Ugryzienie pracownika przez "firmowego" psa czy jest wypadkiem przy pracy?

Iwona Kusio-Szalak

Autor: Iwona Kusio-Szalak

Dodano: 29 lutego 2012
Pytanie:  Mojego pracownika ugryzł pies, który mam w swojej firmie. Pracownik został zawieziony do szpitala i tam udzielono mu pomocy. Pracownik otrzymał zwolnienie lekarskie. Po tygodniu otrzymałam telefon z sanepidu o kontroli weterynarza u nas w firmie. Pan weterynarz po swoich wizytach stwierdził, że pies jest szczepiony i spokojny. Czy ja jako właściciel firmy mam jakieś zobowiązania w stosunku do pracownika? Czy dane zdarzenie podlega wypadkowi przy pracy? Czy powinnam zgłosić wypadek w pracy, co dalej?

Przeczytaj odpowiedź i dowiedz się, jakie obowiązki ma pracodawca w związku z wypadkiem przy pracy swojego pracownika.

Odpowiedź: 

Zdarzenie, o którym mowa w pytaniu, ma znamiona wypadku przy pracy.

Jakie zdarzenie jest wypadkiem przy pracy?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Oznacza to, że dane zdarzenie może być zakwalifikowane, jako wypadek przy pracy, jeśli zostaną spełnione wszystkie cztery przesłanki, tj.:

  1. nagłość zdarzenia,
  2. przyczyna zewnętrzna tego zdarzenia,
  3. związek zdarzenia z pracą oraz
  4. powstanie urazu lub śmierć pracownika.
Ogólnie przyjmuje się, że zewnętrzną przyczyną wypadku przy pracy może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, zdolny w istniejących warunkach wywołać szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym. Przyczyną zewnętrzną mogą być np. urazy powstałe wskutek działania maszyn, pojazdów, czy innych osób np. współpracowników, a także nadmierny wysiłek fizyczny (np. dźwignięcie znacznego ciężaru) powodujący w czasie pracy uszkodzenie organu wewnętrznego pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym, jeżeli przyśpieszył on lub pogorszył istniejący stan chorobowy, a także ugryzienie przez psa dozorującego zakład pracy.

Zdaniem SN:
W tym zakresie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale składu 7. sędziów z 11 lutego 1963 r., sygn. akt III PO 15/62, OSNCP 1963/10/215 wyjaśniając, że gdy przyczyny wypadku mają charakter mieszany, do uznania zdarzenia za wypadek „wystarcza, gdy zostanie wykazane, że bez czynnika zewnętrznego nie doszłoby do szkodliwego skutku". Do uznania danego zdarzenia za wypadek przy pracy konieczne jest ustalenie, że nastąpiło ono wskutek przyczyny zewnętrznej. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 5 maja 2005 r., sygn. akt III UK 249/2004,”uznanie określonego zdarzenia za wypadek przy pracy zależy m.in. od tego, czy wystąpiła tzw. przyczyna zewnętrzna. Jednak, rozstrzygnięcie tego nastąpić może, tylko w postępowaniu dowodowym, należy, bowiem do sfery faktów."

Jaki obowiązki ma pracodawca wobec pracownika, który został ugryziony przez psa?

Jeśli więc pracownik został ugryziony przez psa w trakcie wykonywania czynności pracowniczych, wydarzenie to może zostać uznane za wypadek w pracy a pracodawca, zgodnie z art. 234 § 1, 2, 3 i 4 kp powinien:

  • podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie,
  • zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
  • ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku,
  • zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
Nie musicie natomiast Państwo zgłaszać przedmiotowego wypadku właściwemu inspektorowi pracy.

Zgodnie bowiem z art. 234 § 2 kp pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, natomiast jeśli pracownik nie był hospitalizowany, wypadek ten nie może zostać uznany za ciężki.

Musicie natomiast Państwo odnotować wypadek w rejestrze wypadków (art. 234 § 3 kp).

Okoliczności i przyczyny wypadku powinien ustalić zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik służby bhp.

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza - nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, zwany protokołem powypadkowym. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w terminie późniejszym wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności wymaga podania przyczyn tego opóźnienia w treści protokołu powypadkowego.

Następnie zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy i wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową doręcza niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia.

Do protokołu powypadkowego dołącza się zapisy wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, np. pisemną opinię lekarza, pisemną opinię innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku, a także zdanie odrębne złożone przez członka zespołu powypadkowego oraz uwagi i zastrzeżenia, jeśli zostały zgłoszone.

Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia. Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego - członkom rodziny zmarłego pracownika. Protokół powypadkowy wraz z dokumentacją powypadkową pracodawca musi przechowywać przez 10 lat.

Obowiązkiem pracodawcy związanym z wypadkami przy pracy jest również sporządzanie statystycznej karty wypadku przy pracy i przekazanie jej do GUS. Kartę tę sporządza się na podstawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego albo na podstawie karty wypadku, w którym stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

Jeśli chodzi o Państwa zobowiązania wobec pracownika, wskazać należy, iż pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługują świadczenia określone w ustawie wypadkowej. Świadczenia te przysługują nie od pracodawcy, lecz od ZUS. Jeśli okaże się, iż świadczenia, które pracownik otrzymał na podstawie ustawy wypadkowej od ZUS, nie pokrywają poniesionej przez pracownika szkody, wówczas może on żądać od pracodawcy odszkodowania uzupełniającego, na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

Na taką możliwość wskazuje orzecznictwo Sądu Najwyższego z 29 lipca 1998 r. II UKN 155/98. Pracodawca będzie odpowiadał za powstałą szkodę o tyle, o ile pracownik udowodni istnienie przesłanek tej odpowiedzialności. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar dowodu spoczywa bowiem na pracowniku. Pracownik musi zatem udowodnić istnienie szkody, związek przyczynowy pomiędzy powstaniem szkody a zdarzeniem stanowiącym wypadek przy pracy oraz - z reguły - winę pracodawcy. W przypadku wypadków przy pracy zawinionym działaniem lub zaniechaniem pracodawcy jest najczęściej naruszenie przepisów bhp. W określonych przypadkach odpowiedzialność pracodawcy może opierać się na zasadzie ryzyka, która charakteryzuje się uniezależnieniem odpowiedzialności od winy sprawcy. W każdym wypadku odszkodowanie, jakiego może domagać się pracownik od pracodawcy na podstawie kc, ma charakter uzupełniający.

Oznacza to, że pracownik może wystąpić z takim żądaniem dopiero po uzyskaniu świadczeń przysługujących na podstawie ustawy wypadkowej. Niezależnie od świadczeń przysługujących pracownikowi na podstawie ustawy wypadkowej pracownik może żądać od pracodawcy odszkodowania na podstawie kp. Zgodnie z art. 2371 § 2 kp pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.

- art. 3 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 z późn. zm.),
- art. 234 § 1-2, 2371 § 2, art. 304 Kodeksu pracy,
- rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr 105, poz. 870),
- rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298),
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. nr 14, poz. 80 z późn. zm.).
Tekst opublikowany: 

23 lutego 2012 r.

Iwona Kusio-Szalak

Autor: Iwona Kusio-Szalak

Radca prawny. Od wielu lat specjalizuje się w praktycznych zagadnieniach prawa pracy. Autorka opracowań z zakresu prawa pracy kierowanych do pracowników kadr i działów personalnych, a także osób zarządzających. Specjalizuje się w prawie pracy, w szczególności w zagadnieniach związanych z tworzeniem umów i dokumentów związanych ze stosunkiem pracy, a także czasem pracy, zgodnym z prawem zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników, podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uprawnieniami rodzicielskimi. Posiada bogate doświadczenie w reprezentowaniu zarówno pracowników, jak i pracodawców w sporach pracowniczych przed sądami pracy.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz