Pytanie: W 2000 r. przeszłam na wcześniejszą emeryturę. Pracowałam 8 lat. Ukończyłam 60 lat i przestałam pracować. Czy mam prawo do przeliczenia części socjalnej emerytury? Nadmieniam, że co roku wysyłałam do ZUS zaświadczenie o zatrudnieniu i miałam doliczony staż pracy. Sprawdź, jaka jest odpowiedź eksperta.

Odpowiedź: W Pani sprawie istnieje możliwość zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Emerytura ta przyznawana jest na podstawie art. 27 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. nr 39, poz. 353 ze zm., dalej: ustawa emerytalna).

Wyjaśniam, iż przyznanie emerytury po emeryturze dotyczy każdej osoby, która wcześniej była uprawniona do takiego świadczenia, tj. spełniła warunki wymagane do ustalenia emerytury we wcześniejszym wieku na podstawie innego przepisu.

Jeżeli jeszcze w bieżącym roku zgłosi Pani wniosek o przyznanie emerytury na podstawie powołanego wyżej przepisu, tj. na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej (wniosek o przyznanie emerytury po emeryturze), to przy obliczaniu jej wysokości tzw. część socjalna emerytury obliczona zostanie od aktualnie obowiązującej kwoty bazowej.

Natomiast część emerytury należna za okresy składkowe i nieskładkowe obliczona zostanie od zwaloryzowanej podstawy wymiaru emerytury „wcześniejszej”.

Kwota bazowa od 1 marca 2007 r. do 29 marca 2008 r. wynosi 2.059,92 zł.

Nadmienia się, iż taki sposób obliczania tzw. części socjalnej emerytury przyznawanej na podstawie innego przepisu niż przyznana wcześniej emerytura ma zastosowanie wyłącznie do wnioskodawców, którzy podlegali co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po przyznaniu emerytury.

Pani spełnia ten warunek, po przyznaniu bowiem emerytury wcześniejszej pozostawała Pani w zatrudnieniu przez okres dłuższy niż 30 miesięcy. Zaznacza się, iż 30-miesięczny okres ubezpieczenia jest ustalany od daty, w której przyznano poprzednią emeryturę.

Ponadto informuję o następującym rozwiązaniu ewentualnego przeliczenia emerytury. Gdyby w okresie zatrudnienia po przyznaniu emerytury wcześniejszej osiągała Pani korzystne zarobki, może zgłosić Pani wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej z uwzględnieniem zarobków, które uzyskała Pani po przyznaniu emerytury „wcześniejszej”.

Przeliczenie emerytury jednak byłoby możliwe tylko wówczas, jeżeli wskaźnik wysokości przeliczonej podstawy wymiaru będzie wyższy od poprzednio obliczonego (art. 110 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Ponowne ustalanie wysokości emerytury wskutek zmiany podstawy wymiaru - na warunkach określonych w tym przepisie - powoduje w każdym przypadku obliczenie świadczenia od aktualnie obowiązującej kwoty bazowej.

Do przeliczenia podstawy wymiaru należałoby wskazać zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym Pani zgłosiłaby wniosek o przeliczenie emerytury, np. poprzedzających 2007 r. lub z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych też poprzedzających rok, w którym Pani zgłosiłaby wniosek o przeliczenie emerytury. Dla przykładu mogłaby Pani wybrać zarobki z kolejnych 10 ostatnich lat, tj. od 1997 do 2006 r.

W przedstawionym przypadku podstawa wymiaru emerytury oraz jej wysokość, a więc tzw. część socjalna emerytury oraz część przysługująca za okresy składkowe i nieskładkowe, byłyby obliczone od kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o przeliczenie emerytury.

W takim przypadku należały do wniosku o przeliczenie emerytury dołączyć zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wydane przez pracodawcę, u którego była Pani zatrudniona po przyznaniu emerytury wcześniejszej.

Jeżeli w ostatnim okresie zatrudnienia po przyznaniu emerytury wcześniejszej zarobki Pani uzasadniałyby przeliczenie tej emerytury (wcześniejszej), tj. gdyby wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków osiąganych po przyznaniu emerytury był wyższy od poprzednio obliczonego - to korzystniejsze byłoby następujące rozwiązanie, a mianowicie:

- przed zmianą kwoty bazowej, tj przed 1 marca 2008 r., a więc w wybranym przez siebie miesiącu od września 2007 r. od 29 lutego 2008 r., powinna Pani najpierw zgłosić wniosek o przeliczenie emerytury wcześniejszej, która byłaby obliczona od przeliczonej podstawy wymiaru z uwzględnieniem zarobków osiągniętych po przyznaniu tej emerytury; tak jak podano wyżej, zarówno podstawa wymiaru emerytury, jak też jej wysokość byłyby obliczone od aktualnie obowiązującej kwoty bazowej, natomiast:

- po 29 lutego 2008 r., tj. gdy będzie obowiązywała nowa kwota bazowa, która prawdopodobnie będzie wyższa niż obecnie obowiązująca - powinna Pani zgłosić wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej; na ten wniosek zostałaby przyznana emerytura, a w obliczeniu jej wysokości tzw. część socjalna emerytury zostałaby obliczona od kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2008 r.

W przypadku natomiast, gdy Pani zarobki po przyznaniu emerytury wcześniejszej nie byłyby korzystne i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie byłby wyższy od poprzednio ustalonego, wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej w związku ukończeniem 60 lat życia może Pani zgłosić w każdym czasie, najlepiej jak najwcześniej. Ustalenie bowiem emerytury w nowej wysokości będzie możliwe od miesiąca, w którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzyma Pani wniosek.

Podstawa prawna: art. 27 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. nr 39, poz. 353 ze zm.).

Autor: Zuzanna Turowska, naczelnik Wydziału w Departamencie Świadczeń Emerytalno-Rentowych Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedź udzielona: 25 września 2007 r.