W wakacje urzędnicy skarbówki sprawdzą, czy przedsiębiorca wydaje paragony fiskalne

Kontroler, który pojawi się u przedsiębiorcy musi przedstawić upoważnienie, w którym powinien być określony jej zakres, np. prawidłowość deklarowania zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za okresy od stycznia 2014 r. do grudnia 2014 r. Co ważne urzędnicy pojawią się także na bazarach, sprawdzą imprezy plenerowe, czy skontrolują przedsiębiorcę sprzedającego lody na plaży. Mają prawo przyjść także w dni wolne.

W praktyce najczęściej kontrole podatkowe przeprowadzane są w związku z ze zwrotem VAT. Mogą też mieć miejsce na skutek podejrzeń o nieprawidłowościach u podatnika, informacji z urzędu kontroli skarbowej, prokuratury, policji, a nawet z anonimowych donosów.

Kontrolerzy badają, czy kwoty zadeklarowane w zeznaniach czy deklaracjach okresowych są zgodne z księgami i dokumentacją prowadzoną przez podatnika. Tak więc analizowane będą zapisy w księgach rachunkowych, podatkowej księdze przychodów i rozchodów, a także w ewidencji VAT. Ponadto kontrolerzy sprawdzą też faktury, rachunki, paragony fiskalne, raporty kasowe, noty, certyfikaty rezydencji, umowy, zamówienia, korespondencję handlową, a także wyciągi z rachunków bankowych. Kontrolujący większą uwagę przywiązują do kosztów podatkowych oraz kwot podatku naliczonego niż do przychodów i VAT należnego, gdyż zawyżenie tych ostatnich nie wywołuje ujemnych skutków dla budżetu państwa w przeciwieństwie do pierwszych.

Podczas kontroli zostanie też sprawdzone to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do uznania wydatku za koszt i odliczenia VAT, tj. czy istnieje związek przyczynowy między prowadzoną działalnością a wydatkiem oraz czy wydatek nie znajduje się na liście wyłączeń, a także czy został on prawidłowo udokumentowany. Szczególna uwaga przywiązywana jest do faktur dokumentujących nabycie usług niematerialnych, np. doradczych, gdyż w tym zakresie dochodzi najczęściej do nadużyć w związku z tzw. pustymi fakturami, tj. dokumentującymi usługi, które nigdy nie były świadczone.

Zdarza się, że kontrole ograniczają się do sprawdzenia czy przedsiębiorca stosuje się do obowiązków w zakresie stosowania kas fiskalnych,. czy w ogóle ją posiada, czy rejestruje na niej sprzedaż, a nawet czy wydaje nabywcy paragon fiskalny.

Niedopełnienie tych obowiązków powoduje odpowiedzialność karną skarbową. Wówczas przedsiębiorcy może zostać wymierzona grzywna w formie mandatu. Karę może nałożyć inspektor kontroli skarbowej albo pracownik urzędu skarbowego działający z upoważnienia naczelnika tego urzędu. W poważniejszych przypadkach, np. gdy podatnik mimo obowiązku, nie posiada kasy, sprawa może znaleźć swój finał przed sądem, gdzie kara grzywny będzie znacznie wyższa. Nastąpi to jednak już w innym trybie niż kontrola podatkowa czy skarbowa.

Zakres uprawnień kontrolujących jest dosyć szeroki. Mogą oni wchodzić zarówno do firmy przedsiębiorcy, jak i do jego domu, gdzie prowadzi on działalność gospodarcza bądź przechowuje księgi. Ponadto urzędnicy, mogą przesłuchiwać podatnika oraz świadków, a także żądać udostępnienia wszelkiej dokumentacji związanej z przedmiotem kontroli, która w szczególnych przypadkach może zostać zabrana do urzędu skarbowego. Dodatkowo jeśli kontrolujący natrafią na opór uniemożliwiający kontrolę, mogą korzystać z interwencji policji, a także przeszukiwać pomieszczenia oraz rzeczy należące do kontrolowanego.

Przedsiębiorca, którego odwiedzi kontroler musi zapewnić mu, w miarę możliwości, pomieszczenie do przeprowadzania czynności kontrolnych, dostarczyć księgi podatkowe i dokumenty księgowane. Ma też obowiązek udzielania wyjaśnień, nieodpłatnie dostarczyć tłumaczenie dokumentacji na język polski. Na czas trwania kontroli przedsiębiorca może ustanowić osobę, która będzie go reprezentowała, dzięki czemu może zaoszczędzić sobie stresu związanego z wizytą urzędników.

Jeżeli w trakcie kontroli przedsiębiorca, osoba go reprezentująca, czy świadek nie będą chcieli składać zeznań i wyjaśnień, do których mają obowiązek – kontroler działający z upoważnienia naczelnika skarbowego może nałożyć na nich kary porządkowe do 2.800 zł. Ponadto, ten rodzaj kary może być nakładany, jeżeli podatnik nie będzie chciał pokazać przedmiotu podlegającego oględzinom. Jeśli niewykonanie obowiązków przez ukaranego było usprawiedliwione, kara może zostać cofnięta. Istotą kary porządkowej jest zatem zapewnienie prawidłowego toku przeprowadzania czynności w trakcie kontroli podatkowej.

Czasami może się zdarzyć, że w trakcie kontroli zginie dokumentacja księgowa, czy księgi rachunkowe. Wówczas przedsiębiorcy przysługuje odszkodowanie, którego może dochodzić przed sądem w postępowaniu cywilnym.

Zakończenie kontroli podatkowej kończy się protokołem, do którego kontrolowany może wnieść zastrzeżenia i wyjaśnienia w ciągu 14 dni od jego doręczenia, wskazując właściwe wnioski dowodowe. Ustalenia kontroli są istotne, ponieważ na ich podstawie może dojść do wszczęcia postępowania podatkowego mogącego zakończyć się wymierzeniem podatku w formie decyzji. Dlatego już na etapie kontroli warto wyjaśniać wszelkie nieprawidłowości, aby nie narażać się na stratę czasu. Natomiast kontrola podatkowa nie może zakończyć się wydaniem decyzji w odróżnieniu od postępowania kontrolnego prowadzonego przez inspektora kontroli skarbowej.