Upewnij się, w jakim zakresie za podatki przedsiębiorcy odpowiada biuro rachunkowe

Problem: Prowadzę biuro rachunkowe w formie jednoosobowej działalności gospodarczej zatrudniając dwie osoby na umowy zlecenia oraz jedną osobę na podstawie umowy o świadczenie usług (podwykonawstwo). Z jakimi konsekwencjami prawnymi muszę się liczyć mając zapis w umowach z klientami biura: "Zleceniobiorca ponosi pełną odpowiedzialność na zasadzie ryzyka z obowiązkiem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań określonych w umowie na zasadach ogólnych. Odpowiedzialność zleceniobiorcy jest wyłączona w przypadku naruszenia przez zleceniodawcę przepisów prawa lub postanowień niniejszej umowy, które określają obowiązki zleceniodawcy lub za działania podjęte na podstawie niepełnych lub nieprawdziwych danych podanych mu przez zleceniodawcę. [...] Zleceniobiorca nie bada i nie bierze odpowiedzialności za autentyczność i rzetelność przekazanych mu dokumentów". Dodam, że polisę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej zawodowej posiadam.

Wyjaśnienie eksperta: Za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem (odpowiedzialność nieograniczona o charakterze osobistym). Odpowiedzialność podatkowa podatnika obejmuje zatem zobowiązania podatkowe, w tym zobowiązania zaliczkowe, raty podatków, zaległości podatkowe, odsetki od zaległości podatkowych, a także należności traktowane na równi z zaległościami podatkowymi (np. nienależne zwroty podatku, nienależne nadpłaty zwrócone lub zaliczone na poczet zaległości podatkowych lub bieżących zobowiązań podatkowych).

Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek niezgodności organy skarbowe pociągną do odpowiedzialności właśnie podatnika (a nie właściciela biura rachunkowego, z którym podatnik ma podpisaną umowę na obsługę księgową).

Tym samym jakiekolwiek zapisy w umowach, dotyczące przeniesienia odpowiedzialności w tym zakresie na biuro rachunkowe, nie są brane pod uwagę (są nieważne). Z kolei podatnik/przedsiębiorca może żądać (jeśli jest to zasadne) odszkodowania od biura rachunkowego za konsekwencje wynikłe z nierzetelnego prowadzenia księgowości (które miało wpływ np. na powstanie zaległości podatkowych).

Dłużnik bowiem (biuro rachunkowe) obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, z tym jednak zastrzeżeniem, że dłużnik (tutaj biuro rachunkowe) nie ponosi odpowiedzialności, jeśli to niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. I taki jest sens zapisów zawartych w Państwa umowach z klientami biura.

Zapisy te są istotne z tego względu, że niejednokrotnie zdarzają się zaniedbania ze strony samych klientów biur rachunkowych.

Odpowiednio w przypadku, gdy błędnie wyliczone zobowiązania podatkowe będą skutkiem np. niedostarczenia w terminie wszystkich dokumentów do biura rachunkowego, to odpowiedzialność za takie nierzetelności będzie spoczywać po stronie przedsiębiorcy. Tak samo będzie w przypadku, gdy co prawda dokumenty dostarczone zostaną przed podatnika do biura rachunkowego w terminie, ale będą to dokumenty sfałszowane/przerobione/podrobione – wówczas odpowiedzialność, w tym także ewentualnie karna, obciążać będą przedsiębiorcę/podatnika.

Biura rachunkowe objęte są obowiązkiem posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej - jest to wskazane w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Dlatego też najczęściej w sytuacji, gdy przedsiębiorca zażąda odszkodowania (zakładając, że będzie to żądanie zasadne), jest ono pokrywane przez zakład ubezpieczeniowy.

Zgodnie bowiem z art. 76h ust. 1 ustawy o rachunkowości, przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są zobowiązani do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z tą działalnością.

Szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną tego ubezpieczenia określa rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych z 6 listopada 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1616).

Zgodnie z przepisami tam zawartymi, obowiązek ubezpieczenia OC dla przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych powstaje nie później, niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności.

Wysokość minimalnej sumy gwarancyjnej ubezpieczenia OC, w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są umową ubezpieczenia, wynosi równowartość w złotych 10.000 euro. Kwota ta jest ustalana przy zastosowaniu kursu średniego euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta.

Obowiązkiem ubezpieczenia są natomiast objęci przedsiębiorcy prowadzący usługowo księgi rachunkowe, a także prowadzący działalność gospodarczą doradcy podatkowi i biegli rewidenci (na podstawie odrębnych przepisów). Warto podkreślić, iż za wykonywane usługi przez biuro rachunkowe odpowiada na zewnątrz właściciel tego biura ( nie jego pracownicy).