Pytanie: Rozliczana przeze mnie spółka jawna zakupiła samochód osobowy o wartości 21.429 euro w Niemczech. Czy należy wystawić fakturę wewnętrzną dla WNT? Po jakim kursie należy dokonać wyceny faktury? Faktura od kontrahenta zagranicznego wystawiona została w dniu 1 czerwca, a sprzedawca posiada nasz numer unijny. Jak prawidłowo ująć w ewidencji księgowej zdarzenie związane z zakupem i amortyzacją? Jakie wydatki stanowią koszty uzyskania przychodów? Jak zaewidencjonować kwotę nadwyżki wartości samochodu ponad wartość 20.000 euro? Sprawdź, jaka jest odpowiedź eksperta.

Odpowiedź: Kursem właściwym do przeliczenia wartości wewnątrzwspólnotowego nabycia będzie kurs średni NBP z dnia wystawienia faktury przez dostawcę towaru.

Podatek od towarów i usług

Jeśli nabywcą używanych środków transportu jest podatnik VAT, a dostawcą podatnik podatku od wartości dodanej niekorzystający ze zwolnienia podmiotowego i nieopodatkowujący dokonywanej dostawy w systemie marży, wówczas na polskim nabywcy ciąży obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Zasadniczo obowiązek podatkowy w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów – również dla używanych środków transportu - powstaje 15. dnia następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy, chyba że wcześniej unijny dostawca wystawił fakturę, bowiem w takim przypadku obowiązek podatkowy po stronie nabywcy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez dostawcę.

Jeżeli dostawa jest opodatkowana, to aby sprowadzony z jednego z krajów Wspólnoty Europejskiej środek transportu mógł być zarejestrowany po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami Prawa ruchu drogowego, niezbędna jest zapłata VAT. Konsekwencją tego będzie obowiązek uzyskania z urzędu skarbowego zaświadczenia o uiszczeniu podatku od nabycia pojazdu. Deklarację VAT-23 składa się w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego i w tym też terminie uiszcza się podatek – dla danych podanych w pytaniu 14 dni liczy się od daty wystawienia faktury, tj. od 1 czerwca 2007 r.

Jeżeli zobowiązanym do uiszczenia podatku jest czynny podatnik VAT, to często najpierw dokonuje on zapłaty podatku, a dopiero następnie wykazuje kwotę podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia środka transportu w deklaracji VAT-7 w poz. 33. Kwotę zapłaconego już VAT należy wykazać również w pozycji 39 tej deklaracji. Jeśli dokonane nabycie ma związek z działalnością opodatkowaną, wówczas ta sama kwota pojawia się w tej samej deklaracji po raz trzeci w poz. 45, zawierającej podatek naliczony z tytułu nabycia środków trwałych. Należy pamiętać, że w przypadku nabycia samochodu osobowego możliwym do odliczenia jest jedynie kwota VAT w wysokości odpowiadającej 60% podatku naliczonego, nie więcej niż 6.000 zł.

Dodatkowo wewnątrzwspólnotowe nabycie zostanie ujęte również w kwartalnej informacji podsumowującej.

W związku z tym, że jest to wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, należy wystawić fakturę wewnętrzną. Kursem właściwym do przeliczenia wartości wewnątrzwspólnotowego nabycia będzie kurs średni NBP z dnia wystawienia faktury dokumentującej nabycie wewnątrzwspólnotowe, czyli otrzymanej od dostawcy..

Podatek dochodowy

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 16a-16m ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm., dalej: updof), w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.

Samochód osobowy będzie traktowany jak środek trwały, jeżeli zostanie przyjęty do używania, a przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok, i jest wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Samochód, który przedsiębiorca zamierza zaliczyć do środków trwałych i przekazać do używania, musi być kompletny i zdatny do użytku. Aby samochód mógł być użytkowany, musi być dopuszczony do ruchu, czyli zarejestrowany, zaopatrzony w tablice rejestracyjne i nalepkę kontrolną. Zatem wszystkie wydatki poniesione do momentu, gdy pojazd zostanie zarejestrowany, powinny podwyższać jego wartość początkową i stanowić koszt uzyskania przychodu poprzez odpisy amortyzacyjne. W sytuacji opisanej w pytaniu w wartość początkową środka trwałego powinna zostać wliczona m.in.:

cena nabycia samochodu,
wartość zapłaconej akcyzy,
opłaty rejestracyjne,
opłaty skarbowe,
ewentualne różnice kursowe, jeżeli za samochód zapłacono przed dniem oddania go do użytkowania,
również VAT związany z zakupem samochodu osobowego w części niepodlegającej odliczeniu.

Wydatki na ubezpieczenie samochodu, który został już zarejestrowany i dopuszczony do ruchu, nie zwiększają jego wartości początkowej. Wydatki te bowiem nie są związane z zakupem samochodu, ale z jego bieżącą eksploatacją. Jednakże dla samochodów osobowych, których wartość przekracza 20.000 euro, wydatki na ubezpieczenie również podlegają ograniczeniom, jeżeli chodzi o koszty uzyskania przychodu. Do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się bowiem składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia

Również wydatki na zakup paliwa, przegląd techniczny samochodu czy wymianę zużytych części należą do wydatków związanych z bieżącą eksploatacją samochodu i w związku z tym mogą być bezpośrednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Spółka jawna zakupiła samochód osobowy o wartości 21.429 euro, w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Faktura za samochód została wystawiona z datą 1 czerwca przez dostawcę samochodu. Kurs średni NBP z dnia wystawienia faktury 3,813 zł/euro. Do momentu rejestracji spółka poniosła następujące opłaty związane z samochodem:
- akcyza 15.000 zł
- VAT 17.975 zł
- opłaty skarbowe 200 zł
- opłaty rejestracyjne 300 zł
- dodatnie różnice kursowe od zapłaty faktury za samochód 1.700 zł

Zastrzeżenie: Dla potrzeb przykładu dane podaje się w złotówkach, bez cyfr po przecinku, podane wartości opłat skarbowych, rejestracyjnych i akcyzy nie odpowiadają danym rzeczywistym, są to wielkości przykładowe.

Wartość początkową samochodu należy ustalić następująco:
- cena zakupu (21.429 euro x 3,813 zł/euro) 81.709 zł
- VAT niepodlegający odliczeniu (17.975 zł – 6.000 zł) 11.975 zł
- dodatnie różnice kursowe od zapłaty faktury 1.700 zł
- akcyza 15.000 zł
- opłaty skarbowe 200 zł
- opłaty rejestracyjne 300 zł
Razem: 110.884 zł
Dzień rejestracji samochodu (25 czerwca) spółka uznała za dzień oddania go do używania. Kurs średni NBP z tego dnia wynosił 3,7883 zł/euro.
Zatem dla potrzeb podatku dochodowego od osób fizycznych należy wyznaczyć część wartości początkowej, od której odpisy amortyzacyjne będą stanowiły koszty uzyskania przychodu.

Spółka przyjęła stawkę amortyzacyjną w wysokości 20% rocznie.

Wartość początkowa dla celów dokonywania podatkowych odpisów amortyzacyjnych

20.000 euro x 3,7883 zł/euro 75.766 zł
roczne podatkowe odpisy amortyzacyjne 15.153 zł

Roczne bilansowe odpisy amortyzacyjne 22.177 zł

Ewidencja księgowa odpisów amortyzacyjnych będzie przebiegać według zasad ogólnych, tj.:

Wn konto „Amortyzacja” 22.177 zł
Ma konto „Odpisy amortyzacyjne środków transportu” 22.177 zł

Dodatkowo należy prowadzić ewidencję, z której wynikałaby wartość odpisów amortyzacyjnych uznawanych podatkowo. W praktyce często prowadzi się dwie odrębne tabele amortyzacyjne, jedną dla celów amortyzacji rachunkowej, drugą dla celów amortyzacji podatkowej.

Podstawa prawna:
- art. 20, art. 86 ust. 3, art. 99, art. 103, art. 106 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.),
- § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 97, poz. 970 ze zm.),
- art. 23 ust. 1 pkt 4, pkt 47 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Autor: Wioletta Roman, doradca podatkowy, prowadzi kancelarię w Krakowie

Odpowiedź udzielona: 4 lipca 2007 r.