Nowe przepisy o dziedziczeniu przedsiębiorstw od 2018 roku

Krzysztof Klimek

Autor: Krzysztof Klimek

Dodano: 3 sierpnia 2017
31a0c788b2d8d3aeff6ecaa75c4680e427a753c1-medium

Od 2018 roku osoby, które odziedziczą firmę po śmierci właściciela nie zapłacą podatku od spadków i darowizn. Aby było to możliwe, konieczne będzie spełnienie określonych warunków. Dowiedz się więcej o nowych przepisach.

Projekt przygotowany przez ministra rozwoju i finansów  zawiera  generalną regułę, że osoby, które nabyły przedsiębiorstwo po śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną (zarówno spadkobiercy jak i kolejnego nabywcę), stają się jego następcami prawnymi w zakresie praw i obowiązków związanych z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.

Zarząd sukcesyjny

Przedsiębiorstwo w spadku (w tym udział w spółce osobowej) w czasie do orzeczenia w przedmiocie jego spadkobrania objęte zostaje zarządem sukcesyjnym. Osoba zarządcy sukcesyjnego (tylko jednego) wybierana jest przez spadkobierców, sąd lub przez zmarłego przedsiębiorcę przed śmiercią - w formie wzmianki w ewidencji działalności gospodarczej. Zarządca taki może wykonywać majątkowe prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy w imieniu własnym, ale na rzecz następców prawnych przedsiębiorcy lub małżonka przedsiębiorcy, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku. Jest to więc specyficzne zastępstwo pośrednie, wiążące się z dużym zakresem odpowiedzialności zastępcy sukcesyjnego, zbliżone do statusu syndyka.

Kontynuacja stosunków prawnych

W zakresie kontynuacji działalności przedsiębiorstwa projekt przewiduje kontynuację stosunków umownych (o ile nie są związane z osobistymi przymiotami zmarłego przedsiębiorcy), kontynuację odpowiedzialności za zobowiązania zmarłego wchodzące w skład przedsiębiorstwa (odpowiedzialność z dobrodziejstwem inwentarza).

Zarządcy sukcesyjnemu będzie przysługiwała zdolność sądowa i procesowa w zakresie działalności przedsiębiorstwa, zarówno w nowych, jak i w niektórych  toczących się już postępowaniach, także w postępowaniach administracyjnych i sądowo-administracyjnych. Będzie posiadał dostęp do firmowych rachunków bankowych oraz informacji o zmarłym przedsiębiorcy objętej tajemnicą bankową (zbiorczej informacji o rachunkach i umowach rachunku bankowego przedsiębiorcy oraz rachunkach w SKOK).

Warto zauważyć, że egzekucja co do przedsiębiorstwa w spadku będzie wymagała uzyskanie tytułu egzekucyjnego przeciwko zarządcy sukcesyjnemu.

Na gruncie prawa administracyjnego obowiązywać ma zasada, że decyzje administracyjne związane z przedsiębiorstwem, w tym pozwolenia, licencje, zezwolenia czy koncesje, wydane wobec zmarłego przedsiębiorcy, związane z działalnością gospodarczą nie wygasają. Konieczne będzie jednak spełnienie warunków potwierdzających te decyzje oraz uzyskanie decyzji potwierdzającej, a po zakończeniu zarządu sukcesyjnego przeniesione na następcę prawnego. Podobnie ujęto kwestię wpisów do rejestrów działalności regulowanej.

Na gruncie prawa pracy w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego następowała będzie kontynuacja stosunku pracy.

Na gruncie podatkowym przedsiębiorstwo w spadku uzyska podmiotowość prawnopodatkową, jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, w zakresie podatków związanych z działalnością tego przedsiębiorstwa (a więc w zakresie podatku dochodowego PIT, w tym obowiązków płatnika, VAT oraz podatku akcyzowego) i będzie  mogło posługiwać się tym samym numerem NIP (NIP-UE), co zmarły przedsiębiorca.

Prokura

Projektowane przepisy przewidują również znaczące zmiany w prokurze - będzie mógł ją ustanowić również przedsiębiorca będący osobą fizyczną (przez wpis do CEiDG), a prokurent będzie mógł zostać wyznaczony na przyszłego zarządcę sukcesyjnego.

Zwolnienie dziedziczenia przedsiębiorstwa z podatku

Pozytywnie należy ocenić proponowane zmiany w opodatkowaniu dziedziczenia przedsiębiorstwa podatkiem od spadków i darowizn. Projektowana zmiana umożliwia nabywanie przez spadkobierców bez obciążeń podatkowych jednoosobowych przedsiębiorstw co będzie prowadzić do kumulacji kapitału. Zasadne jest więc wprowadzenie zwolnienia od podatku nabycia własności przedsiębiorstw po śmierci ich dotychczasowych właścicieli lub udziału w takim przedsiębiorstwie.

Warunkiem zastosowania tego zwolnienia będzie:

- zgłoszenia nabycia przedsiębiorstwa czy udziału naczelnikowi urzędu skarbowego, 

- prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa przez co najmniej 5 lat od dnia nabycia.

Podobny zakres zwolnienia mogli dotychczas uzyskać jedynie spadkobiercy uważani za osoby najbliższe (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę). Projektowana zmiana rozciąga zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dziedziczenia przedsiębiorstwa na wszystkich spadkobierców.

Projektowane zmiany należy ocenić oczywiście pozytywnie, pozwolą one na płynne przejmowanie jednoosobowych przedsiębiorstw. Aby w pełni skorzystać z dobrodziejstw planowanych zmian przedsiębiorcy będą musieli pamiętać o ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego za życia (przez wpis w CEiDG), tak by płynnie przejął on interesy przedsiębiorstwa w toku.

Etap legislacyjny:

projekt ministra rozwoju i finansów z 14 lipca 2017 r. ustawy o zarządzie sukcesyjnym osoby fizycznej – przekazany do opiniowania.

Krzysztof Klimek

Autor: Krzysztof Klimek

Prawnik specjalizujący się w podatkach dochodowych, wieloletni pracownik administracji celnej i skarbowej, gdzie zajmował się egzekucją, postępowaniami karnoskarbowymi, ulgami i odpowiedzialnością podatkową. Obecnie współpracownik wielu znanych wydawnictw.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz
Poradnia 48h

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.