Prokura może wpływać na powiązania w rozumieniu przepisów o cenach transferowych

Kwestii istnienia powiązań między podmiotami na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczył problem, którym zajmował się dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 18 czerwca 2024 r. (nr 0111-KDIB2-1.4010.173.2024.2.KK). Pismo zostało wydane na wniosek spółki komandytowej prowadzącej działalność m.in. w zakresie dystrybucji produktów rybnych.

Komplementariszem w tej spółce była inna spółka, z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka komandytowa ustanowiła prokurentów, którymi były osoby fizyczne powiązane kapitałowo, osobowo lub wywierające znaczący wpływ w rozumieniu art. 11a ust. 2 ustawy o CIT na jej wspólników (komandytariuszy). Zgodnie z treścią wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) wnioskodawcy oraz umowy spółki, prokurenci byli prokurentami samoistnymi. Natomiast do reprezentowania tej spółki uprawniony był komplementariusz (spółka z o.o.) działający łącznie z jednym z prokurentów. Nie zostały pomiędzy wspólnikami ani jakimikolwiek innymi osobami zawarte umowy lub porozumienia, na podstawie których osoby te pośrednio posiadałyby ponad 25% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, a także udziału lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy.

Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego spółka zadała organowi pytanie, czy jednostkę i jej komandytariuszy należy uznać za podmioty powiązane w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, jeżeli osoby fizyczne pełniące funkcję prokurentów samoistnych nieuprawnionych do samodzielnej reprezentacji spółki są osobami wywierającymi jednocześnie znaczący wpływ w rozumieniu art. 11a ust. 2 powołanej ustawy, w stosunku do tych komandytariuszy.

Zarazem we wniosku o wydanie przedmiotowej interpretacji spółka przedstawiła własne stanowisko w tej sprawie. Jej zadaniem fakt sprawowania przez osoby fizyczne, wywierające znaczący wpływ na jej komandytariuszy, funkcji prokurentów samoistnych w sytuacji, gdy nie są oni uprawnieni do samodzielnej jej reprezentacji – nie czyni ze spółki i tych komandytariuszy podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Przypomnijmy, że zgodnie z jego treścią za podmioty powiązane uważa się m.in. podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot. To samo dotyczy np. podmiotów, na które wywiera znaczący wpływ ten sam inny podmiot, jak również spółek niebędących osobami prawnymi i ich wspólników, spółek komandytowych i ich komplementariuszy, czy niektórych spółek jawnych i ich wspólników.

Uzasadniając swoje stanowisko, spółka komandytowa  argumentowała m.in., że pomimo sprawowania funkcji prokurentów samoistnych przez osoby fizyczne, które wywierają znaczący wpływ w rozumieniu art. 11a ust. 2 ustawy o CIT na jej komandytariuszy, osoby te nie mają zdolności do faktycznego wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych tej spółki.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym poglądem. W wydanej interpretacji indywidualnej wypowiedział się bowiem m.in., że analiza obowiązujących w tym zakresie regulacji prowadzi do wniosku, że ustawodawca za podmioty powiązane uważa takie podmioty, z których jeden zarządza (wywiera znaczący wpływ) innym podmiotem. Biorąc pod uwagę treść przepisów o podmiotach powiązanych oraz ich celowość, należy stwierdzić, że nie chodzi wyłącznie o uprawnienia o charakterze formalnym (np. udział w zarządzie, radzie nadzorczej spółki lub innego podmiotu), ale również o faktyczny wpływ na kształtowanie decyzji gospodarczych lub kontrolę powiązanego podmiotu.

Dyrektor KIS zwrócił przy tym uwagę na szeroki zakres pełnomocnictwa, jakim jest prokura. Prokurent może składać oświadczenia woli we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa, z wyjątkiem czynności wskazanych w art. 109 (3) Kodeksu cywilnego, tj. zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania oraz zbywania i obciążania nieruchomości przedsiębiorstwa. Zatem prokurent bierze czynny udział w zarządzaniu spółką w zakresie, w jakim pozwalają na to przepisy, mimo że nie podejmuje samodzielnych decyzji.

Na tej podstawie organ uznał, że powołanie przez spółkę osób fizycznych do funkcji prokurentów, które to osoby wywierają znaczący wpływ w rozumieniu art. 11a ust. 2 ustawy o CIT na jej wspólników powoduje, że spółka i jej komandytariusze są podmiotami powiązanymi rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.  Spełnione są  więc przesłanki z art. 11a ust. 2 tej ustawy, w odniesieniu do komandytariuszy jednostki. W konsekwencji dyrektor KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe.