Przełomowy wyrok NSA w sprawie kosztów oddelegowanego pracownika

Sprawa dotyczyła spółki świadczącej usługi na terenie państw członkowskich UE w ramach korzystania przez spółkę z unijnej swobody świadczenia usług. Pracownicy spółki zatrudnieni przy zleceniach wykonywali swoją pracę w ramach przeniesienia służbowego. Oddelegowanie pracowników odbywało się w oparciu o porozumienia (aneksy) do umów o pracę, czasowo zmieniające miejsce wykonywania pracy.

Spółka złożyła wniosek o wydane interpretacji indywidualnej. Zapytała w nim, czy bezpłatne zapewnienie pracownikom delegowanym czasowo do wykonywania pracy za granicą, bądź w innej miejscowości na terenie Polski, zakwaterowania przez okres ich oddelegowania, w miejscu do którego zostali oddelegowani, w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków służbowych na rzecz spółki, spowoduje powstanie po stronie tych pracowników przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT w postaci nieodpłatnego świadczenia. Spółka uważała, że przychód nie powstanie.

Czytaj też:

• Gdzie opłacać składki delegowanemu do Norwegii

• Będzie zmiana przepisów o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym

• Kogo dotyczą nowe przepisy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym

Ze stanowiskiem spółki nie zgodził się Dyrektor KIS, a następnie WSA w Krakowie, który wyrokiem z 13 sierpnia 2020 r. (sygn. I SA/Kr 444/20) oddalił jej skargę na interpretację indywidualną.

Sąd w uzasadnieniu wskazał, że z samego faktu zamieszkiwania poza stałym miejscem pobytu nie wynika, że pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy i że używa lokalu, w którym został zakwaterowany, w celach służbowych. Zakwaterowanie pracowników w miejscu wykonywania obowiązków pracowniczych nie jest związane z samym procesem pracy, jak ma to miejsce np. w przypadku przygotowania stanowiska pracy wraz z urządzeniami, narzędziami i materiałami. Udostępniona kwatera nie jest „narzędziem” pracy, którego koszty obciążałyby pracodawcę, ale służy realizacji pozapracowniczych potrzeb życiowych.

W ocenie sądu wydatki ponoszone przez pracodawcę na zapewnienie noclegów dla pracownika w miejscu wykonywania przez niego pracy, z wyłączeniem podróży służbowej, będą stanowić dla pracownika przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, od którego płatnik jest obowiązany pobrać zaliczkę na podatek na zasadach określonych w art. 32 ustawy o PIT. Tym samym, wartość świadczenia otrzymanego przez pracownika niebędącego w podróży służbowej - ewentualnie nadwyżki ponad kwotę określoną w art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT - pracodawca ma obowiązek doliczyć do wynagrodzenia wypłaconego w danym miesiącu i od łącznej wartości obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy.

Spółka wniosła skargę kasacyjną do NSA.

W wyroku z 1 sierpnia 2023 r. o sygn. II FSK 270/21 NSA nie zgodził się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wyroku NSA zwrócił uwagę, że stan faktyczny był związany z oddelegowaniem pracowników, a także czasookresem, na który ta delegacja następuje. Były to krótkie pobyty pracowników, które właściwie niewiele różnią się od podróży służbowych.

W świetle polskich regulacji, przede wszystkim art. 21 ust. 1 pkt 14a lub pkt 19 ustawy o PIT, należy stwierdzić, że zarówno koszty zakwaterowania, jak i koszty transportu pracowników, jeżeli nie odbywają się autobusem - powinny stanowić przychód pracownika.

Zdaniem NSA w przedmiotowej sprawie odnośnie do pracowników oddelegowanych przez polskiego pracodawcę na krótki czas do pracy za granicę zastosowanie mają co do zasady regulacje Dyrektywy 96/71/WE, a także Dyrektywy 2014/67/WE. Wskazują one, w jaki sposób należy rozpatrywać świadczenia, które są wypłacane pracownikom delegowanym.

W tych dyrektywach wskazuje się, że elementem wynagrodzenia dla pracownika nie mogą być koszty transportu, jak i koszty zakwaterowania. Szczegółowo wynika to z przepisów rangi rozporządzeń unijnych, które w hierarchii źródeł prawa mają pierwszeństwo przed przepisami krajowymi.

Wyrok NSA z 1 sierpnia 2023 r. sygn. akt II FSK 270/21 NSA