Przygotuj się na zmiany w zakresie JPK od 1 lipca 2018 r.

Od początku lipca br. wszyscy podatnicy, którzy prowadzą księgi podatkowe w formie elektronicznej  w razie żądania organów podatkowych, będą mieli obowiązek ich przekazania, będą też musieli przekazać dowody księgowe.

Żądanie do podatników będzie mogło zostać skierowane do podatnika w trakcie prowadzenia postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, jak również czynności sprawdzających. Ponadto, podatnicy będą musieli przesyłać zarówno księgi podatkowe (księgi rachunkowe, ewidencję VAT, podatkową księgę przychodów i rozchodów), jak i dowody księgowe w ramach tzw. kontroli krzyżowych, tj. wtedy, gdy urząd skarbowy prowadzi postępowanie podatkowe bądź kontroluje ich kontrahentów.

Obowiązku przesyłania dokumentów w formacie plików JPK nie mają ci podatnicy, którzy nie prowadzą ksiąg podatkowych w formie elektronicznej. Przepisy Ordynacji podatkowej wiążą obowiązek przekazywania plików JPK z faktycznym prowadzeniem ksiąg w formie elektronicznej, a nie z obowiązkiem ich prowadzenia. Dlatego można się zastanawiać, czy żądanie organu będzie skuteczne, gdy podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku prowadzenia ksiąg w sposób elektroniczny faktycznie tego nie robi. Stosując wykładnię językową w sposób ścisły należałoby uznać, że żądanie takie nie będzie skuteczne.

Jednak mając na uwadze sens wprowadzenia instytucji przesyłania dokumentów księgowych w formie plików JPK, to należy uznać, że mimo braku faktycznego prowadzenia w sposób elektroniczny ksiąg podatkowych żądanie jest skuteczne. Nie miałoby bowiem sensu objęciem obowiązkiem przesyłania ksiąg podatkowych tylko tych podatników, którzy faktycznie prowadzą je w sposób elektroniczny.

Ci którzy mieliby obowiązek ich prowadzenia, a nie czyniliby tego, mogliby uniknąć przesyłania ich w formie plików JPK. Dlatego też podatnikami, którzy mają obowiązek wywiązać się z obowiązku przesyłania JPK na żądanie urzędu skarbowego są podatnicy, którzy mają obowiązek prowadzenia ksiąg podatkowych w sposób elektroniczny, a także podatnicy, którzy, co prawda nie muszą ich prowadzić przy użyciu programów komputerowych, ale  to czynią.

Druga istotną kwestią w związku ze zmianą, jaka nastąpi z 1 lipca tego roku jest to za, jakie okresy rozliczeniowe organ podatkowy może żądać ksiąg podatkowych oraz dowodów związanych z ich prowadzeniem.

Niestety jest to kwestia nieuregulowana w przepisach przejściowych nowelizujących Ordynację podatkową przez co w praktyce mogą powstawać kontrowersje. Istotne jest zatem to, czy organ podatkowy będzie mógł żądać od mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców tylko tych dokumentów, które zostaną sporządzone po objęciu ich obowiązkiem przesyłania plików JPK na żądanie, czy też wystawionych przed 1 lipca 2018 r. W mojej ocenie, żądanie może dotyczyć tylko nowych dokumentów, gdyż żądanie wcześniej sporządzonych dokumentów byłoby naruszeniem zasady niedziałania prawa wstecz (lex retro non agit).

Wyjątki od tej zasady są dopuszczalne jedynie wtedy, gdy są wyraźnie określone w prawie, co oznacza, że nie można ich domniemywać w drodze wykładni przepisów prawa. Skoro w ustawie nowelizującej Ordynację podatkową brak jest przepisu, który mówi, że żądanie może dotyczyć również tych dokumentów, które zostały sporządzone przed 1 lipca 2018 r., to w praktyce takie żądanie organu podatkowego nie może być skuteczne.

Odmowa przekazania ksiąg, a także dowodów księgowych, jak również niezastosowanie się do żądania organu podatkowego może skutkować nałożeniem kary porządkowej do wysokości 2.800 zł. Nieprzekazanie księgi podatkowej bądź dowodów księgowych jest również sankcjonowane przez przepisy Kodeksu karnego skarbowego jako czyn polegający na utrudnianiu lub utrudnianiu kontroli podatkowej, czynności sprawdzających, kontroli celno-skarbowej lub czynności audytowych. W zależności od stopnia naruszenia tego obowiązku czyn może zostać potraktowany jako przestępstwo skarbowego zagrożone karą do 720 stawek dziennych albo jako wykroczenie skarbowe. W sytuacji, gdy podatnikiem jest osoba fizyczna wydaje się, że nie będzie dopuszczalne jednoczesne nałożenie kary porządkowej na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej oraz kary grzywny w formie mandatu. Byłaby to bowiem podwójna odpowiedzialność za to samo zachowanie.

Polecamy też:

Sprawdź, jakie kary grożą Ci za nieprzesłanie JPK