bilans

1.     Jak zaprezentować sprzedaż materiałów w sprawozdaniu za 2024 rok
Problem: W związku ze zmianą ustawy o rachunkowości przeniesiono sprzedaż materiałów (i odpowiednio koszt sprzedaży materiałów) do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. Zmianę należy zastosować do sprawozdania za rok 2024 (oraz danych porównawczych za rok 2023). Czy wielkości te należy zaprezentować w rachunku zysków i strat szykiem rozwartym, czy też per saldo? Poproszę o podanie podstawy prawnej.

Rozwiązanie: Przepisy znowelizowanej ustawy nie przesądzają o sposobie prezentowania - czy per saldo, czy w szyku rozwartym. Obie opcje są możliwe - jednostka powinna wybrać jeden sposób i konsekwentnie stosować go w kolejnych okresach.

Są to przychody i koszty pośrednio związane z działalnością jednostki (np. zysk ze zbycia środków trwałych). Ustawa nie przewiduje wprost prezentacji per saldo, jednak również nie przewiduje jej w przypadku zysków i strat nadzwyczajnych – a mimo to taka praktyka jest stosowana. W związku z tym wybór sposobu prezentacji należy do jednostki.

Należy przekształcić dane za 2023 rok jako dane porównawcze.

Podstawa prawna:

art. 3 ust. 1 pkt 32 i art. 46 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.).

dr Katarzyna Trzpioła

Sprawozdanie finansowe za 2024 rok będzie już najprawdopodobniej przygotowywane zgodnie z zasadami wynikającymi z nowelizacji ustawy o rachunkowości, która obecnie jest procedowana w Sejmie.

Sprawozdanie finansowe z 3 elementów

Projekt zmian w ustawie o rachunkowości zakłada, że sprawozdania finansowe jednostek małych i jednostek mikro będą składały się zawsze z 3 podstawowych elementów: bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej. Jednostki te nie będą sporządzały zestawienia zmian w kapitale własnym.

Wynika to ze znowelizowanego brzemienia art. 45 ust. 3 ustawy o rachunkowości (dalej: uor). Przepis ten wskazuje, że sprawozdanie finansowe:

1) jednostki innej niż jednostka mikro i jednostka mała oraz jednostka, o której mowa w art. 80 ust. 4 uor,

2) jednostki sektora finansów publicznych, która w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniła co najmniej dwa warunki, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 uor,

3) alternatywnej spółki inwestycyjnej

– obejmuje ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych.

Powyższy zapis oznacza, że  jednostki małe i mikro nie będą miały badanego sprawozdania przez firmę audytorską (ani obowiązkowo ani dobrowolnie).

Kluczowe jest więc wskazanie, jakie jednostkę będą uznane za małe lub mikro. W wyniku nowelizacji dla uzyskania statusu jednostki małej lub mikro nie będzie miała znaczenia decyzja organu zatwierdzającego sprawozdanie finansowe.

Elementy sprawozdania finansowego

Podstawowe elementy sprawozdania finansowego to:

1) bilans,

2) rachunek zysków i strat,

3) informacja dodatkowa,

oraz dodatkowe elementy sprawozdania finansowego dla wybranych jednostek:

4) zestawienie zmian w kapitale własnym,

5) zestawienie zmian w aktywach netto,

6) rachunek przepływów pieniężnych,

7) zestawienie lokat,

8) zestawienie informacji dodatkowych o alternatywnej spółce inwestycyjnej w przypadku takiej jednostki.

Do sprawozdania finansowego dołącza się też sprawozdanie z działalności.

Zamknięcie ksiąg rachunkowych

Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.

Dniem zamknięcia ksiąg rachunkowych (według art. 12 ust. 2 ustawy o rachunkowości, dalej: uor) jest:

1) dzień kończący rok obrotowy,

2) dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego,

3) dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,

4) dzień połączenia związany z przejęciem jednostki przez inną jednostkę,

5) dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku

 podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka,

6) dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia

 upadłości,

7) inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami.

Księgi rachunkowe zamyka się wstępnie nie później niż 3 miesiące od określonego dnia zamknięcia. Zamknięcie ksiąg rachunkowych polega na wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów w zbiorach stanowiących księgi rachunkowe. Ostateczne zamknięcie ksiąg danego roku i otwarcie ksiąg nowego roku powinno nastąpić 15 dni od zatwierdzenia sprawozdania finansowego.

Problem: Spółka z o.o. jest opodatkowana estońskim CIT. Przedmiotem działalności spółki jest zakup/sprzedaż nieruchomości oraz ich wynajem. W maju 2024 roku spółka zakupiła lokal niemieszkalny razem z najemcą. Strony w akcie notarialnym zrezygnowały ze zwolnienia od VAT, o którym mowa w art. 43 ust.1 pkt 10 ustawy o VAT, a transakcja została opodatkowana 23% stawką VAT.

Od czerwca 2024 r. spółka będzie wystawiała fakturę sprzedaży za najem lokalu opodatkowana 23% VAT. Jak ustalić wartość początkową lokalu? Jaką stawką i od kiedy spółka może amortyzować powyższy lokal biorąc pod uwagę, że poprzedni właściciel amortyzował lokal przez 3 lata? Jak zaksięgować powyższy zakup w księgach rachunkowych, uwzględniając dodatkowe koszty, które poniosła spółka m.in.: opłaty notarialne, usługi pośrednictwa agenta? Jak w bilansie zaprezentować powyższy zakup? W jakim terminie spółka może wystąpić o zwrot VAT za ten zakup?