Czy mężczyznom mającym udokumentowane okresy pracy w szczególnych warunkach przysługuje wcześniejsza emerytura?

Autor: Zuzanna Turowska

Dodano: 6 czerwca 2008

Pytanie: Przeczytałam w Waszych opracowaniach na temat nowych przepisów odnośnie do przejścia na wcześniejszą emeryturę mężczyzn – pod warunkiem że udokumentują oni odpowiedni okres składkowy, mogą w wieku 60 lat przejść na wcześniejszą emeryturę. Co z mężczyznami, którzy mają udokumentowane okresy składkowe i lata pracy w szczególnych warunkach? Czy im również przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury?


Pytanie: Przeczytałam w Waszych opracowaniach na temat nowych przepisów odnośnie do przejścia na wcześniejszą emeryturę mężczyzn – pod warunkiem że udokumentują oni odpowiedni okres składkowy, mogą w wieku 60 lat przejść na wcześniejszą emeryturę. Co z mężczyznami, którzy mają udokumentowane okresy składkowe i lata pracy w szczególnych warunkach? Czy im również przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury?



Odpowiedź: Wyjaśnić należy, że możliwość uzyskania przez mężczyznę emerytury wcześniejszej, którą Pani przywołuje w swoim pytaniu (ukończenie 60 lat oraz udowodnienie 35-letniego okresu składkowego i nieskładkowego), dotyczy wyłącznie mężczyzn urodzonych przed 1949 r.


Przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna) ustanowiły odmienne uregulowania w zakresie nabywania prawa do emerytury, w tym także do emerytury wcześniejszej, w zależności od daty urodzenia ubezpieczonego.

Inne zasady nabywania prawa do emerytury mają zastosowanie do ubezpieczonych urodzonych przed 1949 r., a inne do ubezpieczonych urodzonych po 1948 r.

Według postanowień powołanej ustawy powszechny wiek uprawniający do nabycia prawa do emerytury określony został na 60 lat dla kobiety oraz 65 dla mężczyzny, niezależnie od daty urodzenia ubezpieczonego.


Ubezpieczeni – mężczyźni urodzeni przed 1949 r. mają możliwość nabycia prawa do emerytury we wcześniejszym wieku, jeżeli wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (kobiety także do końca bieżącego roku).


Według definicji zamieszczonej w ustawie emerytalnej w art. 32 – do celów ustalenia uprawnień do emerytury – za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.


Prawo do emerytury wcześniejszej może nabyć pracownik, który udowodni okresy składkowe i nieskładkowe łącznie 25 lat mężczyzna (20 lat kobieta), w tym co najmniej 15 lat, a w niektórych przypadkach 10 lat, pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rodzaje prac uznanych w poszczególnych działach gospodarki za prace w szczególnych warunkach wymienione są w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zaznacza się, że osoby urodzone przed 1949 r. zachowują uprawnienia do nabycia prawa do emerytur wcześniejszych także po 31 grudnia 2008 r. Osobom urodzonym przed 1949 r. emerytury będą obliczane zawsze według zasad obecnie obowiązujących, tzw. starych zasad.


Ubezpieczeni urodzeni po 1948 r., którzy wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, także mogą nabyć prawo do wcześniejszej emerytury obliczanej na dotychczasowych zasadach – przy spełnieniu dodatkowo warunków, a mianowicie:

- wiek emerytalny osiągną do 31 grudnia 2008 r.,

- nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.


Zaznaczyć należy, iż wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (§ 2 powołanego rozporządzenia) albo w świadectwie pracy.


Dodaję, że według postanowień art. 184 ustawy emerytalnej przewidziane zostały szczególne rozwiązania dla osób urodzonych po 1948 r., które wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, lecz do 31 grudnia 2008 r. nie osiągną „obniżonego” wieku uprawniającego do emerytury wcześniejszej. Osoby te będą mogły przejść na emeryturę w wieku obniżonym po 31 grudnia 2008 r., jeżeli do 31 grudnia 1998 r. osiągnęły:

- okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – 15 (lub 10 lat – w razie wykonywania niektórych szczególnie uciążliwych prac) oraz

- łączny okres składkowy i nieskładkowy – 20 lat kobieta, 25 lat mężczyzna, a ponadto osoby te

nie przystąpiły do OFE.

Osobom tym emerytura będzie obliczana według znowelizowanych zasad. Wysokość emerytury będzie obliczana od kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego obliczonego za okresy składkowe i nieskładkowe przebyte przed 1998 r. oraz od kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych w ZUS po 1998 r. na indywidualnym koncie ubezpieczonego.


Podstawa prawna:

- ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. nr 39, poz. 353 ze zm.),

- rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 ze zm.).


Autor: Zuzanna Turowska, naczelnik Departamentu Świadczeń Emerytalno- Rentowych, centrala ZUS


Odpowiedź udzielona: 6 czerwca 2008 r.
Słowa kluczowe:
emeryturaprawo
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz