Pytanie: Mam wątpliwości, czy dobrze księguję różnice kursowe powstałe na rachunku bankowym prowadzonym w walucie. Różnice te obliczam zawsze na koniec danego miesiąca do rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych. Jeżeli według wyceny historycznej saldo waluty w przeliczeniu na złote jest większe aniżeli saldo w złotych, które jest na koncie w księgach rachunkowych, to zawsze przyrównuję je do wyceny historycznej, a powstałą różnicę księguję jako ujemne różnice kursowe i konto rachunek bankowy. Jeśli sytuacja jest odwrotna, to księguję dodatnie różnice kursowe. Np. wycena historyczna to 29.392,41 zł, a w ksiegach - 23.680,16 zł, różnica 5.712,25 zostaje zaksięgowana na konto WN 756 i MA 132. Czy moje księgowania są prawidłowe? Sprawdź, jaka jest odpowiedź eksperta.

Odpowiedź: Powyższy sposób rozliczenia różnic kursowych od własnych środków pieniężnych jest prawidłowy.

Z pytania wynika, że wpływy na rachunek walutowy ewidencjonowane są według kursu faktycznie zastosowanego z dnia wpływu, natomiast rozchody według kursu faktycznie zastosowanego z dnia rozchodu. Tylko bowiem w takiej sytuacji powstają różnice kursowe od rozchodu własnych środków pieniężnych.

W sytuacji, gdyby spółka wyceniała rozchody według zasad uproszczonych przewidzianych w ustawie o rachunkowości, np. FIFO (pierwsze przyszło, pierwsze wyszło), od rozchodów na przykładowym walutowym rachunku bankowym nie powstawałyby różnice kursowe. W całości generowałyby się bowiem na rozrachunkach.

Na koncie „Walutowy rachunek bankowy” odnotowano następujące wpływy, które wyceniono według poniższych kursów:

1) 2.000 euro po kursie 3,78 zł/euro
2) 3.500 euro po kursie 3,90 zł/euro
3) 5.000 euro po kursie 3,84 zł/euro

Środki te zostały rozchodowane następująco:

1) 800 euro – kurs faktycznie zastosowany w tym dniu 3,92 zł/euro
2) 7.000 euro – kurs faktycznie zastosowany w tym dniu 3,99 zł/euro
3) 400 euro – kurs faktycznie zastosowany w tym dniu 3,95 zł/euro

I Rozchód według metody FIFO

1) 800 euro zaewidencjonowano według wartości wynikającej z przeliczenia
800 euro x 3,78 zł/euro = 3.024 zł

2) 7.000 euro zaewidencjonowano według wartości wynikającej z przeliczenia
1.200 ro x 3,78 zł/euro + 3.500 euro x 3,90 zł/euro + 2.300 euro x 3,84 zł/euro =
= 27.027 zł

3) 400 euro zaewidencjonowano według wartości wynikającej z przeliczenia
400 euro x 3,84 zł/euro = 1.536 zł
Na koniec okresu na koncie pozostaje wartość 2.300 euro po kursie historycznym 3,84, czyli 8.832 zł.
Sprawdzenie tej kwoty jest następujące:
Wpływy w złotówkach:

7.560 zł + 13.659 zł + 19.200 zł = 40.419

Wypływy w złotówkach:
3.024 zł + 27.027 zł + 1.536 zł = 31.587 zł

Saldo konta „Walutowy rachunek bankowy” w złotówkach

40.419 zł – 31.587 zł = 8.832 zł

Z powyższego wynika, że taki sposób wyceny rozchodu walut nie powoduje powstania różnic kursowych na koncie „Walutowy rachunek bankowy”.

II Rozchód według kursu faktycznie zastosowanego

1) 800 euro zostanie zaewidencjonowane według wartości wynikającej z przeliczenia
800ro x 3,92 zł/euro = 3.136 zł

2) 7.000 euro zostanie zaewidencjonowane według wartości wynikającej z przeliczenia
7.000 euro x 3,99 zł/euro = 27.930 zł
3. 400 euro zostanie zaewidencjonowane według wartości wynikającej z przeliczenia
400 euro x 3,95 zł/euro = 1.580 zł

W związku z tym, że te same wartości pieniężne wyrażone w euro, które wpłynęły na rachunek zostały rozchodowane, a zastosowano różne kursy walut do wyceny ich wpływu i rozchodu na koncie „Walutowy rachunek bankowy”, powstaną różnice kursowe doprowadzające stan środków pieniężnych do wartości ustalonej według kursu z dnia wpływu.

Wyliczenia różnic kursowych powstałych na rachunku bankowym można dokonać na kilka sposobów:

1) Przyrównać saldo konta „Walutowy rachunek bankowy” w złotówkach po zaksięgowaniu wszelkich operacji do wartości środków pozostających na rachunku bankowym w euro przeliczonych po kursie historycznym – taką metodę stosuje spółka pytająca, jest ona jednak trochę ryzykowna, gdyż daje ograniczone prawdopodobieństwo uchwycenia nieprawidłowości w księgowaniu operacji wpływów i wypływów z konta bankowego.
Wpływy: 40.419 zł
Rozchody: 3.136 zł + 27.930 zł + 1.580 zł = 32.646 zł
Stan końcowy konta w złotówkach po zaksięgowaniu operacji rozchodu:
40.419 zł – 32.646 zł = 7.773 zł
Stan końcowy konta wynikający z wyceny po kursie historycznym środków pozostających na koncie w euro:
2.300 euro x 3,84 zł/euro = 8.832 zł

Do konta „Walutowy rachunek bankowy” należy „doksięgować” złotówek, gdyż wartość konta wynikająca z kursu historycznego jest wyższa, czyli powstaną dodatnie różnice kursowe, gdyż w rzeczywistości z konta zeszły wartości euro według niższych kursów aniżeli faktycznie zastosowane z dnia rozchodu:

8.832 zł – 7.773 zł = 1.059 zł

Wn konto „Walutowy rachunek bankowy” 1.059 zł
Ma konto „Przychody finansowe” 1.059 zł

Po zaksięgowaniu powyższej operacji saldo konta „Walutowy rachunek bankowy będzie wynosić 8.832 zł.

1) Różnice kursowe zostaną wyliczone na każdej operacji rozchodu, czyli przyrównanie wartości rozchodowanej waluty wycenionej według kursu historycznego do wartości tej waluty wycenionej według kursu faktycznie zastosowanego.

Różnica kursowa przy rozchodzie 800 euro
3.136 zł – 3.024 zł = 112 zł

Różnica kursowa przy rozchodzie 7.000 euro
27.930 zł – 27.027 zł = 903 zł

Różnica kursowa przy rozchodzie 400 euro
1.580 zł – 1526 zł = 44 zł

Łącznie: 1.059 zł – co odpowiada wartości różnic kursowych obliczonych sposobem pierwszym.

Sprawdzenie salda konta „Walutowy rachunek bankowy” po zaksięgowaniu różnic kursowych:

40.419 zł – 3.136 zł – 27.930 zł – 1.580 zł + 1.059 zł = 8.832 zł – co odpowiada wartości euro pozostającej na rachunku bankowym po przeliczeniu według kursu historycznego.

Z powyższego wynika, że na każdej operacji rozchodu wygenerowały się dodatnie różnice kursowe (mniej bowiem kosztowała zapłata zobowiązania bądź więcej otrzymano za sprzedaż waluty).

Podstawa prawna:
- art. 30 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.),
- art. 15a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Autor: Wioletta Roman, doradca podatkowy, prowadzi kancelarię w Krakowie

Odpowiedź udzielona: 4 lipca 2007 r.