Nowe uprawnienia urzędników KAS od 2019 roku

Będzie się to wiązać z możliwością wręczania przez kontrolujących upoważnienia do kontroli już nie tylko kontrolowanemu lub jego pełnomocnikowi, ale także osobie uprawnionej do odbioru korespondencji, jak i osobie kierującej lub nadzorującej zakład podmiotu zagranicznego działający na terytorium Polski. Jeżeli żadna ze wskazanych wyżej osób nie będzie obecna, upoważnienie do wszczęcia kontroli będzie mogło nawet zostać przedłożone pracownikowi kontrolowanego. Wskazuje się, że regulacje te mają mieć m.in. charakter prewencyjny i zmierzają do eliminowania przypadków unikania doręczenia upoważnienia do kontroli celno-skarbowej.

Kolejną ważną zmianą jest rozszerzenie definicji kontrahenta kontrolowanego z art. 79 ustawy o KAS. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu, zakres pojęcia kontrahenta kontrolowanego poszerzony został również o przewoźników realizujących przewóz towarów na rzecz kontrolowanego lub jego dostawców lub nabywców oraz o podmioty prowadzące działalność polegającą na magazynowaniu, przepakowywaniu, przeładunku, przesyłaniu towaru, działające zarówno w imieniu dostawców, jak i nabywców biorących pośrednio lub bezpośrednio udział w dostawie towaru.

Rozszerzeniu uległy także kompetencje naczelników urzędów celno-skarbowych, którzy będą mogli od teraz orzekać o przepadku przedmiotów bezpośrednio związanych z kontrolą. Zmiana taka ma pozwolić na usprawnienie procesu likwidacji przedmiotów objętych przepadkiem. Wraz z nowelizacją ustawy o KAS, zmianie uległy także przepisy Kodeksu karnego skarbowego, przenoszące na naczelników urzędów celno-skarbowych wyłączne kompetencje do prowadzenia postępowań przygotowawczych dotyczących wystawiania przez kontrolowanego pustych faktur lub prób wyłudzania zwrotów z VAT.

Ważna zmiana została także wprowadzona w ustawie o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nią organy podatkowe będą mogły odmówić rejestracji lub wyrejestrowania z rejestru podatnika VAT, gdy zostało wobec niego wydane przez sąd orzeczenie o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej. Organ podatkowy będzie mógł dokonać tych czynności, bez konieczności informowania o tym podatnika, którego to dotyczy.

Ponadto, zgodnie z nowelizacją, dostęp do informacji objętych tajemnicą bankową mają uzyskać również naczelnicy urzędów skarbowych. Do tej pory uprawnienie takie przysługiwało wyłącznie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej oraz naczelnikom urzędów celno-skarbowych. Poszerzeniu ulegnie także zakres przypadków, w których wskazane wyżej organy będą mogły uzyskać wgląd do informacji objętych tajemnicą bankową. Dostęp do tego rodzaju informacji przysługiwać bowiem będzie w związku z wszczętą kontrolą celno-skarbową, kontrolą podatkową albo toczącym się postępowaniem podatkowym albo czynnościami audytowymi przewidzianymi w ustawie o KAS.

Dodatkowo, nowelizacja nadaje szefowi KAS oraz naczelnikom urzędów celno-skarbowych nowe uprawnienie do uzyskiwania od instytucji finansowych określonych informacji, jeśli tylko organy te uprawdopodobnią, że dana osoba lub podmiot może wykorzystywać rachunek bankowy do działalności niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, do uzyskiwania przychodów niezadeklarowanych lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Ta nowa kompetencja zgodnie z uzasadnieniem do ustawy ma na celu skuteczniejszą egzekucję należności budżetowych, które nie są opodatkowane.

Rozszerzone zostaną także kompetencje naczelników urzędów skarbowych poprzez przyznanie im uprawnienia do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatycznego w celu wglądu do danych Systemu Informacyjnego Schengen w zakresie osób oraz pojazdów silnikowych o pojemności silnika powyżej 50 cm³, statków wodnych, statków powietrznych i kontenerów. Wgląd do takich danych uzasadniany jest faktem, że niektóre urzędy skarbowe realizują zadania w zakresie poboru należności w obszarze podatku akcyzowego, które pozostawały dotychczas we właściwości urzędów celnych oraz oddziałów celnych.

Godną uwagi jest także zmiana, którą wprowadzono w przepisach ustawy o grach hazardowych. Organom KAS zostanie przyznany dostęp do szeregu danych wymaganych przez przepisy ustawy, do których należą dane objęte rejestrem gości, zapisy z audiowizyjnego systemu kontroli gier oraz wysokości wygranych lub przegranych uczestników gier.

Nowelizacja ustawy o KAS wprowadza wiele bardzo ważnych zmian w szeroko pojętym prawie podatkowym. Dodatkowe uprawnienia nadane organom podatkowym, już na wcześniejszych etapach legislacji budziły pewne kontrowersje i zastrzeżenia ekspertów. Nie można im jednak odmówić tego, że zdecydowanie są kolejnym krokiem do uszczelniania systemu podatkowego w Polsce.

Głównym celem wprowadzanych zmian jest usprawnienie procesu przeprowadzanych kontroli, co dokonuje się w głównej mierze przez poszerzenie uprawnień naczelników urzędów skarbowych, m.in. o dostęp do szeregu informacji objętych ochroną. Należy się spodziewać, że organy podatkowe będą chętnie korzystać z takich rozwiązań w celu przyspieszenia prowadzonych postępowań. Pozostaje mieć nadzieję, że procedowane rozwiązania, służące walce z nieprawidłowościami i przestępstwami skarbowymi, nie uderzą przy okazji w uczciwych podatników podlegających kontrolom skarbowym.

Rafał Kowalski
aplikant radcowski w KSP Legal & Tax Advice

Piotr Sukienik
prawnik w KSP Legal & Tax Advice