Pytanie: Mężczyzna urodzony w grudniu 1947 r. ma udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy 33 lata i 6 miesięcy. Mężczyzna ten nie przystąpił do OFE, nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Został zatrudniony od 1 kwietnia 2008 r. w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem 600 zł. Czy w 2009 r. po spełnieniu warunku 35 lat pracy uzyska prawo do wcześniejszej emerytury? Sprawdź, jaka jest odpowiedź eksperta.

Odpowiedź: Tak, pracownik ten nabędzie prawo do emerytury w 2009 r., jeżeli będzie pracownikiem nawet na ½ etatu przynajmniej przez 1 rok i 6 miesięcy oraz uzupełni brakujący okres wymagany przepisami do przyznania prawa do emerytury.

Informuję, iż mężczyźni urodzeni przed 1949 r. zachowują możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury także po 2008 r. – aż do miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym osiągną powszechny wiek emerytalny, tj. 65 lat.

Emerytura dla osób urodzonych przed 1949 r. – niezależnie od tego, w którym roku będzie przyznawana – zawsze będzie obliczana według tzw. starych zasad (obecnie stosowanych).

Według przepisu obowiązującego od 8 maja 2008 r., tj. ustawy z 28 marca 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 67, poz. 411) mężczyzna urodzony przed 1948 r. może nabyć prawo do emerytury – po osiągnięciu wieku 60 lat – jeżeli:

- udowodni co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo

- udowodni co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolnego do pracy.

Emerytura wcześniejsza przysługuje osobie, która ostatnio – w dacie zgłaszania wniosku o emeryturę – była pracownikiem oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawała w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy.

Nie musi to być zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Wystarczy pracować na przykład na ½ etatu.

Wyłączane są jednak z 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu – okresy: - pobierania zasiłku dla bezrobotnych, - dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia oraz - okres opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu rezygnacji z pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad członkiem rodziny.

Warunek pozostawania ostatnio w stosunku pracy nie jest wymagany od mężczyzny, który podlegał ubezpieczeniu pracowniczemu przez cały okres wymagany do przyznania emerytury, tj. przez 35 lat (albo 25 lat, jeżeli został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolnego do pracy).

Do 35-letniego (lub 25-letniego) okresu składkowego i nieskładkowego zaliczane jest także zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, a więc także w wymiarze ½ pełnego wymiaru czasu pracy. Jedynie zatrudnienie wymiarze czasu pracy niższym niż ½ pełnego wymiaru nie jest uwzględniane, jeżeli zostało przebyte przed 15 listopada 1991 r.

Nadmieniam, że przy ustalaniu prawa do emerytury (i renty) oraz obliczaniu jej wysokości okresy nieskładkowe uwzględniane są w wymiarze nieprzekraczającym ⅓ udowodnionych okresów składkowych.

Według postanowień art. 7 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. nr 39, poz. 353 ze zm.) okresami nieskładkowymi są m.in. następujące okresy:

1. pobieranie wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego za czas choroby (do 33 lub 34 albo 35 dni w roku) na podstawie przepisów Kodeksu pracy,

2. pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,

3. pobierania świadczenia rehabilitacyjnego,

4. niewykonywania pracy w okresie przed 4 czerwca 1989 r. na skutek represji politycznych, nie więcej niż 5 lat,

5. nauki w szkole wyższej, pod warunkiem ukończenia tej nauki.

Prawo do emerytury może być przyznane z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa (wieku i stażu), nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zostanie złożony wniosek w organie rentowym. Natomiast wypłata emerytury może być podjęta po rozwiązaniu umowy o pracę i przesłaniu do organu rentowego, który wydał decyzję w sprawie przyznania emerytury, świadectwa pracy stwierdzającego fakt i datę rozwiązania umowy o pracę.

Podstawa prawna:

- ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),

- ustawa z 28 marca 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 67, poz. 411).

Autor: Zuzanna Turowska, naczelnik Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych, centrala ZUS

Odpowiedź udzielona: 28 maja 2008 r.