Dofinansowanie wycieczki z ZFŚS

Środki ZFŚS są przeznaczone na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. Funduszem administruje pracodawca.

Działalnością socjalną są usługi świadczone przez pracodawców na rzecz:

• różnych form wypoczynku (przepisy nie precyzują, o jakie formy wypoczynku chodzi, a zatem dopuszcza się tu wszelkie usługi wypoczynkowe dostępne na rynku turystycznym takie jak m.in. wczasy, pobyty sanatoryjne, wycieczki krajowe i zagraniczne, kolonie, pielgrzymki itp.),
• działalności kulturalno - oświatowej (np. zakup biletów do kina, teatru) oraz sportowo - rekreacyjnej (bilety na basen, na siłownię);
• opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego;
• udzielania rzeczowej lub finansowej pomocy materialnej (np. zakup bonów lub talonów towarowych, paczek dla dzieci);
• zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych odrębną umową.

Szczegółowe zasady i warunki korzystania z firmowej pomocy socjalnej, a także zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej powinny zostać określone przez pracodawcę w regulaminie gospodarowania funduszem. Podstawą obowiązku jego wydawania jest art. 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm., dalej ustawa o ZFŚS).

Regulamin gospodarowania środkami ZFŚS powinien przede wszystkim:

• określać wysokość odpisu na ZFŚS,
• wskazywać rodzaje prowadzonej przed dany podmiot działalności socjalnej,
• określać krąg osób uprawnionych do otrzymywania świadczeń socjalnych,
• wprowadzać zasady i warunki korzystania ze świadczeń finansowanych z funduszu oraz ustanawiać tryb rozpatrywania wniosków o ich przyznanie,
• uściślać, jakie informacje i dokumenty są niezbędne do dokonania oceny, czy osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych spełnia kryteria, od których uzależnia się jego przyznanie
• wskazywać wysokość poszczególnych świadczeń finansowanych ze środków funduszu.

Warto w tym miejscu podkreślić, że w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, jedynym kryterium, od którego uzależniane jest przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS, jest tzw. kryterium socjalne, czyli: sytuacja życiowa, rodzinna i materialna osoby uprawnionej do korzystania z funduszu socjalnego.

Stosowanie powyższego kryterium wyklucza przyznawanie wszystkim uprawnionym świadczeń socjalnych w jednakowej wysokości. W regulaminie gospodarowania środkami funduszu niedopuszczalne jest ustalenie kryteriów uzależniających przyznawania tych świadczeń w zależności np. od stażu pracy czy wymiaru etatu poszczególnych pracowników.

Pracodawca odpowiednimi zapisami we wspomnianym regulaminie może zobligować pracownika do przedstawienia określonych oświadczeń, zaświadczeń czy deklaracji, obrazujących jego sytuację socjalną. I tak pracodawca może wymagać przykładowo:

• oświadczenia o liczbie osób pozostających na utrzymaniu pracownika oraz o sumie dochodów wszystkich członków rodziny, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe (wzór takiego oświadczenia może być zamieszczony w postanowieniach regulaminowych),
• przedłożenia deklaracji podatkowych za poprzednie lata,
• tzw. odcinków rent i emerytur,
• zaświadczeń z urzędu skarbowego o wielkości osiągniętego dochodu z działalności gospodarczej.

Nadmieńmy na zakończenie, że konieczność stosowania kryterium socjalnego i różnicowania świadczeń z ZFŚS była artykułowana w wielu orzeczeniach sądowych. Przykładowo Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 579/00, OSNP 2003/14/331) skonstatował, że fundusz świadczeń socjalnych jest instytucją prawną, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin. W opinii sądu przyznawanie przez pracodawcę świadczeń z pominięciem kryterium socjalnego naruszałoby zasadę powiązania ZFŚS z sytuacją osób uprawnionych oraz socjalny charakter funduszu. Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 13 lutego 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 4283/06, M.Podat. 2007/10/42) uznał, że imprezy integracyjne nie są działalnością socjalną, ponadto nie uwzględniają kryterium socjalnego, dlatego wydatki na ich organizację powinny być finansowane ze środków obrotowych.

Zgoła odmienny pogląd w tej materii jak do tej pory wyraził jedynie Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2008 r. (sygn. akt II PK 74/08) stwierdzając, iż kryterium socjalne, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS odnosi się jedynie do przyznawania ulgowych świadczeń i usług, nie dotyczy ono natomiast innych świadczeń i usług, o których mowa w przywołanej ustawie. W konsekwencji w wyroku tym dopuszczono możliwość finansowania np. imprez integracyjnych lub wycieczek z funduszu socjalnego, bez konieczności różnicowania sytuacji pracowników.