Sprawdź, czy warto skorzystać z kontroli na życzenie

Marta Paduszyńska

Autor: Marta Paduszyńska

Dodano: 20 sierpnia 2018
0c85eb42ea007401019a1fcff706791db9c75f24-small

Ministerstwo Finansów przedstawiło zmiany w Ordynacji podatkowej. Nowością jest kontrola na życzenie, która ma pomóc podatnikom uniknąć nieprawidłowości w rozliczeniach. Problem w tym, że uzyskanie decyzji nie gwarantuje podatnikowi, że jego rozliczenia nie zostaną w przyszłości zakwestionowane w wyniku postępowania podatkowego.

Najnowszy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej z lipca 2018 roku wprowadza instytucję wniosku o konsultację, który już na tym etapie projektu wzbudza wiele kontrowersji. Dlaczego?

Najwięcej wątpliwości wiąże się z art. 547, który został dodany w obecnej wersji projektu. Przepis ten zobowiązuje podmiot, którego dotyczy procedura konsultacji,  do lojalnego informowania fiskusa o wszystkich faktach dotyczących sprawy nie tylko w przypadku, gdy dotyczą one bezpośrednio wnioskodawcy, ale także innych podmiotów, co może być wykorzystywane jako środek nieuczciwej konkurencji.

Charakter wniosku o konsultację jest swoistą hybrydą interpretacji indywidualnych oraz postępowania podatkowego. Został on stworzony dla transakcji o szczególnym stopniu skomplikowania, a dotyczyć będzie wyłącznie skutków podatkowych występujących przed złożeniem wniosku.

Nie będzie możliwe otrzymanie wiążącej decyzji dotyczącej transakcji przyszłych (jak jest to możliwe obecnie w przypadku interpretacji indywidualnych). Spółki występujące z wnioskiem o konsultację (nazywanym potocznie kontrolą na życzenie) odsłaniają karty przeprowadzonej w przeszłości transakcji, której skutków podatkowych nie są pewne. Tym samym narażają się na ryzyko, że fiskus podważy jej poprawność, a nawet jej ekonomiczne uzasadnienie. Ustawodawca nie przewiduje żadnej formy zachęty.

Możliwość wszczęcia postępowania podatkowego

Kolejnym niepokojącym elementem tej nowelizacji może być również możliwość równoległego wszczęcia przez organy postępowania podatkowego w sprawie zgłoszonej przez przedsiębiorcę we wniosku o konsultację. Wszczęcie postępowania zainicjowanego przez organy podatkowe powoduje umorzenie rozpoczętej już kontroli na wniosek podatnika.

W postępowaniu podatkowym - w przeciwieństwie do założeń kontroli na życzenie - nie prowadzi się już negocjacji, spotkań uzgodnieniowych, a przedsiębiorca traci swoje prawo do wypowiedzenia się w sprawie projektu rozstrzygnięcia w terminie czternastu dni. W tym wypadku złożenie wniosku może być wykorzystane przez fiskusa jako zgłoszenie ewentualnych nieprawidłowości, do których można wszcząć postępowanie podatkowe – tak więc jest to swoisty donos przedsiębiorcy na swoją własną działalność.

Potrzebne dokumenty

Do wniosku o kontrolę należy dołączyć także oryginały lub uwierzytelnione kopie umów, co powoduje, że kontrola nie opiera się wyłącznie na stanie faktycznym. Dodatkowo o złożeniu takiego wniosku fiskus poinformuje pozostałe strony lub uczestników transakcji. W takim wypadku istnieje konieczność wcześniejszego uzgodnienia z kontrahentami zgłoszenia danej transakcji do konsultacji, co może wywołać problemy w biznesie. Z uwagi na fakt, że wszystkie strony transakcji powinny wyrazić zgodę na kontrolę, spowoduje to konieczność zawierania klauzul w umowach zawieranych między przedsiębiorcami.

Kontrowersyjne przepisy

Najbardziej kontrowersyjnym artykułem niniejszej nowelizacji jest jednak wspomniany wcześniej art. 547, który nakłada na podatnika obowiązek lojalnego informowania organów podatkowych o wszystkich faktach dotyczących sprawy nie tylko w przypadku, gdy dotyczą one bezpośrednio wnioskodawcy i jego kontrahentów, ale także innych, dowolnych podmiotów. Słowo „lojalny” jest pojęciem nieostrym, który może powodować nadużycia ze strony fiskusa, ponieważ pojęcie lojalności może być swobodnie interpretowane przez urzędników. Pojęcie to nie występowało dotychczas w aktach prawnych. Istnieją obawy, że artykuł ten może doprowadzić do udzielania informacji w złej wierze o nieprawidłowościach u konkurencji w celu doprowadzenia do wszczęcia kontroli w jego przedsiębiorstwie.

Za kontrolę trzeba zapłacić

Należy także zwrócić uwagę na odpłatność związaną z przeprowadzoną kontrolą. Zdecydowanie wysokość opłat może być czynnikiem zniechęcającym przedsiębiorców do kontroli na życzenie. Jej przeprowadzenie ma kosztować 1% proc. wartości analizowanej transakcji, z uwzględnieniem wielkości przedsiębiorstwa. Maksymalna wysokość wskazana w ustawie to aż 100 000 zł. Co ciekawe, opłata ta dotyczy oddzielnie nie tylko każdej transakcji, ale też każdego podatku, co może wpłynąć na potrojenie opłaty w sytuacji, gdy przedsiębiorca będzie chciał sprawdzić poprawność swoich rozliczeń podatkowych dla podatku VAT, CIT i PCC.

Decyzja nie uchroni przed późniejszą kontrolą

Wadą konstrukcji kontroli na życzenie jest także to, że decyzja wydana w wyniku postępowania na życzenie nie jest wiążąca i w wyniku kontroli następującej po jej wydaniu, inny organ może uznać kontrolowaną transakcję za będącą częścią optymalizacji podatkowej, unieważnić decyzję będącą wynikiem zakończonej kontroli na życzenie oraz wydać decyzję wymiarową w zakresie tego samego podatku oraz za ten sam okres rozliczeniowy. Tak więc uzyskanie decyzji w sprawie skutków podatkowych nie gwarantuje podatnikowi, że jego rozliczenia nie zostaną w przyszłości zakwestionowane w wyniku postępowania podatkowego.

Założonym celem opisywanej instytucji „wniosku o konsultację” jest pomoc w rozliczeniach oraz uzyskanie pewności konsekwencji podatkowych skomplikowanych operacji gospodarczych. Czy kontrola na życzenie spotka z zainteresowaniem podatników? Czas pokaże. Na razie projekt zmian jest na etapie konsultacji i nie wiadomo, czy opisane przepisy pojawią się w niezmienionej wersji.  

O wszystkich zmianach w tym zakresie będziemy informować na bieżąco.

Polecamy też:

Marta Paduszyńska

Autor: Marta Paduszyńska

autorka jest członkiem zespołu doradztwa podatkowego Accreo Sp. z o.o. Wraz z zespołem ekspertów wspiera przedsiębiorstwa w ich bieżącej działalności w zakresie wszystkich rodzajów podatków.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz