Poznaj konsekwencje wyroku TSUE w sprawie ulgi na złe długi. Sprawdź, jak odzyskać VAT.

W dniu 7 grudnia 2020 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowany został wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19, rozstrzygający kwestię zgodności z regulacjami unijnymi przepisów polskiej ustawy VAT w zakresie tzw. ulgi na złe długi. Po wyroku TSUE podatnicy mają szanse na odzyskanie VAT. Trzeba się jednak pospieszyć i złożyć odpowiednie wnioski.

Czego dotyczy rozstrzygnięcie TSUE?

W opublikowanym wyroku TSUE zakwestionował zgodność art. 89a ustawy VAT z Dyrektywą VAT w zakresie, w jakim uzależnia on prawo podatnika (wierzyciela) do skorygowania in minus podstawy opodatkowania i VAT należnego z tytułu nieuregulowanych wierzytelności od:

1) statusu dłużnika, tj. posiadania przez niego statusu zarejestrowanego podatnika VAT czynnego oraz nieznajdowania się w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji (i) zarówno w momencie dostawy towarów lub świadczenia usług, jak i (ii) na dzień poprzedzający dzień złożenia przez wierzyciela korekty deklaracji VAT, w której dokonuje on obniżenia VAT należnego, oraz

2) statusu wierzyciela, tj. posiadania przez niego statusu zarejestrowanego podatnika VAT czynnego w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji VAT, w której korzysta on z ulgi na złe długi.

Sprawdź też:

Ulga na złe długi w VAT – wyrok TSUE w polskiej sprawie

Wyrok TSUE podważa dotychczasową, niekorzystną dla podatników, praktykę polskich organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, które opierając się na literalnym brzmieniu przepisów ustawy VAT, odmawiały podatnikom (wierzycielom) odzyskania VAT należnego w związku z czynnościami wykonanymi na rzecz kontrahentów, którzy - w momencie dokonania transakcji/złożenia deklaracji VAT uwzględniającej ulgę na złe długi - nie byli zarejestrowani na VAT lub znajdowali się w upadłości/likwidacji.

Konsekwencje publikacji wyroku TSUE

Wniosek o stwierdzenie i zwrot nadpłaty

W pierwszej kolejności należy zasygnalizować, że podatnicy, u których w związku z wydaniem rozstrzygnięcia przez TSUE powstała nadpłata w VAT, są uprawnieni do wnioskowania o jej stwierdzenie oraz zwrot. Wraz z wnioskiem o nadpłatę podatnicy zobowiązani są złożyć stosowne korekty deklaracji VAT, w których dokonają obniżenia podstawy opodatkowania i należnego VAT w związku z nieściągalnymi wierzytelnościami.

Czytaj więcej o uldze na złe długi w VAT:

Organ podatkowy zobowiązany jest dokonać zwrotu nadpłaty (wraz z oprocentowaniem) w terminie 30 dni od dnia złożenia przez podatnika wniosku o nadpłatę. Istotne jest, że w razie złożenia wniosku w terminie 30 dni od dnia publikacji wyroku TSUE, podatnik uprawniony będzie do uzyskania nadpłaty z oprocentowaniem naliczonym do dnia zwrotu nadpłaty. Złożenie wniosku po tym terminie będzie oznaczać, że oprocentowanie zostanie naliczone jedynie do 30. dnia od dnia publikacji rozstrzygnięcia TSUE.

Zasadniczo prawo do złożenia analizowanego wniosku ograniczone jest ogólnym terminem przedawnienia prawa do zwrotu nadpłaty (które wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego).

Rozpoczęcie biegu terminu do wznowienia postępowań podatkowych i sądowoadministracyjnych

W związku z publikacją wyroku TSUE, dla podatników, których nieskuteczne starania o odzyskanie należnego VAT w związku z nieściągalnymi wierzytelnościami zostały zakończone na etapie ostatecznej decyzji organu podatkowego, rozpoczął się bieg miesięcznego terminu na złożenie wniosku o wznowienie postępowania podatkowego.

Oznacza to, że ostatni dzień terminu na złożenie wspomnianego wniosku przez podatnika przypada 7 stycznia 2021 r.

Natomiast w odniesieniu do podatników, których brak prawa do skorzystania z ulgi na złe długi został stwierdzony w prawomocnym orzeczeniu sądu administracyjnego, publikacja wyroku TSUE powoduje rozpoczęcie biegu trzymiesięcznego terminu na złożenie przez nich wniosku o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego (w tym przypadku termin na złożenie wniosku upływa w dniu 8 marca 2021 r.).

Podkreślenia wymaga, że uwzględnienie wniosku o wznowienie postępowania (zarówno podatkowego, jak i sądowoadministracyjnego), nie powoduje automatycznie wydania merytorycznego rozstrzygnięcia na korzyść podatnika. W szczególności nie oznacza ono stwierdzenia, że podatnik jest uprawniony do odzyskania VAT należnego w ramach ulgi na złe długi. W razie pozytywnego rozpatrzenia wniosku sprawa jest - co do zasady - przedmiotem ponownej weryfikacji ze strony organu podatkowego lub sądu administracyjnego.

Co z pozostałymi warunkami ulgi na złe długi?

Nadal aktualny pozostaje warunek skorzystania przez podatnika (wierzyciela) z ulgi na złe długi, w postaci braku upływu okresu 2 lat od dnia wystawienia faktury dokumentującej zaległą wierzytelność (licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona). Przesłanka ta nie była bowiem przedmiotem analizy TSUE w ramach omawianego wyroku.

W celu odzyskania VAT należnego wynikającego z faktur wystawionych w 2018 r., podatnicy zobowiązani są do złożenia stosownych korekt deklaracji VAT nie później niż 31 grudnia 2020 r.

Polecamy też inne komentarze: