Pytanie: Proszę o odpowiedź, jak to jest z umowami o dzieło i 50% kosztów uzyskania przychodu? W naszej firmie dużo takich umów zawiera się z osobami fizycznymi np. prace scenariuszowe, montaż materiałów video do filmu, wykonanie zdjęć z drona itp., wygłoszenie wykładu. Czy tutaj można liczyć 50% kosztów. Jakie są zasady?

Odpowiedź:

Koszty uzyskania niektórych przychodów z tytułu umowy o dzieło przynoszącej przychody z działalności wykonywanej osobiście, potrąca się w wysokości 20% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Jednakże koszty te mogą być - pod pewnymi warunkami, wyższe. Mianowicie wtedy, gdy przychody pochodzą z praw majątkowych. Koszty w tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami wynoszą 50% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne.

Koszty ograniczone są w stosunku rocznym do kwoty 42.764 zł.

Fakt korzystania przez twórcę z praw autorskich powinien wynikać z treści zawartej umowy o dzieło lub z treści wystawionego rachunku.

Zastosowanie podwyższonych, 50% kosztów uzysku zależy od:

1) wystąpienia przedmiotu praw majątkowych (autorskich) w postaci utworu lub artystycznego wykonania, oraz

2) osiągnięcia przychodu bezpośrednio związanego z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi; przychód stanowi skutek takiego korzystania lub rozporządzenia w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego.

Przedmiotem umowy o dzieło powinno być więc w tej sytuacji wykonywanie prac związanych z prawami autorskimi. Ustalenie czy określony przychód został osiągnięty z tytułu praw autorskich lub pokrewnych należy ocenić w świetle przepisów ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 80 poz. 904), które definiują „utwór” i określają co może być przedmiotem prawa autorskiego.

W przypadku, gdy wykonana praca posiada status utworu, w umowie ze stroną zamawiającą, powinien się znaleźć zapis odnośnie jego twórczego, indywidualnego charakteru oraz postanowienie o przeniesieniu majątkowych praw autorskich do zamawianego dzieła na podmiot zamawiający.

Fakt korzystania przez podatnika z prawa autorskiego powinien być udokumentowany, gdyż warunkiem zastosowania kosztów autorskich jest zaistnienie utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, udzielenie przez twórcę licencji na korzystanie z danego utworu, względnie rozporządzenia majątkowymi prawami autorskimi do tworzonego dzieła. Wykonywanie pracy twórczej nie oznacza bowiem automatycznie powstania utworu i przejścia praw z tego tytułu na pracodawcę.

Reasumując, jeżeli praca wykonana przez np. fotografa jest twórcza tzn. niepowtarzalna, ma indywidualny charakter oraz spełnia wszystkie przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim, to wówczas do dochodów osiągniętych z tego tytułu mogą mieć zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodu.

Od 1 stycznia 2018 r. wejdą zmiany w zakresie stosowania kosztów autorskich. Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje wzrost rocznego limitu kosztów z 42.764 zł do kwoty 85.528 zł. Jednocześnie jednak koszty te będą miały zastosowanie wyłącznie do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności:

1) twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

2) badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;

3) artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;

4) w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;

5) publicystycznej

art. 22 ust. 9 pkt 3, pkt 4, ust. 9a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)
art. 1 pkt 8 lit. d-f ustawy z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (czeka na podpis Prezydenta).

Autor: Izabela Nowacka

Ekonomista, specjalizuje się w prawie pracy, ubezpieczeniach społecznych i prawie podatkowym. Autorka licznych publikacji z zakresu rozliczania wynagrodzeń, współpracuje z wieloma wydawnictwami, jest autorką publikacji m.in. w Rzeczpospolitej, Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Monitorze rachunkowości budżetowej