Ustalenie wysokości ryczałtu dla informatyka – czynność dużego ryzyka

Przedsiębiorcy działający w branży IT, przy spełnieniu określonych przepisami warunków mogą korzystać z opodatkowania tej działalności w formie ryczałtu, na zasadach określonych w ustawie z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: ustawa o ryczałcie). Przy czym w zależności od zakresu wspomnianej działalności, opodatkowanie świadczonych przez nich usług informatycznych może się odbywać przy zastosowaniu 12% lub 8,5% stawki podatku.

Jak wynika z art. 12 ust. 1 pkt 2b lit. b ustawy o ryczałcie, 12% stawkę podatku stosuje się do przychodów ze świadczenia usług:

• związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0),
• związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1),
• objętych grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” (PKWiU 62.01.2),
• związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02),
• w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0),
• związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1);

Natomiast w zakresie pozostałych usług świadczonych przez informatyków, wolno stosować niższą stawkę podatku w wysokości 8,5%, która dotyczy działalności usługowej gdzie indziej niesklasyfikowanej (art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy o ryczałcie). Z tego nasuwa się konkluzja, że na gruncie przepisów o ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych, podstawową stawką podatku dla przedsiębiorców z branży IT jest 12%.

Do takich wniosków prowadzi również analiza wyjaśnień udzielanych przez organy podatkowe. W świetle interpretacji wydawanych przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), zgodnie z powołanymi wcześniej przepisami 12% stawka podatku była adresowana zasadniczo do przedsiębiorców zajmujących oprogramowaniem, a także doradztwem w zakresie oprogramowania, czy dotyczącym sprzętu komputerowego. Natomiast usługi świadczone przez podatników w pozostałym zakresie – korzystały z niższej 8,5% stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 17 kwietnia 2023 r. (nr 0115-KDST2-1.4011.92.2023.2.AW) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z wnioskodawcą, że wykonywanie na rzecz klienta technicznych audytów bezpieczeństwa IT (obejmujących aplikacje, infrastrukturę, systemy, sieci i procesy IT), w tym analizy kodów źródłowych aplikacji pod kątem występowania luk bezpieczeństwa – jako usług mieszczących się w grupowaniu PKWiU 62.02.30.0 – powinno być opodatkowane stawką ryczałtu 8,5% (tj. zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy o ryczałcie). Organ zaznaczył zarazem, że będzie tak pod warunkiem, że świadczone przez podatnika usługi „nie są związane z doradztwem w zakresie oprogramowania”.

Na możliwość stosowania przez podatników stawki 8,5% wskazują również inne  interpretacje KIS np. z 27 czerwca 2022 r. (nr 0115-KDWT.4011.353.2022.1.ANJ),                        z 28 czerwca 2022 r. (nr 0114-KDIP2-2.4011.369.2022.2.ASK), z 28 kwietnia 2023 r. (nr 0115-KDST2-2.4011.91.2023.2.PS), z 31 marca 2023 r. (nr 0112-KDSL1-2.4011. 38.2023.2.PR), z 27 kwietnia 2023 r. (nr 0113-KDIPT2-1.4011.159.2023.3.KD), czy z 19 maja 2023 r. (nr 0113-KDIPT2-1.4011.167.2023.3.MAP).

Stanowisko  fiskusa odnośnie do omawianej kwestii nie jest jednak jednoznaczne i można się również spotkać z niekorzystnymi dla podatników jego wyjaśnieniami tym zakresie. Organy podatkowe coraz częściej bowiem nakazują stosowanie wyższej 12% stawki podatku w odniesieniu do usług, które na pierwszy rzut oka nie zostały objęte zakresem ww. art. 12 ust. 1 pkt 2b lit. b ustawy o ryczałcie. Przy czym odnosi się to także do usług w zakresie pomocy technicznej, które nie są ściśle związane z oprogramowaniem, czy z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego  U podstaw takiej praktyki fiskusa leży założenie, że działalność informatyka nierozerwalnie wiąże się z działaniem sprzętu komputerowego, przy wykorzystaniu przeznaczonego do niego oprogramowania.

Przykładem niekorzystnej linii skarbówki odnośnie do omawianej kwestii jest interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 kwietnia (nr 0112-KDSL1-2.4011.48.2023.3.AP). Pismo zostało wydane na wniosek podatnika świadczącego usługi polegające na doradzaniu kontrahentom, jak konfigurować rozwiązania informatyczne dostarczane przez inne firmy. W ramach wspomnianych usług (klasyfikowanych przez wnioskodawcę według symbolu PKWiU 62.02.30.0) mieściły się m.in. szkolenia pracowników i klientów usługodawcy, pomoc techniczna jak rozwiązywać problemy napotykane podczas konfiguracji i działania ich systemów informatycznych, a także testowanie oprogramowania, jego konfiguracja i automatyzacja procesów. Wnioskodawca wprowadzał również niezbędne poprawki i usprawnienia, tak aby końcowy użytkownik systemu  mógł pracować sprawniej i wydajniej. We wniosku o wydanie interpretacji zaznaczył, że na żadnym etapie prace te nie wymagały pisania oprogramowania. Chodziło jedynie o wykorzystanie narzędzi dostarczonych przez producenta oprogramowania i własnego doświadczenia. W wydanej interpretacji indywidualnej – będącej odpowiedzią na wspomniany wniosek – dyrektor KIS zajął niekorzystne dla przedsiębiorcy stanowisko. Uznał w niej bowiem, że świadczone przez niego usługi, sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 62.02.30.0 – są związane z doradztwem w zakresie oprogramowania. W konsekwencji właściwa będzie dla nich 12% stawka podatku.

Na brak możliwości stosowania 8,5% podatku w odniesieniu do usług wspierających programistów dyrektor KIS wskazał także m.in. w interpretacjach indywidualnych z 30 marca 2023 r. (nr 0114-KDIP3-2.4011.1198.2022.4.BM), z 4 kwietnia 2023 r. (nr 0112-KDSL1-2.4011.37.2023. 3) oraz z 19 maja 2023 r. (nr 0113-KDIPT2-1.4011.201.2023.2.AP).

Co istotne, poglądy zbieżne z prezentowanymi w tej kwestii przez fiskusa wyrażają ostatnio także sądy administracyjne. Tytułem przykładu można wskazać na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z  5 kwietnia 2023 r. (sygn. akt I SA/Łd 72/23). Dotyczył on podatnika świadczącego m.in. usługi wsparcia informatycznego systemu SAP, a także przeprowadzania jego manualnych testów (testowanie oprogramowania). WSA zgodził się w powołanym orzeczeniu z organem podatkowym, że skoro system SAP jest oprogramowaniem (wspomagającym prowadzenie przedsiębiorstwa), to przedstawione usługi niewątpliwie są związane z oprogramowaniem. Dlatego podlegają one opodatkowaniu 12% stawką ryczałtu.

Na podstawie dostępnego orzecznictwa sądowego i wyjaśnień organów podatkowych można wysnuć wniosek, że stosowanie przez informatyków 8,5% stawki ryczałtu jest obarczone dużym ryzykiem. Samo oparcie się przez nich na grupowaniu PKWiU nie będzie w tym przypadku wystarczające, ponieważ niezbędna jest dodatkowo bardzo dokładna analiza pozwalająca na stwierdzenie, że świadczone przez podatnika usługi nie są związane oprogramowaniem. W praktyce może okazać się to bardzo trudne, zwłaszcza w obliczu bardzo dynamicznego rozwoju sektora IT i  pojawiania się innowacyjnych  rozwiązań w tym zakresie, co często nie pozwala na jednoznaczne rozgraniczenie i sklasyfikowanie związanych z nimi usług.

Nic więc dziwnego, że problemy z przyporządkowaniem właściwego dla nich sposobu opodatkowania mają nie tylko przedsiębiorcy, ale również urzędnicy skarbowi. W konsekwencji wyjaśnienia fiskusa – w tym także interpretacje indywidualne wydawane w tym zakresie przez dyrektora KIS – nie są jednolite, co z pewnością nie ułatwia życia przedsiębiorcom i księgowym. Jakkolwiek mogą one zawierać pewne wskazówki co do sposobu opodatkowania w konkretnej sytuacji, to jednak należy pamiętać o tym, że chronią one jedynie tych podatników, którzy je otrzymali. Ponadto mogą być one zmienione z urzędu przez dyrektora KIS albo uchylone przez sąd.

Jednak nawet interpretacja uzyskana we własnej sprawie nie zapewni ochrony, jeżeli np. okaże się, że przedsiębiorca we wniosku o jej wydanie nie opisał rzetelnie swojej sytuacji (pod kątem obecnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego). Dlatego warto również rozważyć przyjęcie najbardziej bezpiecznego rozwiązania, jakim jest rozliczanie świadczonych usług związanych z IT ryczałtem ewidencjonowanym w wysokości 12% przychodów.