Likwidacja oddziału w Czechach – poznaj skutki rachunkowe

Wyodrębniony organizacyjnie przez spółkę z o.o. oddział (zakład) na terenie Czech obowiązany jest prowadzić księgi rachunkowe i sporządzać roczne sprawozdanie finansowe według zasad obowiązujących w tym kraju.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, oddział to wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza jego siedzibą lub poza głównym miejscem wykonywania działalności.

Oddział działa pod tą samą nazwą, co jednostka główna, jednak występuje i prowadzi działalność w innym miejscu niż ona. Jako podmiot wyodrębniony organizacyjnie w strukturze jednostki, nie posiada osobowości prawnej. Sporządza jednak samodzielnie sprawozdanie finansowe.

Zazwyczaj jednostka statutowa wyposaża oddział, przekazując mu różne składniki majątku. Ich przekazanie do oddziału następuje na podstawie wykazu tych składników (inwentarza), o którym mowa jest w art. 19 uor.

Wartość bilansowa składników aktywów trwałych i obrotowych przekazanych przez jednostkę statutową samobilansującemu się zakładowi lub oddziałowi tworzy kapitały (fundusze) wydzielone. Konta funduszy wydzielonych w jednostce i oddziale samodzielnie sporządzającym bilans działają na zasadzie tzw. zapisów lustrzanych. W bilansie łącznym jednostki statutowej salda te znoszą się wzajemnie i nie są wykazywane. Wartość bilansowa przekazanych jednostce samobilansującej składników aktywów trwałych i obrotowych tworzy fundusze wydzielone, które można ująć na jednym koncie „Fundusze wydzielone”.

Konto to w jednostce macierzystej wykazuje saldo debetowe, wyrażające stan należności od zakładu samobilansującego z tytułu wydzielonych do jego dyspozycji aktywów. W zakładzie występuje wyłączniesaldo kredytowe tego konta, które oznacza stan zobowiązań wobec macierzystej jednostki statutowej z tytułu wydzielonych składników aktywów i zarazem wyraża stan funduszu własnego jednostki samobilansującej. W bilansie łącznym jednostki statutowej salda te podlegają kompensacie, tzn. znoszą się wzajemnie

Zatem w momencie zwrotu przekazanych wcześniej oddziałowi składników aktywów odpowiednio w Spółce macierzystej (z o.o.) pomniejszamy fundusz wydzielony. Likwidacja powinna nastąpić zgodnie z przepisami czeskimi (zamkniecie ksiąg itp.). Fundusz wydzielony należy ewidencjonować na koncie zespołu 8. W związku z faktem, że ustawa o rachunkowości jest elastyczna można dodać w pozycji kapitałów oddzielny wiersz i nazwać go „Kapitał (fundusz) wydzielony”.  

Zasady wewnętrznych rozliczeń między jednostką statutową a zakładem powinien określać regulamin organizacyjny jednostki macierzystej. Ewidencję rozrachunków pomiędzy jednostką statutową a zakładem prowadzi się na koncie „Rozrachunki wewnątrzzakładowe”. Konto to prowadzi się równolegle w jednostce statutowej i w zakładzie. W bilansie łącznym jednostki macierzystej salda te znoszą się, tj. podlegają kompensacie. Ewidencja szczegółowa do tego konta powinna umożliwić ustalenie wzajemnych należności i zobowiązań według ich tytułów

Do momentu wykreślenia z KRS oddziału spółka macierzysta jest zobligowana tworzyć skonsolidowane sprawozdanie finansowe. Wówczas wartości wg bilansu oddziału w Czechach należy przeliczyć na dzień bilansowy po kursie NBP z tego dnia zaś pozycje RZiS wg średniego kursu za dany okres. Różnice powinny zostać ujęte w pozycji „Kapitał rezerwowy z przeliczeń” a wzajemne rozrachunki skompensowane. Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień w przypadku pozostałych operacji (art. 30 ust. 2 pkt. 2 uor).