Jakie zmiany wprowadzi Ordynacja podatkowa od 2020 roku

W art. 354 nowej Ordynacji będącym odpowiednikiem art. 190 obecnej Ordynacji podatkowej zostanie dodany nowy przepis, który nałoży obowiązek informowania przez urzędników o danych personalnych świadka wezwanego do złożenia zeznań oraz wskazania okoliczności, na jaką dowód ten ma zostać przeprowadzony.

Nowelizacja doprecyzowuje regulację, która dotyczy zawiadomienia strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych lub oględzin. Wprowadzono wymóg, aby nastąpiło to przynajmniej na 7 dni roboczych wcześniej. Obecny zapis tego obowiązku wskazuje tylko na okres 7 dni przed przeprowadzeniem dowodu. Dodatkowo proponuje się wprowadzenie możliwości odejścia od sztywnego informowania z 7-dniowym wyprzedzeniem o zaplanowanej czynności, jeżeli świadek, biegły oraz strona wyrażają zgodę na inny termin przesłuchania.

Całkowitą nowością będzie podawanie w zawiadomieniach obszerniejszych danych. W przypadku przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka organ podatkowy poinformuje o imieniu i nazwisku świadka, który ma zostać przesłuchany, oraz okoliczności, na jakie dowód ma zostać przeprowadzony.

Ma to pomóc stronie postępowania w podjęciu decyzji, czy w takim przesłuchaniu chce uczestniczyć, oraz przygotować się do sformułowania pytań. Strona ma bowiem prawo brać udział w przeprowadzaniu dowodu z przesłuchania świadka, biegłego lub oględzin, w szczególności może zadawać pytania świadkowi lub biegłemu oraz składać wyjaśnienia.

Wprowadzono jednocześnie wyjątek pozwalający na utajnienie danych, jeżeli naruszałoby to interes świadka lub prowadzonego postępowania. Dane świadka zostaną utajnione we wszystkich odpowiednich dokumentach. Ma to uniemożliwić sytuacje, gdy poprzez naciski ze strony innych osób następowałby wpływ na zeznania świadków.

Wprowadzono też nowy sposób prowadzenia przesłuchań na odległość, za pomocą dostępnych technik audiowizualnych. Nastąpi możliwość stosowania nowoczesnych technik umożliwiających bezpośredni przekaz obrazu i dźwięku w trakcie przeprowadzania czynności przesłuchania strony, świadka lub biegłego na odległość przez organ podatkowy. W przeprowadzanej czynności przesłuchania będzie uczestniczył pracownik organu właściwego dla miejscowości, w której przesłuchiwana osoba przebywa.

Proponuje się także wprowadzenie obligatoryjnego utrwalania czynności przesłuchania za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk.

Proponowane rozwiązanie ma zwiększyć wiarygodność przeprowadzonego dowodu oraz wierniej oddawać przebieg czynności, co pozwoli na obiektywizację oceny prawidłowości jej dokonania i zwiększy efektywność działania organu podatkowego. Sporządzony z czynności przesłuchania protokół stanowić będzie uzupełnienie utrwalonego za pośrednictwem technik rejestrowania obrazu i dźwięku dowodu, wobec czego jego treść zostanie ograniczona jedynie do zapisu najistotniejszych oświadczeń osób biorących udział w przeprowadzonej czynności. Zapis utrwalający dokonane czynności ma być załącznikiem do protokołu.

Ograniczono też możliwość zastosowania tzw. pomocy prawnej, która będzie dopuszczalna, gdy nie ma możliwości przeprowadzenia przesłuchania na odległość.

Organ podatkowy prowadzący postępowanie w ramach pomocy prawnej będzie mógł:

1) zwracać się do organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby obowiązanej do osobistego stawiennictwa o wezwanie jej w celu złożenia wyjaśnień lub zeznań albo dokonania innych czynności, związanych z prowadzonym postępowaniem,

2) zwrócić się do innego organu podatkowego o dokonanie określonej czynności związanej z prowadzonym postępowaniem, jeżeli przyczyni się to do skrócenia czasu trwania lub obniżenia kosztów postępowania.

W takiej sytuacji organ prowadzący postępowanie określa okoliczności, które mają być przedmiotem wyjaśnień lub zeznań, albo czynności, jakie mają być dokonane. Jeżeli będzie możliwe przeprowadzenie czynności na odległość, pomoc innego organu ma dotyczyć tylko kwestii technicznych związanych z przeprowadzeniem przesłuchania, np. zapewnienia stronie, świadkowi lub biegłemu dostępu do urządzeń przesyłających obraz i dźwięk.

W zakresie przesłuchań strony, świadka i biegłego uzupełniono aktualną regulację przez wprowadzenie obowiązku, by z protokołu przesłuchania wynikała wprost treść pytań zadawanych przesłuchiwanemu zarówno przez organ prowadzący przesłuchanie, jak i stronę, a także treść udzielonych odpowiedzi.

Protokół będzie sporządzany na piśmie, a z jego treści ma wynikać, w szczególności kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy nich obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.

Zmiana ta ma ograniczyć liczbę wniosków o ponowne przesłuchanie tych samych osób (przez ujednolicenie sposobu protokołowania przesłuchań oraz określenie treści protokołów). Ma też ułatwić konfrontowanie zeznań wielu świadków nie tylko poprzez porównanie ich odpowiedzi, ale także porównanie, czy są to odpowiedzi na takie same, czy różne pytania, co umożliwi w bardziej wiarygodny sposób ustalić stan faktyczny sprawy.

Polecamy w Portalu FK:

• Od 2020 roku podatnicy zyskają wsparcie swojego rzecznika 
• Od 2020 roku nowa Ordynacja podatkowa. Czy skorzystasz na zmianach?
• Sprawdź, czy warto skorzystać z kontroli na życzenie

Źródło:

• art. 322, art. 343, art. 354, art. 356, art. 361, art. 362, art. 364 projektu z 4 lipca 2018 r. ustawy Ordynacja podatkowa − obecnie jest na etapie opiniowania.