Jak będzie wyglądał handel w wigilię i w niedzielę w grudniu 2018 r. oraz w 2019 r.

Od 1 marca 2018 r. obowiązuje w Polsce ustawa z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz.U. poz. 305 i 650). Przepisy tej ustawy przewidują stopniowe wygaszanie handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w placówkach handlowych w niedziele i święta. Dotyczy to sklepów, galerii handlowych. Natomiast ustawa wymienia też szereg wyłączeń czyli przypadków, w których zakaz handlu nie obowiązuje. 

I tak, do końca 2018 r. zakaz nie obowiązuje w pierwszą i ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego (chyba że przypada wtedy święto, wówczas zakaz jest).

Ponadto, ustawodawca pozwolił na handel w:

• dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie,
• niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
• ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu (poza przypadkiem, gdy w te dni przypadnie święto).

Z kolei w dniu 24 grudnia (Wigilia) i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy (Wielką Sobotę) w placówkach handlowych:

1) handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,

2) powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem

są zakazane po godzinie 14.00.

Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy z powodu wykonywania krótszej pracy w Wigilię lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy tj. do godziny 14.00.

Wynagrodzenie to oblicza się stosując zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.

Z kolei w 2019 r. sklepy będą otwarte tylko w ostatnią niedzielę każdego miesiąca, a także w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc.

W 2019 r. w żadną ostatnią niedzielę miesiąca nie wypadnie święto. A wolne będą dodatkowo niedziele:

• 14 kwietnia oraz
• 15 i 22 grudnia.

W listopadzie 2018 r. do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni (druk 3038). Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, z jednej strony przepisy o niehandlowych niedzielach są w dużym stopniu respektowane, niemniej jednak konieczne jest wprowadzenie do ustawy kilku zmian mających na celu uszczegółowienie i doprecyzowanie przepisów, aby nie budziły wątpliwości interpretacyjnych.

Do tej grupy zmian należy zaliczyć propozycje doprecyzowania wyłączeń spod zakazu handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem (kilka zmian redakcyjnych), a także powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem.

Jedna z przykładowych zmian dotyczy placówek pocztowych. Otóż, obecnie zakaz handlu nie dotyczy placówek pocztowych w rozumieniu ustawy z 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz.U.). W praktyce okazało się, że wyłączenie to jest nadużywane przez typowe placówki handlowe, które dzięki uzyskaniu statusu placówki pocztowej prowadzą handel we wszystkie niedziele i święta, czego nie mogłyby czynić nie mając takiego statusu.

Ponadto, zakaz handlu ma ominąć placówki handlowe:

• skupujące nie tylko zboża, buraki cukrowe, owoce, warzywa lub mleko surowe, ale także rzepak,
• prowadzące w okresie od 1 czerwca do 30 września każdego roku kalendarzowego handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn oraz - tu nowość - także materiałami eksploatacyjnymi i innymi materiałami używanymi w trakcie bieżącej, zwykłej pracy maszyny rolniczej, jak również narzędziami niezbędnymi do wymiany części zamiennych w takich maszynach.

Proponuje się by przedsiębiorca będący osobą fizyczną, prowadzący handel wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek, mógł korzystać z nieodpłatnej pomocy członków najbliższej rodziny w czasie prowadzenia handlu w niedziele i święta. Jednak warunek jest taki by krewni nie byli ani pracownikami ani zatrudnionymi na umowy cywilne (lub w ramach pracy tymczasowej) w placówce handlowej prowadzonej przez takiego przedsiębiorcę.