Jaką formę opodatkowania wybrać zakładając firmę w branży budowlanej

Przy dokonywaniu wyboru opodatkowania warto  pamiętać, że możemy korzystać tylko z form opodatkowania przewidzianych przez przepisy prawne dla określonych grup podatników. Oznacza to, że możemy wybierać, ale tylko zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Czynnikami, które należy brać przy wyborze formy opodatkowania działalności gospodarczej są przede wszystkim:

• rodzaj działalności;
• forma prawna prowadzonej działalności;
• dochowanie terminu wyboru formy innej niż opodatkowanie progresywne;
• rozmiar zatrudnienia;
• wielkość kosztów;
• świadczenie usług na rzecz określonych podmiotów;
• korzystanie z usług innych podmiotów gospodarczych;

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą w branży budowlanej mogą wybrać trzy formy opodatkowania:

• zasady ogólne, czyli opodatkowanie według skali,
• podatek liniowy,
• zryczałtowany podatek płacony od przychodu.

Każda z tych forma ma swoje plusy i minusy, o czym w dalszej części opracowania.

W przypadku podatku dochodowego opłacanego według zasad ogólnych podstawą do wyliczenia podatku jest dochód, rozumiany jako różnica między przychodami uzyskanymi przez podatnika a kosztami poniesionymi w celu uzyskania tych przychodów.

Przepisy ustawy o PIT, przewidują dwie stawki podatkowe:

•          12% dla dochodów nieprzekraczających 120.000 zł,

•          32% dla nadwyżki ponad 120.000 zł.

Ponadto w przypadku opodatkowania według skali zastosowanie znajduje tzw. kwota wolna.

Podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych mają obowiązek, bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy. Roczna kwota wolna od podatku wynosi 30.000 zł. Ustalając zaliczki na podatek dla przedsiębiorcy w trakcie roku, należy odliczać kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 3.600 zł.

30.000 zł (kwota wolna od podatku) × 12% (wysokość podatku w pierwszym progu skali podatkowej) = 3.600 zł

W przypadku działalności gospodarczej, ustalając zaliczkę na podatek za każdy miesiąc, liczymy przychody i koszty narastająco od początku roku. W związku z tym kwotę wolną przy ustalaniu zaliczki podatku za każdy miesiąc uwzględniamy w całości, czyli w wysokości 3.600 zł. Innymi słowy, dopiero po przekroczeniu 30.000 zł dochodu, należy opłacać zaliczki na podatek dochodowy.

W przypadku podatników osiągających wyższe dochody i tym samym przekraczających pierwszy próg dobrym rozwiązaniem jest wybór tzw. podatku liniowego płaconego według jednolitej 19% stawki. Niezaprzeczalnym atutem opodatkowania w formie podatku liniowego jest stała, dość niska stawka podatku niezależnie od wysokości dochodu.

Do minusów tej formy opodatkowania należy to, że podatnik, obliczając podatek, nie skorzysta z kwoty wolnej od podatku. Ponadto korzystanie z tej formy opodatkowania wyłącza prawo do rozliczania się wspólnie z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Aby skorzystać z tej formy opodatkowania należy złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.

Podatnik może zawiadomić na piśmie o rezygnacji z opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej podatkiem liniowym lub złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przed upływem wspomnianego wyżej terminu.

Wybór sposobu opodatkowania dokonany w oświadczeniu dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do dnia 20. stycznia roku podatkowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania.

Podstawą opodatkowania, podobnie jak przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jest dochód, czyli nadwyżka sumy przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Podatnicy mają obowiązek wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, bez wezwania, do dnia 20. każdego miesiąca. Zaliczka stanowi 19% wyliczonego dochodu (pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne – o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, w 2024 roku limit wynosi 11.600 zł).

W przypadku podatku liniowego szczególną uwagę należy poświęcić na świadczenie usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy.

Jeżeli podatnik, który wybrał liniowy sposób opodatkowania, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w sposób liniowy i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Podstawową cechą opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest to, że na wielkość należnego podatku nie mają wpływu ponoszone w działalności koszty. W ryczałcie ewidencjonowanym nie występuje w ogóle (w sensie prawnym) kategoria kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca wiąże wysokość podatku jedynie z wielkością przychodów. To one są podstawą opodatkowania ryczałtem.

Ryczałt stosowany jest często w odniesieniu do osób, które świadczą pracę na samozatrudnieniu gdzie koszty materiałów ponosi zlecający wykonanie prac czy główny inwestor.

W przypadku ryczałtu podobnie, jak przy wyborze podatku liniowego, istnieją ograniczenia w przypadku świadczenia pracy na rzecz byłego pracodawcy.

Zgodnie bowiem art. 8 ust. 2 ustawy o zryczałtowanym podatku, jeżeli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub jeden ze wspólników:

1. wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
2. wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym

- w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Przy wyborze formy opodatkowania należy brać pod uwagę również obciążenia, jakie nas czekają z tytułu składki zdrowotnej. Jej wysokość jest bowiem różna w zależności od wybranej metody obliczenia podatku.

W przypadku opodatkowaniu według skali składka zdrowotna wynosi 9% od dochodu. W takiej sytuacji odliczenie nie przysługuje.

Natomiast w przypadku podatku liniowego składka zdrowotna wynosi 4,9% od dochodu. W takiej sytuacji składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone za siebie w ramach działalności można (alternatywnie):

• zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów albo
• odliczyć od dochodu.

Łączna wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku 2024 kwoty 11.600 zł.

Obecnie w zakresie składki zdrowotnej najbardziej korzystną formą opodatkowania jest ryczałt. Składka na ubezpieczenie  zdrowotne w przypadku ryczałtu, zależy od przychodów. I tak w w 2024 roku:

• przychody do 60.000 zł – -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 419,46 zł;
• przychody od 60 .000 do  - 300.000 zł – -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 699,11 zł;,
• przychody powyżej> 300.000 zł – -> składka zdrowotna jako 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 1.258,39 zł.

Podatnicy, którzy rozliczają się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mają prawo odliczenia od przychodu kwoty odpowiadającej 50% zapłaconych w danym roku podatkowym składek zdrowotnych.

Jak widać wybór najkorzystniejszej formy opodatkowania zależy od wielu czynników i każdą sytuację należy ocenić indywidualnie, po dokonaniu odpowiedniej analizy.

W sytuacji gdy rozmiar prowadzonej działalności jest nie duży i  nie generujemy dużych kosztów optymalną formą opodatkowania jest ryczałt. Natomiast gdy dochody nie przekraczają kwoty 120.000 zł, a posiadamy koszty (zakup materiałów, koszty zatrudnienia, leasingi itp.) warto zastanowić się na zasadami ogólnymi.

Natomiast przedsiębiorcy osiągający dochody powyżej 120.000 zł, najlepiej jak wybiorą podatek liniowy.