TSUE: liczenie odsetek od nadpłat jest niezgodne z prawem UE

W dniu 8 czerwca 2023 r. w sprawie C‑322/22 zapadł kolejny istotny dla podatników wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia kwestii zgodności z prawem Unii przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa dotyczących okresu, za jaki wypłacane są odsetki od nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE.

Zgodnie z art. 78 § 5 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej, oprocentowanie przysługuje za okres:

1) od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu – pod warunkiem złożenia przez podatnika wniosku o zwrot nadpłaty przed terminem albo w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub od dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części akt normatywny;

lub

2) od dnia powstania nadpłaty do 30. dnia od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub od dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części akt normatywny – jeżeli wniosek o zwrot nadpłaty został złożony po upływie 30 dni od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub od dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części ten akt.

Zdaniem TSUE, przedstawionym w omawianym Wyroku, polskie organy podatkowe nie mogą ograniczać prawa podatników do otrzymania odsetek od nadpłat, przyznając je wyłącznie za okres do 30. dnia od dnia publikacji sentencji wyroku TSUE, wydanego na skutek niezgodności polskiego prawa z prawem unijnym, którego konsekwencją jest powstanie tej nadpłaty.

Nie można bowiem racjonalnie wymagać od każdego podatnika, który nie jest stroną w sporze, że zostanie poinformowany o ogłoszeniu wyroku TSUE w tak krótkim terminie i dodatkowo będzie w stanie złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty lub zwrotu podatku.

Zidentyfikowanie wszystkich transakcji, w związku z którymi pobrano podatek w wysokości nienależnej w świetle prawa Unii w całym nieprzedawnionym okresie oraz przygotowanie i złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty może być bardzo czasochłonnym procesem. Zatem, odmowa wypłaty odsetek za okres dłuższy, tj. aż do dnia zwrotu nadpłaty, jest sprzeczna z zasadami Unii.

Reguły wypłaty odsetek nie powinny prowadzić do pozbawienia podatnika stosownego odszkodowania z tytułu straty, jaką poniósł, co zakłada w szczególności, że wypłacone na jego rzecz odsetki powinny obejmować cały okres od dnia, w którym zapłacił on daną kwotę, do dnia, w którym została ona mu zwrócona.

Wnioski przedstawione w omawianym wyroku ocenić należy pozytywnie, zwłaszcza jeśli na skutek przedmiotowego orzeczenia dojdzie do zmiany ww. przepisów Ordynacji podatkowej.

Sprawy dotyczące jednostek samorządu terytorialnego są coraz częściej rozpatrywane przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej i jeśli efektem takiego rozstrzygnięcia byłoby powstanie nadpłaty oraz oprocentowania od tej nadpłaty, wówczas JST, które mogłyby zawnioskować o nadpłatę w związku z orzeczeniem TSUE, miałyby czas, aby z należytą starannością przygotować korektę swojego rozliczenia bez ryzyka utraty części oprocentowania, co stanowiłoby dodatkową korzyść dla samorządów.

Źródło: Wyrok TSUE z 8 czerwca 2023 r., sygn. C-322/22

Sylwia Adamczyk-Kaczmara

Radca prawny, doradca podatkowy, Partner Associate w Zespole VAT dla sektora publicznego, Deloitte Doradztwo Podatkowe Dąbrowski i Wspólnicy sp.k.

Anna Myśliwiec
doradca podatkowy, Menedżerka w Zespole VAT dla sektora publicznego, Deloitte Doradztwo Podatkowe Dąbrowski i Wspólnicy sp.k.