Tylko teraz możesz BEZPŁATNIE przetestować PortalFK.pl przez 24h! GWARANTUJEMY:
Jeśli dywidenda jest dokonywana na rzecz podmiotu zagranicznego, kluczowe jest ustalenie, czy podmiot ten jest podmiotem faktycznie uprawnionym do korzystania z płatności z preferencją podatkową. W 2019 ustawodawca wprowadził dwie zasadnicze modyfikacje w zakresie opodatkowania dywidend.
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych otrzymana dywidenda jest kategorią dochodu z udziału w zyskach osób prawnych. Przepisy wskazują wyraźnie, że momentem powstania obowiązku podatkowego jest data otrzymania dywidendy. Dochód z dywidend oraz innych przychodów z tytułu dywidend od jednostek mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowany jest podatkiem w wysokości 19% uzyskanego przychodu. Podatek dochodowy od dochodów z udziału w zyskach osób prawnych od podatników niemających siedziby lub zarządu, w stosunku do ich dochodów uzyskiwanych na terytorium Polski ustala się w wysokości 19% przychodu, chyba że umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu zawarta z krajem miejsca siedziby lub zarządu podatnika stanowi inaczej. Przepisy zwalniają z obowiązku płacenia podatku od dywidend spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej, chyba że nastąpiło naruszenie warunków uznania grupy kapitałowej za podatnika.
W tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje z dniem utraty prawa do uznania podatkowej grupy kapitałowej za podatnika. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w art. 22 ust. 4 CIT, całkowicie zwalniają od podatku dochodowego przychody uzyskane z dywidend spółek mających siedzibę w Polsce, które łącznie spełniają następujące warunki (wyjątek dotyczy dochodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowo-akcyjnej):
1. wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania;
3. spółka posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 1;
4. spółka nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.
Zaznaczyć jednak należy, iż zwolnienie to ma zastosowanie w przypadku:
Ministerstwo Finansów już od kilku lat ostrzega przed nadużyciem zwolnienia podatkowego dla dywidend. Wskazano na sytuacje, gdy zagraniczny inwestor nabywa udziały w polskich spółkach („spółki operacyjne”) nie bezpośrednio, ale z wykorzystaniem spółek zlokalizowanych w innych państwach UE/ EOG, np. w Luksemburgu („spółki pośredniczące”). W efekcie powstaje struktura, w której udziałowcem spółek polskich są spółki pośredniczące (UE/ EOG), których z kolei udziałowcem jest inwestor zagraniczny. Agresywna optymalizacja polega na nadużyciu zwolnienia podatkowego dla dywidendy wypłaconej przez spółkę operacyjną. Resort wyjaśnia, że skomplikowane struktury tworzone są, aby od dywidendy wypłaconej przez spółkę operacyjną nie płacić podatku. Tym samym posługiwanie się schematem, w ramach którego istnieje podmiot pośredniczący, któremu wypłacana jest dywidenda, może zostać uznane za strukturę tworzoną bez racjonalnych ekonomicznie powodów. Jednostką zobowiązaną do naliczenia i pobrania podatku dochodowego jest spółka dokonująca wypłaty dywidendy. Pełni ona funkcję płatnika i w dniu wypłaty dywidendy jest obowiązana pobrać podatek dochodowy i wypłacić uprawnionej spółce dywidendę netto.
Przeczytaj także:
Podatek u źródła - ciąg dalszy zamieszania ze zmianami
Minister finansów znowu odroczył przepisy ws. podatku u źródła
Odroczenie WHT. Od kiedy podatek u źródła
Przy czym, jak wskazuje art. 22a updop, przepisy art. 20–22 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. A zatem obecnie kluczowe dla prawidłowości rozliczeń jest ustalenie, czy podmiot zagraniczny, na rzecz którego dokonywana jest płatność, jest podmiotem faktycznie uprawnionym do korzystania z płatności z preferencją podatkową w postaci obniżonej stawki podatkowej bądź niepobrania podatku.
Zgodnie z zmianami wprowadzonymi ustawą z 23 października 2018 r. aktualne brzmienie art. 22c. ust. 1 updop wskazuje, iż przepisów art. 20 ust. 3, art. 21 ust. 3 oraz art. 22 ust. 4 nie stosuje się, jeżeli skorzystanie ze zwolnienia określonego w tych przepisach było: 1) sprzeczne w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem tych przepisów; 2) głównym lub jednym z głównych celów dokonania transakcji lub innej czynności albo wielu transakcji lub innych czynności, a sposób działania był sztuczny. Sposób działania nie jest sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami zastosowałby ten sposób działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Do przyczyn, o których mowa powyżej, nie zalicza się celu skorzystania ze zwolnienia określonego w przepisach art. 20 ust. 3, art. 21 ust. 3 oraz art. 22 ust. 4, sprzecznego z przedmiotem lub celem tych przepisów. Uznaje się, że umowa lub inna czynność prawna nie ma rzeczywistego charakteru w zakresie, w jakim nie jest dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W szczególności dotyczy to sytuacji gdy w drodze czynności, o których mowa w ust. 1, przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód (dochód), wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
Do art. 26 ust. 1 updop i odpowiednio do art. 41 ust. 4aa updof w części przewidującej możliwość zastosowania przez płatnika podatku niższej stawki podatkowej od wypłacanych za granicę należności bądź odstąpienia od poboru podatku wprowadzono dodatkowy wymóg polegający na zachowaniu przez płatnika należytej staranności przy weryfikacji warunków pozwalających na zastosowanie tych preferencji. Żaden przepis nie precyzuje, czym jest należyta staranność, jednak wydaje się, że biorąc pod uwagę opisane wyżej cechy przepisów szczegółowych, na mocy których płatnik może odstąpić od poboru podatku bądź zastosować niższe stawki podatkowe, przez należytą staranność należy rozumieć działalność płatnika zmierzającą do upewnienia się, że odbiorca płatności ma status uprawniający go do preferencyjnego opodatkowania wypłacanej na jego rzecz należności. W praktyce najistotniejsza jest kwestia spełnienia warunku rzeczywistego właściciela odbiorcy płatności. Pomocne w ustaleniu zasad należytej staranności są przepisy art. 28b ust. 4 pkt 5 updop i art. 44f ust. 4 pkt 4 updof, które przewidują, że w przypadku wnioskowania o zwrot podatku w celu odzyskania nadpłaconego podatku niezbędne jest złożenie oświadczenia o tym, że odbiorca płatności jest rzeczywistym właścicielem otrzymanej należności.
Zgodnie z tą definicją rzeczywistym właścicielem jest podmiot, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części,
2) nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym prawnie lub faktycznie do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi,
3) prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju miejsca zamieszkania – w przypadku należności uzyskiwanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, przy czym przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, przepis art. 24a ust. 18 updop (i odpowiednio art. 30f ust. 20 updof) stosuje się odpowiednio.
Wspomniane w powyższej definicji przepisy art. 24a ust. 18 updop (i odpowiednio art. 30f ust. 20 updof) odnoszą się do zasad opodatkowania zagranicznej jednostki kontrolowanej i określają katalog cech pozwalających sprecyzować, czy dany podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą dla potrzeb tego opodatkowania. Tymi cechami są np. posiadanie w danym miejscu lokalu i wykwalifikowanego personelu oraz wyposażenia adekwatnego do zakresu prowadzonej działalności i wykonywanie przy ich wykorzystaniu rzeczywistej działalności gospodarczej, nietworzenie struktur funkcjonujących w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych czy też niepodejmowanie działań w sposób sprzeczny z ogólnymi interesami gospodarczymi tej jednostki.
Wymóg będzie spełniony również w sytuacji gdy płatnik pozyska informację o tym, że odbiorca jest rzeczywistym właścicielem też w inny sposób. Może to dotyczyć zwłaszcza płatności realizowanych na rzecz podmiotów powiązanych kapitałowo, a przede wszystkim spółek matek, z którymi relacje są z definicji bliższe i w konsekwencji wiedza i możliwość udokumentowania faktycznie prowadzonej działalności, miejsca siedziby i sposobu działania odbiorcy płatności jest pozyskiwana także w inny sposób. W tym przypadku kluczowa jest ocena płatnika, czy będzie w stanie udowodnić przed organami podatkowymi w toku ewentualnej kontroli, że posiadane przez niego informacje i dokumenty są wystarczające dla ustalenia prawa do zastosowania preferencyjnego opodatkowania.
Niespełnienie powyższych warunków może skutkować zakwestionowaniem przez organy podatkowe wysokości pobranego przez płatnika podatku nie tylko z powodu braku certyfikatu rezydencji podatkowej – co było możliwe również do 31 grudnia 2018 r. – ale również z powodu braku zachowania wymogu należytej staranności.
Należy też podkreślić, iż od 1 stycznia 2019 r. planowano wprowadzić zasadę, że w przypadku płatności przekraczającej próg istotności ustalony na kwotę 2.000.000 zł podatek u źródła od nadwyżki ponad tę kwotę płatności jest pobierany według stawki standardowej niezależnie od posiadanych dokumentów uzasadniających zastosowanie stawki obniżonej. Jednocześnie podatnik (jak również w określonych sytuacjach płatnik) będzie uprawniony do złożenia wniosku o zwrot różnicy w stosowanych stawkach. Wymóg stosowania stawki standardowej nakłada na płatników art. 26 ust. 2e updop oraz odpowiednio art. 41 ust. 12 updof.
Oznacza to, iż w dalszym ciągu pozostają w mocy regulacje zobowiązujące płatników do dochowywania należytej staranności przy weryfikacji warunków umożliwiających stosowanie zwolnień bądź preferencyjnych stawek podatku, wynikających z nowych przepisów, w tym do dokonywania oceny możliwości zakwalifikowania odbiorcy należności jako ich rzeczywistego beneficjenta (ang. „beneficial owner”) na podstawie wymogów wynikających ze znowelizowanej definicji tego pojęcia, w tym wymogu prowadzenia przez taki podmiot rzeczywistej działalności gospodarczej w kraju swojej siedziby.
Jedną z przyczyn zmian w zakresie WHT jest rosnąca globalizacja oraz mobilność tzw. dochodów pasywnych (dywidendy, odsetki oraz należności licencyjne) powiązana z mogącymi wystąpić w praktyce trudnościami w ustaleniu prawidłowej stawki podatkowej, np. z uwagi na kryterium rzeczywistego właściciela. Ustawodawca, dostrzegając te trudności, uznał za zasadne wprowadzenie omawianej zasady, niejako przerzucając ryzyko błędu bądź nieprawidłowości na płatników i podatników, rezerwując organom podatkowym prawo do przyznania prawa do preferencyjneg o opodatkowania płatności post factum.
Zatem w przypadku gdy na rzecz tego samego podatnika dokonywane są płatności z różnych tytułów określonych w powyższym katalogu, wówczas obowiązkiem podatnika będzie zidentyfikowanie momentu, w jakim te łączne płatności przekraczają 2.000.000 zł. Od nadwyżki ponad tę kwotę graniczną płatnik powinien pobierać podatek według stawki standardowej wynikającej z przepisów wewnętrznych, a więc zasadniczo – w zależności od rodzaju płatności – 20%, 19% bądź 10%.
Zaznaczyć też trzeba, że ustawodawca wprowadził dwa odstępstwa, dzięki którym możliwe jest, mimo przekroczenia progu płatności, kontynuowanie stosowania preferencji podatkowych:
1. pierwsza opcja to złożenie przez płatnika specjalnego rodzaju oświadczenia o spełnieniu warunków dla stosowania preferencji;
2. druga opcja to kontynuowanie stosowania stawek preferencyjnych na podstawie specjalnego rodzaju interpretacji podatkowej (opinii), o której wydanie płatnik występuje do naczelnika urzędu skarbowego.
W przypadku złożenia przez płatnika podatku oświadczenia, o którym mowa w art. 26 ust. 7a updop i art. 41 ust. 15 updof w treści oświadczenia płatnik powinien zaświadczyć, że:
1) posiada dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania;
2) po przeprowadzeniu weryfikacji warunków uprawniających do pobrania podatku według stawki preferencyjnej płatnik nie posiada wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności wykluczające możliwość zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójneg o opodatkowania, w szczególności nie posiada wiedzy o istnieniu okoliczności uniemożliwiających spełnienie przesłanek do zastosowania zwolnienia bądź stawki preferencyjnej (takich jak: spełnienie warunków do zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 3 pkt 4 lit. b, ust. 3a i 3c updop lub art. 22 ust. 4 pkt 4 updop, spełnienie przesłanki rzeczywistego właściciela wypłacanych należności, prowadzenie rzeczywistej działalności w kraju siedziby podatnika).
Drugim odstępstwem jest możliwość pozyskania od właściwego organu podatkowego specyficznego rodzaju interpretacji podatkowej (nazwanej opinią o stosowaniu zwolnienia). Dotyczy to sytuacji wypłaty należności, wypłacanych na rzecz spółki, o której mowa odpowiednio w art. 21 ust. 3 pkt 2 lub art. 22 ust. 4 pkt 2 updop, albo zagranicznego zakładu takiej spółki. W tych przepisach chodzi o specjalnego rodzaju zwolnienia podatkowe dla płatności transgranicznych dokonywanych między spółkami zależnymi w zakresie odsetek ora z dywidend. Te zwolnienia wynikają z postanowień dyrektyw unijnych przewidujących tego rodzaju zwolnienia, tj.:
1) dyrektywy Rady 2003/49/WE z 3 czerwca 2003 r. w sprawie wspólnego system u opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych wypłacanych między powiązanymi spółkami różnych Państw Członkowskich (Dz.Urz. UE L Nr 157, str. 49),
2) dyrektywy Rady 2011/96/UE z 30 listopada 2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich (Dz.Urz. UE L Nr 345, str. 8).
Wniosek składać się będzie elektronicznie, a jego celem będzie udowodnienie przez wnioskodawcę (tj. płatnika), że zostały spełnione warunki stosowania zwolnienia z poboru podatku u źródła określone w art. 21 ust. 3–9 updop lub art. 22 ust. 4–6 updop. Wniosek podlega opłacie wpłacanej na rachunek urzędu skarbowego rozpatrującego ten wniosek, która wynosi 2.000 zł.
Opinię wydaje się najpóźniej w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, a na odmowę wydania opinii przysługuje skarga do WSA. Opinia pozwala na stosowanie zwolnienia z podatku z tytułu dokonywanych wypłat przekraczających 2.000.000 zł na rzecz jednego podatnika obejmujących odsetki i dywidendy przez 36 miesięcy. Po upływie tego okresu płatnik traci prawo do kontynuowania zwolnienia dla nadwyżki powyżej tej kwoty granicznej, o ile nie pozyska do upływu tego terminu nowej opinii. Tego rodzaju odstępstwo przewidują wyłącznie przepisy updop. Opinia odnosi się bowiem do ewentualnego obowiązku poboru podatku przez płatnika w związku z wypłatą przez niego odsetek bądź dywidendy (w tym innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych) na rzecz spółek powiązanych kapitałowo określonych w powyższych dyrektywach. Zatem dotyczy to tylko osób prawnych, a więc podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
Procedura zwrotu różnicy podatku między stawką zastosowaną według zasad nieuwzględniających preferencji wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania bądź polskich przepisów wewnętrznych a stawką uwzględniającą te preferencje odbywać się będzie według zasad określonych w art. 28b updop i odpowiednio art. 44f updof. Z wnioskiem o zwrot będzie mógł wystąpić podatnik w dowolnym terminie po pobraniu podatku przez płatnika. W pewnych sytuacjach z wnioskiem o zwrot będze mógł wystąpić także płatnik, tj. wówczas, gdy wpłacił podatek z własnych środków i poniósł ekonomiczny ciężar podatku. Wniosek składa się w formie elektronicznej.
Wnioskodawca musi dołączyć do wniosku o zwrot wiele dokumentów. Jeśli organ podatkowy uzna wniosek za zasadny, wówczas zwraca wnioskodawcy podatek bez wydawania decyzji. W przeciwnym razie wydaje decyzję podatkową, która podlega standardowej procedurze odwoławczej do organu drugiej instancji, a następnie ewentualnie procedurze skargowej do sądu administracyjnego.
Zwrot podatku powinien nastąpić bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia wpływu wniosku. Ten termin może być przedłużony aż do czasu zakończenia ewentualnej kontroli podatkowej w państwie rezydencji podatnika, którą organ podatkowy może przeprowadzić w celu weryfikacji zasadności zwrotu.
Jednostka, która wypłaca dywidendy zagranicznym wspólnikom dokonuje podziału zysku. Jednocześnie zgodnie z zasadami opisanymi wcześniej może być zobligowana do pobrania podatku u źródła. Wszystkie te fakty musi uwzględnić w swoich księgach rachunkowych.
Księgowania dotyczą właściwego ujęcia dywidendy i pobranego podatku u źródła na kontach rozrachunkowych wspólników.
Tylko teraz możesz BEZPŁATNIE przetestować PortalFK.pl przez 24h! GWARANTUJEMY:
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.
@ Wiedza i Praktyka Sp. z o.o. \\ Wszystkie prawa zastrzeżone.