Czy MF ujednolici stawki VAT na artykuły higieniczne dla kobiet

Takie artykuły higieniczne dla kobiet jak podpaski, czy tampony higieniczne są objęte pięcioprocentowym VAT. Tymczasem VAT na kubeczki menstruacyjne wynosi 23%. Według Rzecznika Praw Obywatelskich trudno jest znaleźć uzasadnienie dla obniżania stawek podatku VAT tylko wobec części artykułów higienicznych dla kobiet. Dlatego RPO zwrócił się do Ministra Finansów o przedstawienie stanowiska w tej sprawie i informację, czy resort rozważa podjęcie prac legislacyjnych oraz korektę obowiązujących w omawianym zakresie regulacji.

Z pisma (z 17 stycznia 2023 r.) skierowanego do MF wynika m.in., że na kwestię stawki VAT na kubeczki menstruacyjne zwrócono RPO uwagę w trakcie spotkania z przedstawicielkami Zespołów Praw Kobiet i Praw Opiekunek/ów Inicjatywy „Nasz Rzecznik” w grudniu 2022 r., poświęconego m.in. problemu wykluczenia menstruacyjnego. Jak zauważył RPO w swoim wystąpieniu, w odniesieniu do artykułów higienicznych jedną stawką VAT 5% objęto produkty klasyfikowane w CN 9619 00 – tj. podpaski higieniczne (wkładki) i tampony, pieluchy i wkładki dla niemowląt oraz podobne artykuły, z dowolnego materiału. Tym samym obniżono stawkę VAT z 8% do 5% dla artykułów higienicznych takich jak podpaski, tampony higieniczne, czy pieluchy.

Według RPO stosowanie obniżonych stawek podatku VAT jest jednym z instrumentów polityki społecznej, w tym również ograniczania ubóstwa menstruacyjnego. W tym kontekście trudno jest znaleźć uzasadnienie dla obniżania stawek podatku VAT dla części artykułów higienicznych dla kobiet z pominięciem pozostałych produktów. Ponadto w ocenie Rzecznika objęcie tą samą stawką podatku VAT (5%) wszystkich tego rodzaju artykułów higienicznych byłoby proekologiczne, ponieważ ww. kubeczki to produkt wielorazowego użytku, przyjazny dla skóry i środowiska.

W odpowiedzi zawartej w piśmie z 16 lutego 2023 r. (nr PT1.055.2.2023) Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń wyjaśnił, że od 1 lipca 2020 r. stosowane są przepisy nowej matrycy stawek VAT, która wprowadziła do ustawy o VAT m.in. nowe wykazy towarów i usług opodatkowanych stawkami obniżonymi (5% i 8%) oparte o nowy sposób identyfikowania ich na potrzeby VAT. Koncepcja nowej matrycy stawek VAT zakładała opodatkowanie jedną stawką VAT całych (w miarę możliwości) grupowań CN w odniesieniu do towarów.

Jednocześnie przedstawiciel MF zapewnił, że dostrzegając zasadność ujednolicenia stawki VAT na towary z kategorii środków higienicznych dla kobiet, w oparciu o przedstawione wcześniej argumenty – kwestia ta zostanie poddana analizie w ramach prac legislacyjnych nad projektem stosownego rozporządzenia w tej sprawie. Chodzi o przepisy określające zakres towarów objętych preferencyjną stawką VAT na rok 2024.