Kara za odstąpienie od umowy może stanowić koszt podatkowy!

Spółka zobowiązała się do wniesienia należących do niej gruntów i innych aktywów aportem do innej spółki. W umowie postanowiono, że jeśli nie spełni tego obowiązku będzie musiała zapłacić karę umowną. Na skutek późniejszych okoliczności, m.in.: przekształceń, które zaszły w spółkach, które zawarły opisywaną umowę oraz znacznego wzrostu cen nieruchomości, spółka stwierdziła, że bardziej opłaca jej się zapłacić karę umowną i później zaliczyć ją do kosztów podatkowych niż wnieść aport.

Chcąc potwierdzić swoje stanowisko spółka ta zwróciła się o wydanie interpretacji prawa podatkowego. Niestety, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie przyznał jej racji, stwierdzając, że kwota kary umownej nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, ponieważ wydatek ten nie jest ponoszony ani w celu osiągnięcia przychodu, ani w celu zabezpieczenia jego źródła (nie spełnia więc warunków określonych w art. 15 ust. 1 updop). Ponadto, jak twierdził Dyrektor IS, na możliwość zaliczenia opisywanego wydatku spółki do kosztów podatkowych nie mają wpływu przedstawione przez nią analizy ekonomiczne wskazujące na znaczny wzrost wartości nieruchomość w przeciągu ostatnich lat. Spółka nie przedstawiła bowiem żadnego potencjalnego kupca.

Ustosunkowując się do powyższych twierdzeń WSA przyznał rację skarżącej spółce. Podkreślił, że żaden przepis updop nie wyklucza z kosztów kar zapłaconych z tytułu odstąpienia od umowy. Skoro więc, zdaniem spółki, istniały przesłanki ekonomiczne takiego postępowania, to izba skarbowa nie mogła stwierdzić, że zapłacona kwota nie jest kosztem. Sąd podkreślił, że przy udzielaniu odpowiedzi organy podatkowe związane są stanem faktycznym podanym przez podatnika. Jeśli więc wskazał on, że zmiana cen nieruchomości uzasadniała decyzję o odstąpieniu od umowy, to izba skarbowa nie mogła tego kwestionować i w efekcie twierdzić, że wydatek ten nie jest związany z możliwością osiągnięcia przez spółkę przychodu w przyszłości.

Opisywany powyżej wyrok potwierdza dotąd wydawane orzeczenia, zgodnie z którymi wymóg (wynikający z art. 15 ust. 1 updop), aby do kosztów uzyskania przychodów zaliczać wydatki pośrednio lub bezpośrednio związane z możliwością osiągania przez podatników przychodów, należy rozumieć możliwie szeroko. Przykładowo WSA w Warszawie (sygn. III SA/Wa 375/09) stwierdził, że związek kosztu z przychodami może mieć charakter bezpośredni, ale też i pośredni. Kosztami uzyskania przychodów są natomiast wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zmierzającą do stworzenia, zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów. Podobnie WSA w Opolu (sygn. I SA/Op 179/09) uznał, że zwrot "koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów" oznacza, iż istotne jest w tym wypadku ukierunkowanie przez podatnika działania polegającego na poniesieniu wydatku w celu osiągnięcia przychodu. A zatem ważny jest zamiar podatnika i celowość jego postępowania.

Zwróć również uwagę, że nie wszystkie koszty, odszkodowania itp. nie stanowią kosztu podatkowego. Nie możesz zaliczyć do kosztów podatkowych jedynie kwot kar umownych i odszkodowań z tytułu:

1. wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz
2. zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług
   (art. 16 ust.1 pkt 22 updop).