Bez szans na szybką podwyżkę kwoty wolnej od PIT – MF odkryło karty

W lipcu br. państwa członkowskie w Radzie Unii Europejskiej  zdecydowały o uruchomieniu wobec Polski, a także sześciu innych państw wspólnoty, tzw. procedury nadmiernego deficytu. Procedurę tę wdraża się, jeśli w danym kraju UE deficyt sektora finansów publicznych przekroczy 3% PKB lub gdy dług publiczny jest wyższy niż 60%. PKB. Mechanizm ten ma na celu zapewnienie stabilności finansowej państw członkowskich poprzez kontrolę ich polityki budżetowej.

W związku z zaistniałymi zdarzeniami rząd przedstawił plan działań w ramach walki z nadmiernym deficytem na najbliższe lata. Jego elementem jest przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 8 października br. „Średniookresowy plan budżetowo-strukturalny na lata 2025-2028”. Informacje na jego temat można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Jak wynika z opublikowanego przez ten resort komunikatu, plan zakłada ograniczenie deficytu nominalnego poniżej 3% PKB w 2028 roku i w efekcie wyjście z procedury nadmiernego deficytu oraz wprowadzenie długu na ścieżkę jego stopniowej redukcji (docelowo poniżej 60% PKB). Najważniejszy element planu stanowi ścieżka wydatków sektora do 2028 roku, która powinna zapewnić w średnim okresie zgodność deficytu i długu sektora z przepisami UE. 

Przedsiębiorców i pozostałych podatników PIT z pewnością zainteresuje to, jak założenia rządowego planu przełożą się na ich sytuację finansową. Niestety, specjaliści zajmujący się finansami nie mają dla nich dobrych wieści. Dominuje wśród nich przekonanie, że deficyt negatywnie odbije się na realizacji przez rządzących ich obietnic, dotyczących m.in. podniesienia kwoty wolnej od podatku. Przypomnijmy, że przez dłuższy czas kwota ta była zamrożona, pozostając na stosunkowo niewysokim poziomie. Sytuację zmienił w dużym stopniu dopiero tzw. Polski Ład, na podstawie którego kwota ta od 1 stycznia 2022 r. wzrosła do 30.000 zł.

Wiele wskazywało jednak na to, że to nie koniec pozytywnych zmian w omawianym zakresie dla podatników PIT. Kolejne podwyższenie tej kwoty było bowiem jedną ze sztandarowych obietnic Koalicji Obywatelskiej przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi w 2023 roku. Zapowiedź podniesienia kwoty wolnej od podatku – tym razem z 30.000 zł do 60.000 zł  w przypadku podatników rozliczających się według skali podatkowej, w tym także przedsiębiorców i emerytów – padła w postulatach KO pt. „100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów!”. Tam też zapowiedziano obniżenie podatków. Wskazano, że osoby zarabiające do 6.000 zł brutto (także na działalności gospodarczej) i pobierające emeryturę do 5.000 zł brutto nie będą płaciły podatku dochodowego. Resort finansów już po wyborach podtrzymywał te obietnice, przyznając jednak, że nie zostaną one szybko zrealizowane. W sierpniu br. Minister Finansów przekazał za pośrednictwem mediów, że podniesienie kwoty wolnej od podatku dochodowego do 60.000 zł nie wejdzie do budżetu na  2025  rok.

Zdaniem specjalistów – przy obecnym deficycie budżetowym – w najbliższym czasie nie ma to większych szans. Do takich wniosków skłania zresztą analiza treści przytoczonego dokumentu, w której nie ma mowy o takiej podwyżce.

Istnieją przesłanki do przyjęcia, że w najbliższych latach nie należy się spodziewać nie tylko podwyższenia kwoty wolnej w PIT, ale również korzystnych dla podatników zmian w zakresie  stawek i  progów w tym podatku (czyli granicznych wysokości dochodu decydujących o wysokości podatku  według skali podatkowej). Obecnie kształtują się one następująco:

• pierwszy próg podatkowy – obejmuje dochody do 120.000 zł i jest opodatkowany stawką 12%,
• drugi próg podatkowy – dotyczy dochodów powyżej 120.000 zł, gdzie nadwyżka ponad tę  kwotę  jest opodatkowana wyższą  stawką 32%.

O zamrożeniu na najbliższe lata progów podatkowych świadczy wprost zapis w rozdziale I.2. komentowanego dokumentu, zatytułowanym „Projekcja budżetowa”. W dokumencie tym, na stronie 19 stwierdzono bowiem, że rozpoczęcie redukcji deficytu w 2025 roku wspierać będą m.in. „utrzymanie progów PIT i kwoty wolnej od podatku przy nominalnych wzrostach wynagrodzeń i emerytur”. Jest w nim także  mowa (na stronie 25) o „utrzymaniu parametrów skali podatkowej w PIT” oraz o  „utrzymaniu na niezmienionym poziomie progów podatkowych w PIT w kolejnych latach”. Z tego nasuwa się konkluzja, że zamrożenie przedmiotowych progów nie będzie dotyczyć tylko 2025 roku, lecz dłuższej perspektywy czasowej. Potwierdza to również  zapis w tabeli nr 9 na stronie 27 „Średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego na lata 2025-2028” (pt. „Orientacyjne działania po stronie dochodów i wydatków przewidziane w Planie”) – gdzie jako planowany termin realizacji działań w zakresie „utrzymania parametrów skali podatkowej w PIT” wskazano jednoznacznie lata 2025-2028.

Brak podwyższenia w najbliższym czasie kwoty wolnej od podatku do 60.000 zł, połączony z pozostawieniem na niezmienionym poziomie progów podatkowych – oznaczają negatywne skutki dla podatników PIT. W wyniku tego wielu z nich z każdym kolejnym rokiem będzie  płacić wyższe podatki, zwłaszcza w obliczu inflacji, która napędza wzrost wynagrodzenia za pracę. Czy to minimalnego, podwyższanego ostatnimi czasy nawet dwa razy ciągu  w roku, czy w związku z rosnącą  presją płacową  na pracodawców. Jest ona   z  jednej strony skutkiem niedoboru rąk do pracy, z drugiej zaś  postulatów podwyżek wynagrodzeń wobec inflacyjnej utraty wartości pieniądza. Podwyżki te sprawiają, że coraz więcej osób przekracza kwotę wolną od podatku, tak samo jak limit dochodów decydujący o „wpadnięciu” w drugi próg podatkowy, wiążący się z zapłatą PIT według wyższej 32% stawki podatku.