeks pracy, dalej kp w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. W tym systemie pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z dobowej i średniotygodniowej normy czasu pracy w okresie rozliczeniowym.

Co ważne, ten system czasu pracy pozwala, żeby pracownik sam sobie ustalał rozkład czasu pracy, czyli to jak będzie pracował (ile godzin na dobę, w jakie dni tygodnia).

Ale system ten wymaga również od pracodawcy powierzania pracownikowi tylko tylu zadań, że, gdyby chciał pracować 8 godzin na dobę i przeciętnie 4 godzin w tygodniu, dałby radę je wykonać. Jeżeli zadania są tak powierzone, pracownik może pracować w np. danym tygodniu częściej i dłużej , w innym - mniej i mieć krótsze dniówki.

Tak jak każdy inny system czasu pracy, system zadaniowego czasu pracy wprowadza się w:

  • układzie zbiorowym pracy,
  • regulaminie pracy,
  • obwieszczeniu - jeżeli pracodawca zatrudnia do 20 osób i nie ma obowiązku wydawania regulaminu pracy (art. 150 § 1 kp).

Przykładowy zapis może być następujący: „W Dziale Handlowym X, przedstawiciele handlowi, wykonują pracę w systemie zadaniowego czasu pracy, zgodnie z art. 140 Kodeksu pracy”.

Jak wynika z treści pytania, w Państwa branży jest sezonowe zapotrzebowanie na konkretne produkty, a co za tym idzie zwiększanie się zapotrzebowania na pracę przedstawicieli handlowych większe w miesiącach letnich, a zmniejszanie w miesiącach zimowych jest w pewnym sensie wymuszone.

Zatem, żeby praca odbywała się prawidłowo, także w miesiącach letnich pracownicy powinni otrzymywać przydział zadań możliwych do wykonania w ramach dobowej i tygodniowej normy czasu pracy. Taki efekt osiągają pracodawcy, którzy w okresie zwiększonego zapotrzebowania na pracę mogą zatrudnić dodatkowych pracowników.

Pracodawca, który nie może sobie na to pozwolić będzie zmuszony do wydania polecenia pracy nadliczbowej.

2.   Możliwość wydłużenia okresu rozliczeniowego

W okresie obowiązywania ustawy antykryzysowej (czyli do 31 grudnia 2011 r.) w przypadku pracodawcy będącego przedsiębiorstwem, rozwiązaniem może być wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy. Wtedy okresy intensywniejszej pracy zbilansują się z okresami mniejszego zapotrzebowania na pracę. Rozwiązanie to wymaga jednak podpisania porozumienia w tej kwestii z działającymi w firmie organizacjami związkowymi, a jak ich nie ma - z przedstawicielstwem pracowników.

Jeżeli nie ma po stronie pracowników woli podpisania porozumienia o wydłużeniu okresu rozliczeniowego lub firma będzie działać w ten sam sposób po zakończeniu obowiązywania ustawy antykryzysowej - pracodawca, który dołoży pracownikowi więcej zadań - musi liczyć się z tym, że zostanie to ocenione jako praca nadliczbowa.

3.   Godziny nadliczbowe dla pracownika zatrudnionego w zadaniowym systemie czasu pracy

Jeżeli dojdzie do pracy nadliczbowej, pracownikom zatrudnionym w systemie zadaniowego czasu pracy przysługuje rekompensata tej pracy na zasadach ogólnych wynikających z kp.

Jednak ze względu na charakter pracy w takim systemie i brak obowiązku ewidencjonowania godzin pracy trudno jest w razie sporu przed sądem pracy udowodnić, że za pracę nadliczbową został skutecznie udzielony czas wolny (trzeba by było udowodnić odebranie części zadań w wymiarze w jakim czas na ich wykonanie rekompensowałby pracę nadliczbową).

Dlatego prostszym rozwiązaniem jest rekompensata finansowa, albo - jeśli pracownicy zatrudnieni w tym systemie stale pracują poza zakładem pracy, tak jak to ma miejsce zazwyczaj w przypadku przedstawicieli handlowych - płacenie ryczałtu za pracę w godzinach nadliczbowych.

Nie można też wykluczyć, że - mimo płacenia ryczałtu za pracę w godzinach nadliczbowych przez miesiące letnie, inspektor PIP w razie kontroli potraktuje opisaną sytuację, jako stałe wykonywanie pracy godzinach nadliczbowych, za co może nałożyć na pracodawcę mandat w wysokości do 2000 zł.

4.   Zadaniowy system czasu pracy - najlepszy dla przedstawicieli handlowych!

Mimo powyższych niedogodności system zadaniowego czasu pracy wydaje się najlepszy do zorganizowania czasu pracy Państwa przedstawicieli handlowych.

Zachętą do stosowania tego systemu jest fakt, że:

  • nie wymaga on sporządzania harmonogramów czasu pracy (pracownicy dowolnie kształtują sobie czas potrzebny do wykonania zadań),
  • dla pracowników w nim zatrudnionych prowadzi się uproszczoną ewidencję czasu pracy tj. nie ewidencjonuje się godzin pracy, a tylko zwolnienia lekarskie, urlopy oraz inne nieobecności w pracy.
Tekst opublikowany: 

27 stycznia 2010 r.

Monika Frączek

Autor: Monika Frączek

Prawnik, autorka opracowań z zakresu prawa pracy. Od 1998 r. była głównym specjalistą w Departamencie Prawa Pracy, w Ministerstwie Pracy i Polityki Od 2003 r. pracowała w Wydziale Legislacji Departamentu Prawa Pracy. Uczestniczyła w pracach legislacyjnych w MPiPS i Parlamencie. Absolwentka Podyplomowego Studium Zbiorowych Stosunków Pracy i Zasobów Ludzkich, w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Uczestnik Podyplomowego Studium Zagadnień Legislacyjnych prowadzonego na Uniwersytecie Warszawskim. Od wielu lat specjalizuje się w praktycznych zagadnieniach prawa pracy. Autorka opracowań z zakresu prawa pracy kierowanych do pracowników kadr i działów personalnych, a także osób zarządzających. Obecnie prowadzi swoją firmę doradczą oraz prowadzi szkolenia z tematyki prawa pracy dla działów kadr, osób zarządzających oraz związków zawodowych, w szczególności z czasu pracy, dokumentacji pracowniczej, zgodnego z prawem zatrudniania i zwalniania pracowników, podnoszenia kwalifikacji zawodowych uprawnień rodzicielskich, problematyki pracy tymczasowej.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz