Ordynacja podatkowa 2020: Czy przedsiębiorca dogada się z urzędnikiem

Co prawda instytucja umowy podatkowej została uregulowana w dziale III rozdziału 10 dotyczącym postępowania podatkowego, ale jej stosowanie nie będzie ograniczone tylko do tego postępowania. Będzie mogła być również uwzględniana w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej oraz zawarta wskutek mediacji.

Przepisy projektu nowej Ordynacji podatkowej zawierają procedury oparte na zasadzie konsensusu, które mają przyczynić się do oszczędności czasu i środków finansowych obu stron sporu, zwiększyć efektywność działania organów podatkowych oraz odciążyć sądy administracyjne.

Jedną z nich stanowi umowa podatkowa, która może być zawarta za zgodą lub na wniosek strony. Oznacza to, że treść umowy podatkowej w całości może odpowiadać pierwotnemu stanowisku jednej ze stron (organu podatkowego lub podatnika). Umowa podatkowa nie będzie jednak polegać na ustaleniach, w tym wzajemnych ustępstwach, dotyczących bezpośrednio wysokości wymiaru podatku. Oznacza to, że przedmiotem uzgodnień między organem podatkowym a zobowiązanym nie może stać się bezpośrednio kwota podatku.

Treść ustaleń między organem a stroną postępowania może dotyczyć sytuacji, gdy strona z własnej woli podejmie określone działania, np. cofnie wcześniej wniesiony środek zaskarżenia, zmodyfikuje swoje żądanie we wniosku o stwierdzenie nadpłaty lub nie wniesie środka zaskarżenia od decyzji opartej na umowie podatkowej. Przedsiębiorca nie będzie jednak w umownie zobowiązany, aby to uczynić – nie będzie związany ustaleniami wynikającymi z umowy podatkowej.

Zastosowanie tej procedury zostało ograniczone do określonych wskazanych w projekcie ustawy przypadków. Umowa podatkowa może więc polegać na wzajemnych ustępstwach i zostaje zawarta w granicach prawa przez przyjęcie przez organ podatkowy oraz stronę ustaleń, w szczególności:

• w przypadku wątpliwości co do stanu faktycznego w sprawie, w tym wtedy, gdy ich usunięcie w postępowaniu wiązałoby się z nadmiernymi trudnościami lub kosztami niewspółmiernymi do rezultatu,
• w przedmiocie charakteru albo wartości transakcji, czynności lub zdarzenia,
• w przedmiocie zastosowania ulg w spłacie podatków, w szczególności rodzaju ulgi, którą należy zastosować, oraz sposobu jej zastosowania,
• co do poszczególnych zagadnień wynikających z toku postępowania podatkowego,
• gdy przepis szczególny tak stanowi.

W celu zawarcia umowy podatkowej organ podatkowy może zorganizować spotkanie uzgodnieniowe oraz określić sposób jego dokumentowania. Ze spotkania uzgodnieniowego będzie sporządzany protokół. Jego przebieg może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk, w tym na informatycznych nośnikach danych.

Przed zawarciem tej umowy organ podatkowy może zwrócić się do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o opinię w sprawie zasadności jej zawarcia. Niewydanie przez niego opinii w terminie 21 dni od dnia zwrócenia się o nią uważa się za równoznaczne z opinią o zasadności zawarcia umowy podatkowej. Z zawarcia umowy zostanie sporządzony protokół, którego odpis doręcza się stronie.

Ustaleniami wynikającymi z umowy jest związany organ podatkowy. Oznacza to, że ustalenia te organ podatkowy jest zobowiązany przyjąć i odzwierciedlić w treści swojego rozstrzygnięcia – decyzji podatkowej (ewentualnie w procedurach innych niż postępowanie podatkowe, w treści protokołu kontroli podatkowej, wyniku kontroli celno-skarbowej lub innym sposobie zakończenia procedury).

Nie są wiążące ustalenia wynikające z umowy podatkowej zawartej z naruszeniem przepisów prawa lub co do której zaistniały przesłanki uzasadniające wznowienie postępowania lub stwierdzenie nieważności decyzji.

W przypadku gdy wznowienie postępowania jest możliwe tylko na wniosek, ustalenia wynikające z umowy podatkowej nie są wiążące, tylko w przypadku gdy strona o to wniesie.

Organ podatkowy może nie uwzględnić ustaleń wynikających z umowy podatkowej w decyzji wymiarowej wydanej w wyniku procedury wzajemnego porozumiewania lub procedury arbitrażowej, prowadzonej na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Przepisy dotyczące umowy mają zastosowanie w postępowaniu podatkowym, zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji (stąd ich umiejscowienie w dziale III rozdziału 10 Ordynacji podatkowej). Mają jednak odpowiednie zastosowanie także w innych procedurach podatkowych.

Na podstawie art. 603 nowej ordynacji, który reguluje w rozdziale 7 czynności sprawdzające, możliwe jest stosowanie umowy podatkowej do tej procedury. Stanowi on, że w sprawach nieuregulowanych w tym rozdziale stosuje się odpowiednio m.in. przepisy rozdziałów 7, 10, 11, 15, 17, 23, 24 działu III.

Podobnie określono odesłanie w art. 631, który znajduje się w rozdziale 8 dotyczącym regulacji związanych z kontrolą podatkową. W sprawach nieuregulowanych w tym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy m.in. rozdziałów 7–11, 15, 17, 23, 24 działu III.

Ponadto art. 390 projektu nowej Ordynacji podatkowej zawiera stwierdzenie,żedo umowy podatkowej zawartej wskutek mediacji stosuje się odpowiednioprzepisy rozdziału 10, z wyjątkiem przepisów dotyczących organizacji spotkania uzgodnieniowego i sporządzania protokołu.

Oznacza to, że uzgodnienia dokonywane w ramach umowy podatkowej mogą mieć zastosowanie również w tych innych procedurach poza postępowaniem podatkowym.

Sprawdź też:

Przygotuj się na zmiany w Ordynacji podatkowej od 2019 roku

Źródło:

• art. 380−382, art. 390, art. 603, art. 631 projektu z 4 lipca 2018 r. ustawy Ordynacja podatkowa (obecnie jest na etapie opiniowania).