Zwrot i utylizacja uszkodzonego towaru – skutki podatkowe

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT).

Możliwość zakwalifikowania konkretnego wydatku do kosztu uzyskania przychodu uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu i dodatkowo nie mieści się
w negatywnym katalogu art. 16 ustawy o CIT.

Przykładowo podatnik, prowadzący działalność gospodarczą jako producent sprzętu AGD i RTV może udzielić gwarancji klientowi prowadzącemu działalność gospodarczą (sprzedaż B2B) na zakupiony towar. Wówczas jego kontrahent może skorzystać z gwarancji, gdy jego towar jest uszkodzony (uszkodzenie nie powstało z winy klienta).

Według art. 577 Kodeksu cywilnego umowa gwarancji ma charakter jednostronnie zobowiązujący i wynika z niej jedynie zobowiązanie, które polega na możności żądania przez kupującego (wierzyciela) określonego w umowie świadczenia od gwaranta (dłużnika). Zobowiązanie wynikające z umowy gwarancji ma charakter akcesoryjny względem zobowiązań stron umowy sprzedaży.

W warunkach uznania reklamacji w ramach postępowania gwarancyjnego, podmiot przyjmuje uszkodzony towar jako przejaw realizacji pierwotnej umowy sprzedaży do której udzielono gwarancji. Zdarza się że wzajemne rozliczenie stron tej transakcji polega na odsprzedaży uszkodzonego towaru przez klienta za cenę jaką płaci sprzedawca na podstawie wystawionej faktury.

Do kosztów podatkowych nie mogą być zaliczone wydatki na spłatę innych zobowiązań, w tym z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń (art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. b ustawy o CIT).

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej wydanej 28. grudnia 2021 r. nr0111-KDIB2-1.4010.425.2021.1.MK stwierdził, że wypłata gwarancyjna nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Dyrektor KIS jednoznacznie odrzucił stanowisko, że definitywna i udokumentowana wypłata gwarancyjna może być kosztem podatkowym. Wydatek ten, mimo spełnienia ogólnych przesłanek, nie kwalifikuje się jako koszt uzyskania przychodu, ponieważ ustawodawca wyłączył go z tego katalogu na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. b ustawy o CIT.

Należy zaznaczyć, że wydatek sprzedawcy związany z uregulowaniem faktury od klienta, wystawionej w ramach zwrotu uszkodzonego towaru, nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu albowiem taki wydatek ani nie jest gospodarczo uzasadniony ani nie można obiektywnie stwierdzić bezpośredniego wpływu na działalność firmy. Nie sposób także wykazać, że wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu. Ponadto mieści się on w negatywnym katalogu art. 16 ustawy o CIT.

Niezależnie od rodzaju dokumentu będącego podstawą zwrotu uszkodzonego towaru, nie dokonuje się korekt dotyczących przychodu związanego z zobowiązaniem podatkowym, które uległo przedawnieniu (zob. art. 12 ust. 3l pkt 1 ustawy
o CIT).

Utylizacja urządzeń AGD i RTV stanowi szczególny wyraz dbałości o środowisko naturalne. Istotne zasady tego procesu obejmują prawidłowe segregowanie i utylizowanie sprzętu. Odpowiedzialność w tym zakresie to zobowiązanie zarazem producentów, jak i użytkowników tego sprzętu. Z odrębnych od podatkowych przepisów wynikają obowiązki producentów do zbierania zużytego sprzętu, utylizacji wprowadzonego do obrotu sprzętu AGD i RTV lub jego recyklingu.

Podatnik podejmując decyzję o poniesieniu określonych kosztów, powinien uzasadnić związek kosztu z przychodem na podstawie racjonalnych i obiektywnych przesłanek.

Wydatki na utylizację likwidowanych towarów można zatem zakwalifikować do ogólnych kosztów funkcjonowania działalności. Chociaż nie mają one związku z konkretnym przychodem, to bez ich ponoszenia podmiot nie mógłby funkcjonować nie narażając się na odpowiedzialność z klasycznych środowiskowych przepisów.

W stanowisku wyrażonym przez dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 27 września 2017 r., nr: 0111-KDIB2-1.4010.161.2017.1.AP, czytamy, że „(…) wydatki z tytułu zwrotu odbiorcy kosztów transportu wadliwego towaru oraz kosztów jego utylizacji, jako spełniające definicję kosztów wynikającą z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a jednocześnie nie ujęte w katalogu wyłączeń wynikającym z art. 16 ust. 1 tej ustawy, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem należytego ich udokumentowania”.

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 25 marca 2023 r., nr: 0111-KDIB1-1.4010.183.2023.1.RH. Organ podatkowy uznał, że  wydatki poniesione przez spółkę na rzecz nabywcy – obejmujące zwrot części kosztów utylizacji, transportu, obsługi oraz 50% ceny zakupu towarów – mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Wydatki te nie zostały wymienione w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, a ich poniesienie pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tym samym, służą one osiągnięciu lub zabezpieczeniu przychodu, co spełnia przesłanki z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Potencjalne wydatki poniesione przez podatnika na utylizację zużytego sprzętu RTV i AGD będą stanowić koszty uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych.