Co się stanie, jak nie rozliczę PIT-u?

Personal Income Tax, znany jako PIT, to zbiór formularzy przeznaczonych dla podatników, którzy w poprzednim roku uzyskali dochody z różnych źródeł. O wyborze właściwego PIT-u trzeba jednak samemu pamiętać. W innym wypadku fiskus uzna, że rezydent podatkowy z nim się nie rozliczył. Szczegółowe informacje warto sprawdzać w internecie na stronach takich jak np. https://www.pit.pl/pit.

Najpopularniejszym typem deklaracji podatkowej jest PIT-37. Do jego wypełnienia zobowiązane są osoby, które osiągnęły dochód z tytułu umowy o pracę lub cywilnoprawnej (w tym m.in. zlecenia). W tym drugim przypadku należy również wypełnić druk PIT-11. Co ważne, sam PIT-37 można rozliczać indywidualnie, z osobą, z którą jest się w związku małżeńskim oraz z dzieckiem, gdy samotnie się je wychowuje.

Osobny wzór formularzy przewidziany jest dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej. W ich przypadku uzupełnić trzeba PIT-36. Ten druk powinny wypełnić także te osoby, które miały straty w latach poprzednich, rozliczają przychód małoletniego w ramach własnego oraz zobowiązane są do zapłacenia podatku od środków trwałych takich jak np. nieruchomości, maszyny i żywy inwentarz. Oprócz tego istnieje PIT-36L, który przeznaczono dla przedsiębiorców płacących podatek liniowy z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przedsiębiorcy odprowadzający podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zobowiązani są do złożenia deklaracji PIT-28. Dotyczy ona działalności jednoosobowych, wspólników spółek jawnych i cywilnych oraz osób rozliczających dochód z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy itp.

Kolejnym rodzajem druku jest PIT-38. Jego złożenie jest obowiązkowe dla podatników, którzy wzbogacili się wskutek sprzedaży papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych (np. kryptowalut), posiadanych akcji spółek oraz realizacji praw, do których uprawniały. Z kolei ci podatnicy, którzy osiągnęli korzyść z tytułu egzekucji praw do nieruchomości, a także jej sprzedaży jako osoba fizyczna, powinni wypełnić formularz PIT-39.

Wybór niewłaściwego formularza będzie wymagał ponownego rozliczenia się z fiskusem. Co więcej, należy pamiętać również o poprawnym wypełnieniu wszystkich pól. Literówka w danych osobowych, niewłaściwa cyfra w numerze PESEL czy też źle zaokrąglona kwota do oddania urzędowi to również powody, przez które trzeba będzie na nowo wypełnić PIT.

Urzędy skarbowe pomijają wyciąganie konsekwencji prawnych wobec osób, które przedłożyły nowy PIT przed wysłaniem wezwania do jego korekty. Jeśli jednak podatnik nie jest świadom błędu, otrzyma pocztą urzędowe pismo z wezwaniem do poprawy danych. Zazwyczaj złożenie tzw. czynnego żalu wystarcza, by uniknąć sankcji finansowych za popełnione błędy. To samo działanie zwykle wystarcza, gdy podatnik spóźnił się z przedłożeniem deklaracji podatkowej na czas.

Z tego powodu warto pamiętać, by sprawdzać swoją deklarację podatkową w systemie e-PIT. Wprawdzie od 2019 roku urzędy skarbowe same rozliczają osoby fizyczne podlegające dawniej obowiązkowi złożenia formularza PIT-37, to niemniej jednak elektroniczne narzędzie nie może przewidzieć wszystkiego np. jednorazowego dochodu uzyskanego z innego źródła niż umowa o pracę lub cywilnoprawna. W takim przypadku stosowne informacje trzeba dopisać, logując się do systemu przy pomocy e-dowodu osobistego lub profilu zaufanego.

Ignorowanie wezwania do poprawy deklaracji podatkowej lub niezłożenie jej wcale skłoni urząd skarbowy do wysnucia podejrzenia o dokonaniu wykroczenia albo przestępstwa. Już to rozróżnienie wskazuje, że każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie. O tym, jak zostanie zaklasyfikowana, decyduje przede wszystkim skala błędu.

Jako wykroczenie urząd potraktuje sytuację, w której petent zalega z podatkami do kwoty nieprzekraczającej pięciokrotności pensji minimalnej brutto. W takim przypadku nałożona kara wynosi od 10% do 20-krotności aktualnego najniższego ustawowo wynagrodzenia brutto. Wpływ na wysokość ewentualnej kary mają czynniki osobiste takie jak sytuacja materialna podatnika. Można starać się o jej zaniechanie, przedkładając deklarację czynnego żalu. Należy jednak liczyć się z tym, że urząd skarbowy tym razem nie uwzględni prośby podatnika.

Powyżej tej kwoty czyn traktowany jest już jako przestępstwo podatkowe. Takiego czynu nie rozpatruje już urząd skarbowy, ale sąd. Zakres kar jest bardzo różny i zależy od skali oszustwa. W pewnych przypadkach orzeczona może zostać wysoka grzywna, a w innych nawet kara pozbawienia wolności.

Warto też wiedzieć, że nie z każdego przychodu trzeba się rozliczać. Jednym z przykładów jest kwota wolna od podatku. Wraz z wprowadzeniem pakietu ustaw zwanych Polskim Ładem wzrosła ona do wysokości 30 tys. zł. W formularzu PIT nie trzeba wpisywać również dochodu uzyskanego z tytułu umów cywilnoprawnych, jeśli kwota zarobku nie przekroczyła 200 zł brutto.

Dodatkowemu obciążeniu nie podlega także zysk osiągnięty w wyniku zwycięstwa w grach losowych, zakładach wzajemnych oraz konkursach. W tym wypadku otrzymanej nagrody rzeczowej lub pieniężnej nie uwzględnia się w druku PIT, ale odprowadza zryczałtowany podatek w wysokości 10%.

Dzięki informatyzacji usług publicznych rozliczenie się z fiskusem jest dziś zdecydowanie łatwiejsze niż dawniej. Mimo tego należy pamiętać, że system elektroniczny nie jest wszechwiedzący. Właśnie dlatego lepiej jest kontrolować składanie deklaracji i sprawdzić swój PIT, unikając tym samym mniejszych lub większych konsekwencji swojego zaniedbania.