Mechanizm podzielonej płatności VAT w pigułce - podatki i rachunkowość. 13 wskazówek eksperta

Katarzyna Trzpioła

Autor: Katarzyna Trzpioła

Dodano: 13 sierpnia 2018
8b14c0b2c4bdadd37cf542a695496e5dfae82674-original

Zapłata w ramach mechanizmu podzielonej płatności może nastąpić wyłącznie w złotówkach, przez co nie może być stosowana do przelewów walutowych. Zobacz, o czym jeszcze pamiętać, aby bezpiecznie rozliczać split payment. Sprawdź prawidłową ewidencję księgową.

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) to regulacja, która ma służyć zwalczaniu oszustw podatkowych i ma być gwarancją zachowania przez nabywcę prawa do odliczenia z faktur VAT opłaconych z zastosowaniem tego mechanizmu.

Mechanizm podzielonej płatności (zgodnie z art. 108a ust. 2 ustawy o VAT), polega na tym, że:

  • zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku naliczonego wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,

  • zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób (np. przez potrącenie).

O wyborze takiego sposobu opłacenia faktury zakupowej zawierającej VAT decyduje nabywca, przez co ten sposób rozliczeń będzie nieobowiązkowy. Ze względu na dobrowolność mechanizmu podzielonej płatności, nabywca nie musi, więc z niego skorzystać.

  1. Split payment może być stosowany do wybranych transakcji

Niezależnie od dobrowolności, mechanizm ten (zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy o VAT), może działać jedynie względem niektórych transakcji. Po pierwsze, może być stosowany jedynie przez nabywców, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku. Nie dotyczy, więc płatności za faktury dokumentujące transakcje:

1. zwolnione od podatku,

2. transakcje opodatkowane stawką 0% VAT, czy

3. niepodlegające opodatkowaniu VAT w Polsce.

2.Tylko komunikat przelewu. Gotówka i karta płatnicza - nie

Split payment jest realizowany za pomocą komunikatu przelewu, więc nie jest możliwe zastosowanie go do faktur opłaconych gotówką, czy też faktur opłaconych kartą płatniczą. Nie ma natomiast ograniczeń co do rodzajów towarów i usług, przez co można go zastosować w branży budowlanej, farmaceutycznej, spożywczej czy leasingowej. Brak jest również limitów kwotowych do jego zastosowania.

3.Split payment do płatności od 1 lipca 2018 r.

Mechanizm podzielonej płatności może być stosowany w odniesieniu do płatności od 1 lipca 2018 r. Może zatem dotyczyć nie tylko faktur zakupowych otrzymanych i wystawionych tego dnia, lecz także faktur wystawionych i otrzymanych, które zostaną przez nabywcę opłacone od 1 lipca 2018 r. w ramach tego mechanizmu, niezależnie od daty ich wystawienia i otrzymania.

Z punktu widzenia przepływu pieniądza płatność w ramach mechanizmu podzielonej płatności polega na podziale transferu środków na kwotę netto i kwotę VAT, które trafiają na różne konta bankowe (podczas gdy w ramach tradycyjnego opłacania faktur jednym przelewem cała kwota brutto trafia na jedno konto).

Przepisy art. 63d ust. 10 i 11 Prawa bankowego przewidują, że mechanizm podzielonej płatności może mieć zastosowanie również do zapłaty faktury, jeśli dwie strony transakcji są przedsiębiorcami. Nie będzie jednak możliwe zastosowanie tego mechanizmu w przypadku wpłaty gotówkowej na konto sprzedawcy.

Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności jest inicjowana przez nabywcę, który – jeżeli chce opłacić fakturę tym sposobem – wypełnia przeznaczony do tego komunikat przelewu w swoim banku. Podatnik wskazuje:

  1. kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,

  2. kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,

  3. numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

  4. numer NIP dostawcy towaru lub usługodawcy.

(art. 108a ust. 3 ustawy o VAT).

Treść komunikatu przelewu wskazuje więc na to, że mechanizm podzielonej płatności będzie działał na zasadzie jeden komunikat przelewu – jedna faktura. Może to wiązać się z dodatkową pracą administracyjną przy ich zlecaniu oraz koniecznością zatrudnienia w związku z tym dodatkowych osób.

Zapłata w ramach mechanizmu podzielonej płatności może nastąpić wyłącznie w złotówkach, przez co nie będzie mogła być stosowana do przelewów walutowych.

4. Podatnicy stosujący split payment mogą liczyć na preferencje

Do stosowania mechanizmu podzielonej płatności ma zachęcać art. 108c ust. 1 ustawy o VAT, który wskazuje, że do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury, zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, nie stosuje się niektórych sankcyjnych przepisów , a mianowicie przepisów o:

  1. odpowiedzialności solidarnej nabywcy w razie dokonania dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT (art. 105a ust. 1 ustawy o VAT ),

  2. 30% sankcji VAT w razie wykazania w złożonej deklaracji podatkowej kwoty zobowiązania podatkowego niższej od należnej (art. 112b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT ),

  3. 20% sankcji VAT w razie złożenia korekty deklaracji uwzgledniającej ustalenia kontroli podatkowej albo kontroli celno-skarbowej oraz uregulowania kwoty zaległości (art. 112b ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT ),

  4. 100% sankcji VAT (art. 112c ustawy o VAT ).

Dodatkową zachętą do stosowania mechanizmu podzielonej płatności ma być to, że jeśli za dany okres rozliczeniowy powstała zaległość podatkowa w VAT, a podatnik w deklaracji za ten okres wykazał co najmniej 95% kwoty podatku naliczonego, która wynika z faktur opłaconych przy użyciu tego mechanizmu, do tej zaległości nie stosuje się podwyższonej stawki odsetek za zwłokę, lecz zwykłą ich stawkę.

Zauważmy jednak, że wyłączenia przepisów sankcyjnych (art. 108c ust. 1 ustawy o VAT ) oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę (art. 108c ust. 2 ustawy o VAT ) nie stosuje się, jeśli podatnik wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

  1. została wystawiona przez podmiot nieistniejący,

  2. stwierdza czynności, które nie zostały dokonane,

  3. podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością,

  4. potwierdza czynności bezwzględnie nieważne (art. 58 KC) lub pozorne (art. 83 KC).

Kolejną zachętą do stosowania mechanizmu podzielonej płatności ma być możliwość obniżenia zobowiązania podatkowego wynikającego z deklaracji VAT, jeśli jego zapłata następuje w całości z rachunku VAT przed terminem jego płatności. Zgodnie z art. 108d uvat obniżka jest liczona według

wzoru:

gdzie poszczególne litery oznaczają:

S – kwota obniżenia zobowiązania podatkowego,

Z – kwota zobowiązania podatkowego wynikająca z deklaracji podatkowej przed jego obniżeniem,

r – stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego obowiązująca na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku,

n – liczba dni od dnia, w którym obciążono rachunek bankowy albo rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, z wyłączeniem tego dnia, do dnia, w którym upływa termin zapłaty podatku, włącznie z tym dniem.

Nowe regulacje zawierają również przepisy przeciwdziałające nadużyciom. Zgodnie z art. 108a ust. 5 ustawy o VAT, jeśli płatność zostanie dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, ale na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, w związku z którą płatność miała być dokonana, to odbiorca płatności odpowiada solidarnie wraz z dostawcą towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Sposobem na wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest przekazanie płatności na rzecz podatnika wskazanego na fakturze, uwidocznionej w treści komunikatu przelewu albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podmiotu, od którego ją otrzymano. Wyłączenie odpowiedzialności jest skuteczne, jeśli zostanie dokonane niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu oraz w wysokości odpowiadającej kwocie otrzymanej przez dostawcę lub usługobiorcę na rachunek VAT (art. 108a ust. 6 ustawy o VAT).

Mechanizm podzielonej płatności może zostać także wykorzystany w sytuacji rozliczania VAT przez płatnika w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (art. 103 ust. 5a ustawy o VAT ). Podatnik z tytułu tej transakcji może wpłacić na rachunek VAT płatnika kwoty podatku podlegające wpłacie na rzecz organów podatkowych, wpisując w komunikacie przelewu: kwoty podatku do wpłacenia, numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez płatnika oraz NIP płatnika (art. 103a ustawy o VAT ).

Co więcej, w przypadkach, kiedy wystawiona ma być faktura korygująca (art. 29a ust. 10 pkt 1–3 i ust. 14 ustawy o VAT ), np. opusty i obniżki cen, zwroty towarów, opakowań, zapłaty, w myśl art. 108a ust. 4 uvat zwrot całości albo części zapłaty może być dokonywany przy użyciu komunikatu przelewu, w którym zamiast NIP dostawcy wskazuje się NIP nabywcy lub usługobiorcy.

5. Rachunki VAT tylko w walucie polskiej

W związku ze stosowaniem mechanizmu podzielonej płatności konieczne będzie korzystanie przez podatników ze specjalnych rachunków bankowych, określanych jako rachunki VAT. Prowadzić je dla nich będą banki lub SKOK, których są członkami. Niezależnie od podmiotu prowadzącego rachunki VAT (bank lub SKOK) oraz nazwy rachunku w przepisach (rachunek rozliczeniowy lub imienny rachunek członka SKOK) będą one prowadzone na tych samych zasadach.

Rachunku VAT nie zgłasza się do urzędu skarbowego w ramach aktualizacji NIP.

Rachunek VAT może być prowadzony wyłącznie w walucie polskiej (art. 62a ust. 2 prawa bankowego), co wyklucza wykorzystanie mechanizmu podzielonej płatności do przelewów w walutach obcych, chyba że kwoty te zostaną przeliczone na złotówki. Ponadto, zgodnie z art. 62a ust. 10 prawa bankowego, nie będzie możliwości wydania do rachunku VAT instrumentów płatniczych, np. kart płatniczych debetowych czy kredytowych. Jednakże rachunek VAT, w zależności od oferty danego banku, będzie mógł zostać oprocentowany (art. 62a ust. 8 Prawa bankowego), a naliczone odsetki będą trafiały na rachunek rozliczeniowy podatnika powiązany z rachunkiem VAT (art. 62b ust. 4 Prawa bankowego).

6. Możesz mieć kilka rachunków

Podatnik będzie mógł mieć kilka rachunków VAT. Jeśli podatnik będzie miał kilka rachunków rozliczeniowych w jednym banku, to bank otworzy dla nich wszystkich jeden rachunek VAT (art. 62a ust. 3 prawa bankowego). Podatnik będzie mógł jednak zwrócić się do banku o prowadzenie dla niego większej liczby rachunków VAT, z których każdy będzie powiązany z jednym rachunkiem rozliczeniowym lub z kilkoma. Natomiast odwrotna zasada będzie obowiązywała dla państwowych jednostek budżetowych, dla których rachunki rozliczeniowe będzie prowadzić NBP.

W tym wypadku NBP będzie prowadził rachunek VAT dla każdego rachunku rozliczeniowego, a na wniosek jednostki budżetowej lub na podstawie samych przepisów o finansach publicznych możliwe będzie prowadzenie jednego rachunku VAT dla kilku rachunków rozliczeniowych (art. 62a ust. 4 Prawa bankowego).

Ze względu na to, że rachunek VAT ma służyć do realizacji płatności przy wykorzystaniu mechanizmu podzielonej płatności, w art. 62b Prawa bankowego wskazano zamknięty katalog sytuacji, w których może nastąpić uznanie tego rachunku oraz jego obciążenie. Ma to istotne znaczenie dla posiadacza tego rachunku, ponieważ ze względu na ograniczony dostęp do zgromadzonych na nim środków nie może on ich dowolnie wykorzystywać, co może pogorszyć płynność finansową.

Należy jednak podkreślić, że ograniczenia w dysponowaniu środkami na rachunku VAT nie będą dotyczyć państwowych jednostek budżetowych posiadających rachunki VAT do rachunków rozliczeniowych (art. 108b ust. 6 ustawy o VAT).

Tabela. Zasady uznawania i obciążania rachunku VAT

Uznanie rachunku VAT

Obciążenie rachunku VAT

  1. otrzymanie zapłaty kwoty odpowiadającej kwocie VAT wynikającej z wystawionej faktury opłaconej przez kontrahenta przy wykorzystaniu mechanizmu podzielonej płatności za pomocą komunikatu przelewu,

  2. otrzymanie wpłaty na rzecz płatnika kwoty VAT wynikającego z wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (art. 103 ust. 5a ustawy o VAT) przy wykorzystaniu komunikatu przelewu,

  3. przekazanie środków z innego rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku dla tego samego podatnika,

  4. otrzymanie zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie VAT wynikającej z wystawionej faktury korygującej,

  5. otrzymanie zwrotu nadwyżki VAT naliczonego w terminie 25 dni w trybie art. 87 ust. 6a ustawy o VAT.

1. zapłata kwoty odpowiadającej kwocie VAT z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT sprzedawcy;

2. zwrotu na rzecz nabywcy kwoty odpowiadającej kwocie VAT wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej;

3. wpłata na rachunek urzędu skarbowego:

  • zobowiązania podatkowego z tytułu VAT,
  • dodatkowego zobowiązania podatkowego (sankcji VAT) oraz

  • odsetek od zaległości w zapłacie VAT lub

4. dodatkowego zobowiązania podatkowego,5. wpłaty na rzecz płatnika kwoty VAT wynikającej z wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (art. 103 ust. 5a ustawy o VAT );

5. przekazanie przy użyciu komunikatu przelewu kwoty VAT na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przez posiadacza rachunku, który otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu, choć nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność;

6. zwrot przy użyciu komunikatu przelewu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT;

7. przekazanie środków na inny rachunek VAT prowadzony na rzecz tego samego podatnika w tym samym banku;

8. przekazanie środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu o wyrażeniu zgody na taką transakcję (art. 108b uvat);

9. przekazanie środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, w przypadku gdy rachunek VAT prowadzony jest dla rachunku bieżącego państwowej jednostki budżetowej;

10. zajęcie na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności z tytułu VAT.

Opisane wyżej sytuacje uznania lub obciążenia rachunku VAT będą skutkowały przeprowadzeniem przez bank odwrotnej operacji na rachunku rozliczeniowym podatnika, czyli obciążeniem albo uznaniem rachunku rozliczeniowego posiadacza rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku (art. 62b ust. 3 Prawa bankowego).

7. Realizujemy przelew krok po kroku

Realizacja polecenia przelewu w systemie podzielonej płatności, zleconego przez nabywcę za pomocą komunikatu przelewu, będzie polegała na tym, że bank najpierw obciąży tą kwotą jego rachunek VAT i uzna nią jego rachunek rozliczeniowy zgodnie z komunikatem przelewu (art. 62c ust. 1 prawa bankowego). To znaczy że kwota odpowiadająca VAT zostanie w ramach transakcji przekazana na rachunek rozliczeniowy, a następnie na rachunki odbiorcy – odpowiednio na rachunek rozliczeniowy oraz rachunek VAT. Zanim środki przekazywane w ramach przelewu trafią na rachunek odbiorcy, prowadzący go bank obciąży go kwotą odpowiadającą VAT wskazaną w komunikacie przelewu i uzna nią powiązany rachunek VAT odbiorcy (art. 62c ust. 5 prawa bankowego).

Wszystkie te operacje będą dokonywane przez banki automatycznie, a dla ich zainicjowania przez nabywcę będzie wystarczające wypełnienie jednego komunikatu przelewu. Co ważne, chociaż przepisy przewidują, że w toku dokonywania przelewów w ramach mechanizmu podzielonej płatności środki z rachunku VAT trafiają najpierw na rachunek rozliczeniowy nabywcy, a potem są przekazywane na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy i dopiero wtedy na jego konto VAT, to jednak w toku całego tego procesu strony transakcji nie mogą nimi dysponować.

Komunikat przelewu wypełnia się dla każdej faktury oddzielnie. Nie można skorzystać z tego mechanizmu dla zbiorczych zapłat np. „zapłata za faktury z lipca”.

Przepisy określają również sposób postępowania banku w razie braku wystarczających środków na rachunku VAT albo na rachunku rozliczeniowym. W razie zerowego salda rachunku VAT bank dokona przelewu w całej kwocie z rachunku rozliczeniowego nabywcy. Wówczas jego rachunek rozliczeniowy zostanie obciążony całą kwotą brutto transakcji wskazaną w komunikacie przelewu (art. 62c ust. 2 Prawa bankowego).

Z kolei, gdyby na rachunku VAT były jakieś środki, lecz w wysokości niewystarczającej na zapłatę kwoty odpowiadającej kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu, to w celu jego realizacji bank powinien wykorzystać środki z rachunku VAT oraz z rachunku rozliczeniowego nabywcy (art. 62c ust. 3 prawa bankowego). Jednakże w obydwu sytuacjach kwota otrzymywana przez nabywcę jest dzielona między jego rachunek rozliczeniowy i rachunek VAT. Dopiero w razie gdyby środki na rachunku rozliczeniowym nie pozwalały na wykonanie transakcji w kwocie brutto wskazanej w komunikacie przelewu, bank powinien odmówić dokonania przelewu (art. 62c ust. 4 Prawa bankowego).

Analogiczne zasady przewidziano w sytuacji zapłaty na rachunek urzędu skarbowego zobowiązania podatkowego z tytułu VAT, dodatkowego zobowiązania podatkowego oraz odsetek od nich (art. 62c ust. 7–9 Prawa bankowego).

8. Ewidencja rachunkowa transakcji dotyczących split payment - przykłady

Przepisy prawa bilansowego nie przewidują w tej chwili żadnych szczególnych rozwiązań związanych z księgowaniami dotyczącymi tego mechanizmu. Sposób księgowania powinien zatem wynikać z zasad rachunkowości przyjętych w polityce rachunkowości konkretnej jednostki i będzie zależał od tego, jakie rozwiązanie techniczne zostanie wdrożone – tj. czy będzie jeden czy kilka rachunków VAT.

Jeśli otworzy jedno konto dla kilku rachunków to mogłoby ono funkcjonowaćjako konto analityczne dla konta Rachunek bieżący albo oddzielne konto syntetyczna.

Podczas księgowania zapłat split payment konieczne jest zaksięgowanie następujących operacji:

  1. Wynikających z wyciągu bankowego rachunku rozliczeniowego:

    • Otrzymanie zapłaty od kontrahenta lub dokonania zapłaty na rzecz kontrahenta

    • Operacja związana z przeksięgowaniem bankowym kwoty VAT pomiędzy rachunkiem rozliczeniowym a rachunkiem VAT (kwota VAT).

  2. Wynikających z wyciągu bankowego rachunku VAT:

    • Wpływ lub wypływ VAT z dedykowanego rachunku VAT.

Banki mogą przyjmować różne rozwiązania dotyczące informowania podatników o rozliczeniu takich płatności. Najwygodniejszym dla jednostki byłoby, aby funkcjonowały dwa dzienne wyciągi bankowe – jeden do rachunku podstawowego drugi do rachunku VAT.

Wtedy należałoby wprowadzić konto analityczne do konta rachunek bieżący jednostki, które uwzględniałoby oddzielny VAT i księgować na podstawie każdego wyciągu oddzielnie. Jeśli bank informuje na wyciągu podstawowym o kwotach brutto a potem przekazuje rzadziej niż codziennie wyciąg z rachunku VAT to należałoby wprowadzić dodatkowe księgowanie pokazujące ograniczoną możliwość dysponowania środkami VAT. Wtedy też należy do ZPK wprowadzić oddzielne konto (analityczne) dotyczące rachunku(ów) VAT.

Księgowania te będą przebiegały:

  1. WB dotyczący rachunku podstawowego ze wskazaną kwotą brutto:

  • Wn „Rachunek bieżący jednostki„

  • Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.

  1. Ujęcie kwoty VAT z wyciągu podstawowego:

  • Wn „Środki pieniężne w drodze – VAT”

  • „Ma Rachunek bieżący jednostki”.

  1. WB dotyczący rachunku VAT np. na koniec miesiąca:

  • „Wn Rachunek VAT jednostki”

  • „Ma Środki pieniężne w drodze VAT”.

  1. Płatność dostawcy kwota brutto na podstawie wyciągu do podstawowego rachunku

  • Wn „Rozrachunki z dostawcami”

  • Ma „Rachunek bieżący jednostki”.

  1. Przeksięgowanie kwoty VAT – tu chyba najwygodniej zapis ujemny, bo środki te de facto z tego rachunku nie wychodzą

  • Wn „Środki pieniężne w drodze VAT” (ujemny zapis kwota VAT)

  • Ma „Rachunek bieżący jednostki” (ujemny zapis kwota VAT).

  1. Płatność zrealizowana przez bank z rachunku VAT

  • Wn „Środki pieniężne w drodze VAT” – kwota VAT

  • Ma „Rachunek VAT jednostki” – kwota VAT.

W tym wypadku konieczne jeststosowanie innych niż dokumenty bankowe dowodów księgowych, bo jest to konieczne dla zachowania czystości obrotów

Zlecenia dedykowane do rozliczeń z rachunku VAT np. jak zapłata VAT do US powinny być ujmowane wprost na podstawie wyciągu z rachunku VAT:

  • Wn „Rozrachunki z urzędami”

  • Ma „Rachunek VAT jednostki”

Wskazówka eksperta

Dokonując płatności przy wykorzystaniu mechanizmu podzielonej płatności, należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe wypełnienie komunikatu przelewu i wskazanych w nim kwot, ponieważ bank nie jest obowiązany do sprawdzenia prawidłowości obliczenia kwoty odpowiadającej kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu. Przez to błędy w tym zakresie będą obciążały wyłącznie podatnika zlecającego przelew.

Przepisy przewidują również mechanizm ochrony nabywcy w razie podania mu przez sprzedawcę numeru rachunku bankowego, dla którego nie jest prowadzony rachunek VAT, np. numeru swojego rachunku oszczędnościowego. Aby zapobiec tego rodzaju próbom obejścia mechanizmu podzielonej płatności, bank zwróci środki na rachunek zlecającego go podmiotu, a transakcja nie dojdzie do skutku (art. 62c ust. 11 Prawa bankowego).

9. Zyskasz ochronę przed egzekucją

Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT będą podlegały ochronie przed egzekucją tytułu wykonawczego dotyczącego egzekucji lub zabezpieczenia innych należności niż VAT. Zgodnie z art. 62d ust. 1 Prawa bankowego będą one wolne od zajęcia z tytułu egzekucji lub zabezpieczenia. Z takiej samej ochrony będzie korzystała kwota odpowiadająca kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu, znajdująca się na rachunku rozliczeniowym, w sytuacjach gdy środki na rachunku VAT nie pokryją całej kwoty VAT dla danej transakcji. Ponadto, ze względu na funkcje rachunku VAT, w myśl art. 62d ust. 2 Prawa bankowego wierzytelności z rachunku VAT nie będą mogły być przedmiotem zabezpieczenia rzeczowego, np. zastawu na prawach.

10. Możesz zamknąć rachunek VAT

W związku ze szczególnym charakterem rachunku VAT przepisy przewidują również procedury związane z jego zamykaniem. Gdyby podatnik chciał zamknąć jeden ze swoich rachunków VAT, wówczas przed jego zamknięciem bank przeleje zgromadzone na nim środki na prowadzony przez siebie dla tego samego podatnika inny rachunek VAT (art. 62e ust. 2 Prawa bankowego). Z kolei gdyby podatnik chciał zamknąć rachunek rozliczeniowy, to bank zamknie prowadzony tylko dla tego rachunku rachunek VAT (art. 62e ust. 1 Prawa bankowego), a środki zgromadzone na rachunku VAT przekaże na inny prowadzony przez siebie rachunek VAT bądź też podatnik, w celu zwrotu środków z rachunku VAT, będzie musiał wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o wyrażenie zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT (art. 62e ust. 3 Prawa bankowego).

11. Można uzyskać zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy

Jedną z cech rachunku VAT jest ograniczony dostęp jego posiadacza do środków na nim zgromadzonych, przez uznawanie tego rachunku i obciążanie wyłącznie rodzajami środków wskazanymi w art. 62b Prawa bankowego. Aby jednak podatnik nie został całkowicie odcięty od zgromadzonych na nim środków, istnieje możliwość złożenia wniosku o przelanie całości lub części tych środków na rachunek rozliczeniowy powiązany z rachunkiem VAT na podstawie art. 108b ust. 1 ustawy o VAT.

W przypadku złożenia przez podatnika wniosku, o którym mowa w art. 108b ust. 1 ustawy o VAT., naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla jego rozliczeń z tytułu VAT wydaje postanowienie, w którym wyraża zgodę na przekazanie środków, zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT, na wskazany przez niego rachunek bankowy (rachunek w SKOK), z którym powiązany jest ten rachunek VAT. Jedynym wymogiem formalnym dla tego wniosku jest określenie wysokości środków zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana między rachunkami (art. 108b ust. 2 ustawy o VAT.t).

Termin na wydanie postanowienia jest dość długi, ponieważ wynosi on aż 60 dni od dnia otrzymania wniosku (art. 108b ust. 3 ustawy o VAT.), choć obecnie takie decyzje są realizowane na bieżąco (informacje wg Ministerstwa Finansów). Jeśli zostanie wydane postanowienie, naczelnik urzędu skarbowego przekazuje w formie elektronicznej informację o tym postanowieniu bankowi lub SKOK prowadzącym rachunek VAT podatnika oraz o wysokości środków do przekazania i numerami rachunków, między którymi może to nastąpić (art. 108b ust. 4 ustawy o VAT.).

Bank, który otrzymuje informacje o postanowieniu wyrażającym zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT, powinien − na podstawie art. 62c ust. 12 Prawa bankowego − niezwłocznie obciążyć rachunek VAT posiadacza rachunku kwotą wskazaną w tej informacji i uznać tą kwotą jego rachunek rozliczeniowy. Gdyby kwota wskazana w postanowieniu przewyższała wartość środków na rachunku VAT, bank może dokonać przekazania środków między rachunkiem VAT a rachunkiem rozliczeniowym jedynie do wysokości kwoty środków zgromadzonych na rachunku VAT (art. 62c ust. 13 Prawa bankowego).

12. W niektórych sytuacjach podatnik nie otrzyma zwrotu środków z rachunku VAT

Natomiast odmowa wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT będzie miała formę decyzji, która może być wydana w trzech sytuacjach wskazanych w art. 108b ust. 5 ustawy o VAT, mianowicie:

  1. w przypadku posiadania przez podatnika zaległości podatkowej w VAT – jednak odmowa będzie mogła objąć tylko kwotę odpowiadającą zaległości podatkowej istniejącej na dzień wydania decyzji wraz z odsetkami za zwłokę,

  2. gdy zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe w VAT nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu VAT lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań z tytułu VAT,

  3. gdy zachodzi uzasadniona obawa, że wystąpi zaległość podatkowa w VAT lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

13. Możesz uzyskać szybszy zwrot VAT

Od 1 lipca 2018 r., został wprowadzony nowy tryb zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Oprócz istniejących obecnie możliwości otrzymania zwrotu nadwyżki VAT – w terminie 60 dni, w terminie 180 dni i w terminie 25 dni– przewidziano kolejny termin 25 dni od złożenia deklaracji VAT-7 (art. 87 ust. 6a i 6b ustawy o VAT). W przeciwieństwie jednak do dotychczasowych przepisów art. 87 ust. 6 uvat, mówiących o zwrocie w terminie 25 dni, nie będzie konieczne spełnianie warunków związanych z uiszczaniem faktur za pośrednictwem rachunku bankowego czy rozliczaniem VAT za poprzednie miesiące.

Po raz pierwszy z nowych przepisów będzie można skorzystać w deklaracji za lipiec albo III kwartał 2018 r.

Jedynym warunkiem uzyskania zwrotu w terminie 25 dni na podstawie nowego przepisu art. 87 ust. 6a i 6b ustawy o VAT jest złożenie wniosku o zwrot w tym trybie. Zwrot w tym trybie może nastąpić wyłącznie na rachunek VAT podatnika. Oznacza to, że podatnik będzie miał ograniczoną możliwość dysponowania otrzymanym zwrotem. Co ważne, zwrot ten powinien zawsze nastąpić w terminie 25 dni, ponieważ przepisy nie przewidują w tym wypadku możliwości przedłużenia terminu zwrotu do czasu zakończenia weryfikacji jego zasadności.

PRZYKŁAD
Przykład Miejsca w deklaracji VAT-7 gdzie należy zadeklarować zwrot wg nowych zasad
Katarzyna Trzpioła

Autor: Katarzyna Trzpioła

Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej. Współpracuje z następującymi redakcjami: Portal FK, Rachunkowości i Podatki dla praktyków, Nowe Standardy Sprawozdawczości
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz