Przepisy o zarządzie sukcesyjnym mają już 4 lata

Wprowadzenie przepisów o zarządzie sukcesyjnym miało przyczynić się do tego, aby firma nie kończyła swojej działalności wraz ze śmiercią właściciela, tylko mogła dalej się rozwijać w rękach kolejnego pokolenia. Dzięki ustawie możliwe jest uratowanie setek tysięcy polskich jednoosobowych przedsiębiorstw. Z analizy danych zawartych w bazie CEIDG wynika, że 8,7% przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG (ponad 227 tys.) ukończyło 65 lat.

Według danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii zostało powołanych już 40,5 tys. powołanych zarządców sukcesyjnych, z tego 3,4 tys. prowadzi obecnie przedsiębiorstwa. W 2022 roku złożono 6,2 tys. wniosków o wpis zarządcy sukcesyjnego do bazy CEIDG.

Zarządcę za życia może powołać przedsiębiorca, a po jego śmierci spadkobiercy. Zdecydowaną większość zarządców powołują przedsiębiorcy. Dotychczas 2,8 tys. zarządców sukcesyjnych zostało powołanych przez spadkobierców.

Zarządca sukcesyjny tymczasowo prowadzi sprawy przedsiębiorstwa do czasu załatwienia formalności spadkowych i podjęcia przez następców prawnych decyzji co do dalszych losów firmy. Jednak nie dłużej niż przez 2 lata, a w wyjątkowych przypadkach 5 lat od śmierci przedsiębiorcy.

Zarządca sukcesyjny niejako „działa w zastępstwie zmarłego przedsiębiorcy”. Przysługują mu szerokie uprawnienia m.in.:

• posługiwanie się NIP-em i firmą zmarłego przedsiębiorcy z dodatkowym oznaczeniem „w spadku”;
• zarządzanie bieżącymi sprawami przedsiębiorstwa (zarządca samodzielnie dokonuje wszystkich czynności zwykłego zarządu, a czynności przekraczających zwykły zarząd – za zgodą spadkobierców; wyjątkowo jego uprawnienia może ograniczyć sąd opiekuńczy, jeżeli istniałaby groźba utraty przez małoletniego spadkobiercę majątku);
• wykonywanie praw i obowiązków pracodawcy;
• zawieranie i wykonywanie umów cywilnoprawnych dotyczących działalności przedsiębiorstwa;
• wykonywanie decyzji administracyjnych związanych z przedsiębiorstwem, np. koncesji, zezwoleń;
• korzystanie z firmowego konta przedsiębiorcy;
• rozliczanie podatków na takich zasadach, jak robi to przedsiębiorca;
• uczestniczenie w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Zarządcę może ustanowić każdy przedsiębiorca zarejestrowany w bazie CEIDG. Aby to zrobić, należy złożyć oświadczenie o powołaniu zarządcy i uzyskać - na piśmie – jego zgodę na pełnienie funkcji. Następnie konieczne jest złożenie wniosku o wpis zarządcy do CEIDG. Można zrobić to online, jak również w urzędzie gminy.

Zarządcę sukcesyjnego mogą też powołać spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy – w terminie dwóch miesięcy od jego zgonu. Potrzeba do tego jednak zgody spadkobierców, którzy posiadają 85% udziałów w spadku. Zarządcę powołuje się przed notariuszem. W takim przypadku to notariusz zgłasza zarządcę sukcesyjnego do CEIDG.

Aby zostać zarządcą sukcesyjnym, nie trzeba mieć szczególnych kwalifikacji i być np. przedsiębiorcą. Może nim być:

• Osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnej i nie wydano wobec niej zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, a także jeden ze spadkobierców przedsiębiorcy.
• Dotychczasowy prokurent, jeśli przedsiębiorca zastrzegł, że po jego śmierci stanie się zarządcą sukcesyjnym.

Przedsiębiorca może wyznaczyć zarządcę „rezerwowego”. Może być to pomocne na wypadek, gdyby powołany w pierwszej kolejności zarządca sukcesyjny zrezygnował z funkcji lub nie mógł jej pełnić np. z powodu ograniczenia lub utraty zdolności do czynności prawnych, uprawomocnienia się orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej lub odwołania go przez przedsiębiorcę.

Źródło:

www.gov.pl