Kiedy zasiłek chorobowy powinien być bez premii. Najnowsze stanowisko SN

Michał Culepa

Autor: Michał Culepa

Dodano: 8 września 2016

W Twojej firmie pracownicy otrzymują premię albo nagrody? Świadczenia te są przewidziane w umowie o pracę, która nie określa, co się dzieje z premiami i nagrodą roczną w razie choroby pracownika?Sprawdź, czy mogą być one wliczone do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli są wypłacane w niezmienionej wysokości mimo nieobecności pracownika z powodu choroby. Poznaj najnowsze stanowisko Sądu Najwyższego w tej sprawie.

Spółka i ZUS wypłacały pracownikowi zasiłek obliczony wyłącznie na podstawie jego wynagrodzenia

Członek zarządu spółki z o.o. będący jednocześnie dyrektorem generalnym od marca 2013 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim i pobierał z tego tytułu najpierw wynagrodzenie potem zasiłek chorobowy. Wobec długotrwałej choroby w czasie pobierania świadczenia chorobowego został zwolniony z pracy na podstawie art. 53 § 1 Kodeksu pracy.

Po rozwiązaniu umowy o pracę, ZUS przejął wypłatę zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Zarówno spółka, jak i ZUS wypłacały mu z tytułu niezdolności do pracy świadczenia biorąc za podstawę wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze, bez przyznanych mu w 2012 r. nagrody rocznej za osiągnięcie dodatniego wyniku finansowego firmy za rok 2011, oraz bez przyznanych mu w ciągu 2012 r. i na początku 2013 r. premii kwartalnych za osiągnięcie w odpowiednio w I i IV kwartale 2012 r. zysku netto przez spółkę oraz wykonanie zadań zarządczych ustalonych przez walne zgromadzenie wspólników (WZW).

Obydwa te składniki płacowe przewidziane były w umowie o pracę (oraz w aneksie do niej), przy czym zarówno nagrodę jak i premie przyznawało WZW, po przeprowadzeniu audytu i sporządzeniu bilansu za dany okres.

Umowa o pracę ani aneks nie określały, co się dzieje z premiami i nagrodą roczną w razie choroby pracownika

Ani umowa o pracę ani aneks do niej nie określały, co się dzieje z premiami i nagrodą roczną w razie choroby pracownika - członka zarządu, przepisy nie przewidywały zwłaszcza redukcji wysokości premii i nagrody w razie absencji członka zarządu spowodowanej chorobą.

W praktyce w spółce nieobecność z powodu choroby nie miała wpływu na wysokość premii i nagród …

Praktyka była jednak taka, że nieobecność z powodu choroby nie miała w zasadzie wpływu na wysokość premii i nagród. W 2013 r., już będąc na zwolnieniu pracownik ten otrzymał bowiem nagrodę za rok 2012 w pełnej wysokości ustalonej przez WZW.

Mimo to odwołał się on od decyzji ZUS dotyczącej wysokości jego zasiłku chorobowego.

Orzeczenia sądów i rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Odwołanie i apelacja byłego pracownika zostały oddalone, podobnie stało się też z jego skargą kasacyjną którą Sąd Najwyższy oddalił w całości.

Uzasadniając orzeczenie SN wskazał, że zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 372 ze zm., dalej jako ustawa zasiłkowa) przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.

SN podkreślił, że w przeciwieństwie do poprzedniej regulacji ustawy zasiłkowej przepis ten obejmuje również swoją dyspozycją sytuację, w której przepisy płacowe lub postanowienia o wynagrodzeniu albo są niejasne, albo w ogóle nie mówią o tym, czy i w jakim zakresie pracownik uzyskuje w czasie choroby dany składnik płacowy.

W takich przypadkach należy skupić się na praktyce zakładowej – podkreślił SN.

Oznacza to, że należy najpierw ustalić, czy i w jaki sposób wypłacane są dane składniki za okresy choroby.

Zdaniem SN: sądy postąpiły prawidłowo, gdy z umowy nic nie wynikało, zbadały w postępowaniu dowodowym praktykę i ustaliły, że wypłata premii i nagród rocznych nie była uzależniona od tego czy pracownik był nieobecny z powodu choroby. Skoro składniki te były wypłacane niezależnie od tego czy pracownik chorował czy nie, to nie mogą one wchodzić do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Wyrok Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2016 r., sygn. I UK 178/16

KOMENTARZE EKSPERTA: Michał Culepa, prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, doświadczony trener i wykładowca

Kwestia zaliczenia składników płacowych do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie raz była przedmiotem analiz przez SN w wyrokach, ale niniejsze orzeczenie jest jednym z pierwszych po wprowadzeniu obecnego brzmienia przepisu art. 41 ustawy zasiłkowej, po wyroku TK z 24 czerwca 2008 r. (sygn. SK 16/06, Dz.U. z 2008 r., nr 119 poz. 771).

SN podkreśla tu rolę praktyki zakładowej – najważniejsze jest nie to, czy dany składnik jest periodyczny, czy nie, uznaniowy, czy regulaminowy itp. Ważne jest, czy pracodawca wypłaca dany składnik w pełnej wysokości za dany okres, czy „potrąca” określone kwoty z powodu absencji chorobowej pracownika, czy wreszcie całkowicie zawiesza wypłatę z powodu choroby.

Jeżeli dany składnik (jego wypłata) jest uzależniony od obecności pracownika w pracy, a nieobecność powoduje obniżenie jego kwoty, to powinien on być wliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – także jeżeli ma charakter uznaniowy (jak nagroda pieniężna czy niektóre rodzaje premii). Dotyczy to także sytuacji, w których postanowienia umowne czy regulaminowe nic o tym nie mówią, ale u pracodawcy ustalono określoną praktykę odnośnie wypłat tego typu składników – polegającą na obniżeniu lub pozbawieniu pracownika tego rodzaju składników płacy w razie nieobecności z powodu choroby.

Zapamiętaj!

  1. Jeżeli premie czy nagrody są wypłacane w firmie niezależnie od tego czy pracownik chorował czy nie, to pracodawca czy ZUS nie mogą ich wliczać do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
  2. Jeżeli wypłata nagrody czy premii jest uzależniona od obecności pracownika w pracy, a nieobecność powoduje obniżenie jego kwoty, to należy go wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – także jeżeli ma charakter uznaniowy.
Michał Culepa

Autor: Michał Culepa

prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, współpracownik merytoryczny największych wydawnictw prawniczych. Doświadczony trener i wykładowca.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz