Czy warunkiem skorzystania z urlopu po długiej chorobie jest wykonanie badań kontrolnych

Do 2015 r. Sąd Najwyższy reprezentował dwa odmienne stanowiska. Wskazywał, iż możliwe jest rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego bez uprzedniego przeprowadzenia badań okresowych, skoro w okresie urlopu wypoczynkowego pracownik nie świadczy pracy to nie ma przeszkód aby pracownik wykorzystał przysługujący mu urlop wypoczynkowy. Sąd Najwyższy uznawał, iż obowiązku takiego nie można było wywieść z brzmienia art. 229 Kodeksu pracy (dalej: kp).

Kontrolne badania lekarskie, o których mowa w art. 229 § 2 kp, zdaniem tej linii orzeczniczej przeprowadzane są: „w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku".

Urlop wypoczynkowy polega na czasowym niewykonywaniu pracy na dotychczasowym stanowisku i już tylko z tego powodu nie można przyjąć, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich. Badania te są niezbędne przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, natomiast, zdaniem Sądu Najwyższego, nieprzeprowadzenie ich przed urlopem nie pozostaje w sprzeczności z istotą urlopu wypoczynkowego.

Niezdolność do pracy wyłącza możliwość korzystania z urlopu wypoczynkowego zgodnie z jego przeznaczeniem, dlatego niedopuszczalne jest udzielenie urlopu wypoczynkowego w trakcie niezdolności pracownika do pracy, nawet wtedy, gdy pracownik wyraził na to zgodę.

Ostatecznie Sąd Najwyższy w wyroku z 26 października 2016 r., sygn. akt III PK 9/16, uznał że pracownik, nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego lub wziąć urlopu na żądanie po zakończeniu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni.

Najpierw pracownik powinien uzyskać zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy, dopiero później może wystąpić z wnioskiem o urlop wypoczynkowy lub skorzystać z prawa od urlopu na żądanie. W sytuacji, gdy pracownik rozpocznie urlop bez ważnych badań lekarskich, jego nieobecność w pracy w tym dniu może zostać potraktowana jako nieobecność nieusprawiedliwiona, w skrajnym przypadku skutkująca rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Reasumując, w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, pracodawca powinien kierować pracownika po chorobie trwającej ponad 30 dni na badania kontrolne nawet, jeżeli bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia lekarskiego podwładny będzie korzystał z urlopu wypoczynkowego. Czyli nawet w sytuacji, gdy po długotrwałej niedyspozycji zdrowotnej pracownik przechodzi od razu na urlop wypoczynkowy, konieczne jest uprzednie skierowanie go na badania kontrolne do lekarza medycyny pracy.

Orzecznictwo:

• wyrok Sądu Najwyższego z 26 października 2016 r., sygn. akt III PK 9/16,
• wyrok Sądu Najwyższego z 9 marca 2011 r., sygn. akt II PK 240/10; OSNP 2012/9-10/113.