NSA po stronie przedsiębiorców wynajmujących lokale na cele mieszkaniowe

Zgodnie z przepisami ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych,  budynki i lokale mieszkalne korzystają z opodatkowania według  stosunkowo niskiej stawki podatku od nieruchomości. Jak bowiem wynika z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a tej ustawy, rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że od budynków mieszkalnych (lub ich części) stawki te nie mogą przekroczyć rocznie 1,15 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej. Natomiast dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej - maksymalny pułap tych stawek określono na 33,10 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej. Stanowi o tym art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b  komentowanej ustawy.

Na tle tak sformułowanych przepisów zaistniały wątpliwości, jak odnieść się do sytuacji, gdy lokal (budynek) mieszkalny zostaje przez przedsiębiorcę wynajęty na cele mieszkaniowe. Chodzi o rozstrzygnięcie kwestii, czy takie nieruchomości należy uznać za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy za mieszkalne (dla których przewidziano najniższą stawkę podatku). Z wnioskiem o rozstrzygnięcie tego zagadnienia prawnego zwrócił się do NSA (Izby Finansowej)  Prokurator Generalny.

W piśmie z 24 maja 2024 r. wystąpił on do NSA z pytaniem, „Czy budynki mieszkalne lub ich części przeznaczone do najmu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców w ramach prowadzenia przez podatnika podatku od nieruchomości działalności gospodarczej, należy traktować jako budynki mieszkalne lub ich części, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (…), czy jako budynki mieszkalne lub ich części zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b tej ustawy”.

Uzasadniając wspomniany wniosek (do którego następnie przyłączyli się Rzecznik Praw Obywatelskich i  Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców) jego autor zwrócił uwagę m.in. na rozbieżność stanowisk i brak jasności co do normatywnego modelu ustalania i ponoszenia ciężarów podatkowych przez podmioty gospodarcze będące podatnikami podatku od nieruchomości w postaci budynków mieszkalnych lub ich części.

Do przedmiotowego wniosku NSA ustosunkował się we wskazanej na wstępie uchwale 7 sędziów z 21 października 2024 r. (sygn. akt III FPS 2/24). Orzekł w niej, że budynki, sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne jako mieszkalne, przeznaczone do najmu, w ramach prowadzonej przez podatnika podatku od nieruchomości (wynajmującego) działalności gospodarczej, w takiej części, w jakiej służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców – należy traktować jako budynki mieszkalne lub ich części, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.