Pracownik nie ma prawa nagrywać pracodawcy bez jego wiedzy lub zgody

W rozpatrywanej przez sądy sprawie pracownik miał zostać zwolniony z pracy. W tym celu został wezwany na rozmowę do prezesa zarządu spółki, w trakcie której otrzymał pismo z wypowiedzeniem umowy o pracę. Jednak przed rozmową przygotował dyktafon, który zabrał ze sobą i całe spotkanie nagrał – tyle, że bez wiedzy ani zgody rozmówcy.

Nagranie z rozmowy i wręczenia wypowiedzenia przedstawił następnie w sądzie pracy, do którego odwołał się, żądając uznania wypowiedzenia za bezzasadne. Sąd jednak nie dopuścił tego nagrania jako dowodu, zaś spółka oraz osobiście prezes zarządu wkrótce potem pozwali z kolei pracownika żądając publikacji przeprosin na stronie internetowej spółki oraz zniszczenia nagrania.

Zdaniem firmy doszło do naruszenia ich dóbr osobistych – prawa do prywatności. Wskazali bowiem, że doszło w istocie do upublicznienia nagrania, przedstawione one zostało osobie trzeciej – adwokatowi oraz organowi państwowemu – sądowi, bez podstawy prawnej i zgody zainteresowanych.

Sądy zarówno I jak i II instancji oddaliły jednak pozew i apelację spółki oraz prezesa. Innego zdania był jednak Sąd Najwyższy, który nakazał sądowi apelacyjnemu ponowne rozpatrzenie sprawy.

Zdaniem SN nagrywanie kogoś nie musi oznaczać naruszenia prawa, ale jest to jednak wyjątek od zasadniczej reguły, zgodnie z którą rejestracja czyichś wypowiedzi wymaga zgody tego, którego wypowiedź jest nagrywana.

WAŻNE! Naruszenia tej zasady nie będzie np. w przypadku działania wprost przewidzianego prawem (np. przez odpowiednie służby państwowe w granicach ich uprawnień – jest to chociażby przypadek zakładania podsłuchów przez policję lub inne służby na podstawie stosownego nakazu właściwego organu wymiaru sprawiedliwości). Tak samo nie ma naruszenia prawa gdy dochodzi do wykonywania czyichś praw podmiotowych, gdy nagrywający sam wyrazi na to zgodę i wreszcie – gdy osoba nagrywająca działała w uzasadnionym zamiarze ochrony jakiegoś dobra prawnego. Ale w tym ostatnim wypadku należy wykazać, jakie dobro miałoby być chronione i z jakiego powodu. Tego zaś sądy nie wykazały.

Wobec tego zaistniał spór dotyczący kwestii: prawa do prywatności po stronie osoby fizycznej, jak i prawa do poufności rozmów i rokowań leżącego już po stronie spółki jako osoby prawnej. Są to uprawnienia kwalifikowane jako dobra osobiste, zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego. Te zaś dobra mogły zostać naruszone.

Pozwany były pracownik nie wykazał np. że nagranie rozmowy z prezesem spółki było konieczne, gdyż był w pracy prześladowany, dyskryminowany itp. i nie było innego sposoby by dowieść jego racji.

W tej sytuacji mogło dojść do naruszenia dobra osobistego, za jakie można uznać także tajemnicę komunikowania – uznał w konkluzji SN. 

Nagrywanie pracodawcy (lub jego przedstawiciela) bez jego wiedzy i zgody jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy pracownik może wykazać, że w pracy jest traktowany niedopuszczalny sposób, dyskryminowany, podlega mobbingowi, czyli pracodawca narusza jego dobra osobiste, a w inny sposób nie może tego udowodnić.

Wówczas pracownik niejako „broni się” przed naruszeniami swoich dóbr przez pracodawcę.

Pracodawca może wówczas wytoczyć przeciwko pracownikowi powództwo, żądając – zgodnie z art. 24 kc – dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności złożenia oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Ponadto może on żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, a jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany pracodawca może także zażądać zapłaty stosownego odszkodowania.