Za 3 dni wchodzą zmiany dotyczące amortyzacji – wyjaśniamy skutki podatkowe nowych przepisów

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2017 roku podatnik, który otrzymał środek trwały lub wartość niematerialną lub prawną w drodze spadku i darowizny, mógł rozliczać koszty podatkowe poprzez amortyzację. Miał do tego prawo nawet wówczas, gdy spadek lub darowizna były zwolnione z podatku od spadków i darowizn (zwolnienie stosuje się w przypadku osób z najbliższej rodziny). Przy spadku podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych mogła być wartość rynkowa nabytych w spadku składników majątku. Niektórzy podatnicy wykorzystywali ten fakt do osiągnięcia korzyści fiskalnej i przeszacowywali wartość początkową środków trwałych (dzięki temu miesięczne kwoty amortyzacji, a za tym koszty uzyskania przychodu, rosły). Przy darowiźnie wartością początkową była z kolei wartość określona przez darczyńcę.

W wyniku kontrowersyjnej zmiany od stycznia 2018 całkowicie wyłączono z ujmowania w kosztach odpisów od składników majątku otrzymanych za darmo, a które były zwolnione od podatku od spadków i darowizn. Podatnicy słusznie zarzucali temu przepisowi wystąpienie przeciw racjonalności i ekonomicznie uzasadnionej sukcesji podatkowej. Było to również działanie wbrew zapowiadanym ułatwieniom w przekazywaniu przedsiębiorstw z rodziców na sukcesorów (przypomnijmy, że trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która ma ułatwić przekazywanie następcom firm rodzinnych).

Podatnicy próbowali występować po interpretacje, argumentując, że przepisy dotyczą tylko tych składników majątku, które zostały nabyte nieodpłatnie w 2018 roku. Niestety, bez sukcesu. Linia orzecznicza była jednoznaczna – chodzi o wszelkie środki trwałe i wartości niematerialne i prawne, także nabyte w przeszłości i w przeszłości amortyzowane.

Natychmiast po uchwaleniu ww. nowelizacji  Ministerstwo Finansów, zalane falą słusznej krytyki, zaczęło wycofywać się ze zmian i obiecało szybki  powrót do dotychczasowych zasad.

Zgodnie z nowelizacją podpisaną w czerwcu przez Prezydenta, dodawany ust. 9 w art. 23 ustawy pozwala na zaliczenie do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze spadku analogicznie, jak to było w stanie prawnym obowiązującym do końca 2017 roku. W odniesieniu do darowizn, zwolnionych od podatku od spadków i darowizn, w przypadku gdy środki te wykorzystywane przez darczyńcę były wcześniej przez niego amortyzowane, obdarowany przyjmie wartość określoną przez darczyńcę (kontynuacja). Kontynuując amortyzację tych składników, uwzględni też wysokość dokonanych już przez darczyńcę odpisów oraz przyjętą metodę amortyzacji.

Co istotne, nowe zasady stosuje się wstecznie, tj. od dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2018 roku.

Powyższa poprawka wychodzi naprzeciw oczekiwaniom firm rodzinnych.

Zmiana zasad amortyzacji to tylko jedna z nowości ustawy sanacyjnej. Wprowadza ona również istotne zmiany w podatku minimalnym od nieruchomości komercyjnych, wycofuje niefortunny zapis stanowiący, że opodatkowaniu podlegają wszelkie wkłady wnoszone do spółek kapitałowych – zarówno niepieniężne, jak i pieniężne (teraz ustawodawca opodatkował wyłącznie wkłady niepieniężne) oraz doprecyzował katalog działalności twórczej uprawniającej do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.